تنش در روزهای آرامش

طرح موضوع ادغام موسسه‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نگرانی‌ برخی از انجمن‌ها و موسسه‌های زیرمجموعه این وزارتخانه را به دنبال داشته است. یکی از موسسه‌هایی که به شکل جدی نگرانی‌ها و دغدغه‌هایی درباره آن اعلام شده، موسسه هنرمندان پیشکسوت است.
مدتی است موضوع ادغام موسسه‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مطرح شده است. چندی پیش نیز روابط‌ عمومی این وزارتخانه اعلام کرد که شورای معاونان ادغام موسسه‌ها و انجمن‌های معاونت امور هنری را تصویب کرده است که براساس آن، موسسه‌های مرتبط به معاونت هنری به دو موسسه کاهش می‌یابد.
بر این اساس، انجمن‌ها و موسسه‌های دیگر یا باید منحل شوند یا زیرمجموعه آن دو موسسه اصلی قرار بگیرند که طبیعتا این امر نگرانی‌ها و دغدغه‌های زیادی را از سوی انجمن‌ها و موسسه‌های زیرمجموعه به دنبال داشته است. موسسه انجمن هنرمندان پیشکسوت نیز از جمله همین موسسه‌هاست که اعضای آن در یک ماه اخیر در یادداشت‌هایی از نگرانی‌هایشان درباره آینده نه‌چندان روشن این موسسه سخن گفته‌اند.
در همین راستا، سیدعباس عظیمی مدیرعامل موسسه هنرمندان پیشکسوت‌درباره پیشینه تاسیس و راه‌اندازی این موسسه توضیح داد: طرح تاسیس موسسه هنرمندان پیشکسوت اسفند سال ۱۳۸۵ به تصویب شورای‌عالی انقلاب فرهنگی رسید. اعضای این موسسه، هنرمندان باسابقه کشور در تمام رشته‌های هنری از جمله سینما، تئاتر، موسیقی، هنرهای تجسمی، شعر و ادبیات داستانی، هنرهای سنتی و معماری هستند که سن‌ آنها از ۶۰ سال گذشته و از لحاظ هنری صاحب سبک و تراز اول محسوب می‌شوند.
او با بیان اینکه «بخش زیادی از موفقیت‌های امروز موسسه مرهون هنرمندان پیشکسوت است»، ادامه داد: راه‌اندازی موسسه هنرمندان پیشکسوت با شش سال تاخیر در نیمه دوم سال ۹۱ انجام شد. این موسسه با همت و تلاش هنرمندان پیشکسوت، از صفر و طبق اساسنامه، کارش را آغاز کرد و تا به امروز رشد پیدا کرده است.به گفته عظیمی، انتقال تجارب هنرمندان پیشکسوت به جامعه در جهت حفظ بالندگی فرهنگی و هنری کشور، برقراری روابط انس و الفت میان هنرمندان پیشکسوت و رسیدگی به مسائل و مشکلات سلامتی، اقتصادی و معیشتی هنرمندان از مهم‌ترین اهداف راه‌اندازی موسسه هنرمندان پیشکسوت است.
مدیرعامل موسسه هنرمندان پیشکسوت با بیان اینکه «در تمام این سال‌ها فراز و فرودهای زیادی داشته‌ایم»، خاطرنشان کرد: اما به هر صورت مشکلات را پشت‌سر گذاشتیم و موفق شدیم در این مدت از آثار هنرمندان پیشکسوت کتاب چاپ کنیم، بیش از ۴۰ فیلم مستند از زندگی هنرمندان عضو موسسه بسازیم و در عین حال سعی کردیم جشن‌های تولد و سفرهای گروهی را به صورت مستمر برگزار کنیم.
او یادآور شد با توجه به آمار شورای ارزشیابی هنرمندان، موسسه هنرمندان پیشکسوت بیش از ۹۰۰ عضو در رشته‌های مختلف دارد که نزدیک به ۹۵ درصد این اعضا دارای درجه یک هنری (معادل دکتری تخصصی) هستند. همچنین برای حدود ۶۶۰ نفر از پیشکسوتان تشکیل پرونده داده شده است و با حدود ۲۰۰ نفر از این هنرمندان هنوز ارتباطی برقرار و تشکیل پرونده نشده است.مدیرعامل موسسه هنرمندان پیشکسوت همچنین در ادامه صحبت‌های خود به طرح ادغام موسسات و انجمن‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شاره کرد و با تاکید بر اینکه این مباحث باید به صورت کارشناسی‌شده در وزارتخانه مورد بررسی قرار بگیرد، گفت: از آنجایی که من از مدیران این وزارتخانه هستم، طبیعتا باید تابع نظرات و کارشناسی‌های خود وزارتخانه باشم اما در عین حال وظیفه دارم نظرات هنرمندان پیشکسوت را نیز منعکس کنم.
عظیمی افزود: بر این اساس می‌توان گفت که اکثریت قریب به اتفاق اعضای موسسه مخالف ادغام هستند و آن را باعث رکود فعالیت‌های موسسه می‌دانند. احساس دوستان این است که احتمال دارد استقلالی که الان موسسه از آن برخوردار است و طبق قانون و اساسنامه شورای‌عالی انقلاب فرهنگی به آن داده شده است، با محدودیت‌هایی مواجه شود. هم‌اکنون فعالیت‌های اداری این موسسه بدون واسطه و لایه‌های مدیریتی در حال انجام است و به همین خاطر شرایطی که گاها برخی از هنرمندان از آن گلایه می‌کنند همانند بلاتکلیفی و تاخیر در پاسخگویی، در این موسسه وجود ندارد.
او یادآور شد: در تمام این سال‌ها موسسه هنرمندان پیشکسوت تلاش کرده است که تمام این مسیرها را کوتاه کند و امورات هنرمندان با کمترین دردسرها پیش برود. به عنوان مثال در حال حاضر اگر هنرمندانی بیمار شود، اولین کسانی که نزد او حاضر می‌شوند مدیر و اعضای موسسه هستند، ولی اگر قرار باشد موسسه هنرمندان پیشکسوت در لایه‌های یک موسسه دیگر قرار بگیرد، طبیعتا نباید انتظار این سرعت‌عمل را داشته باشیم.عظیمی خاطرنشان کرد: در نهایت ما منتظر هستیم کارشناسی‌های درستی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این زمینه انجام شود و داستان آن‌گونه رقم بخورد که به نفع هنرمندان پیشکسوت باشد.
مدیر عامل موسسه هنرمندان پیشکسوت همچنین درباره جلسه روز دوشنبه (۴ شهریورماه) اعضای این موسسه با محمدباقر نوبخت درباره طرح ادغام موسسه‌های وزارت فرهنگ، اظهار کرد: این جلسه دوستانه بود. از آنجایی که آقای نوبخت به دلایل شخصی و وظایف سازمانی، از حامیان جدی موسسه هنرمندان پیشکسوت بوده، این ارتباط را همواره حفظ کرده‌اند در مجموع همیشه این دیدارها خوشایند است و ان‌شاءالله نتایج خوبی هم به دنبال خواهد داشت.
در این میان، برخی از اعضای موسسه هنرمندان پیشکسوت در قالب یادداشت‌هایی به شکل جدی و صریح مخالفت خودشان را با ادغام این موسسه اعلام کرده‌اند.
فراموش نکنید! ذهن تاریخی هنرمندان قوی است
داریوش ارجمند، بازنشسته وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بازیگر پیشکسوت سینما، تئاتر و تلویزیون و عضو موسسه هنرمندان پیشکسوت در بخشی از یادداشت خود خاطرنشان کرده است که «تجمیع و ادغام موسسات ارشاد در مجموع کاری پسندیده است و قطعا نیات خیری در پشت این سیاست است، اما به ‌نظر این سیاست حداقل در خصوص موسسه هنرمندان پیشکسوت که نه کیف پول بوده و نه خلوتگاه و نه بار اضافی بر دوش وزارت ارشاد، منطقی نیست.»
او یادآور شده است که «در این موسسه که با رنج و مشقت فراوان بزرگ شده و به جرات یک سر و گردن هم از تمام موسسات وزارت ارشاد بالاتر است، بیش از ۹۰۰ هنرمند بالای ۶۰ سال و دارای درجه یک هنری با میانگین حدود ۵۰ سال تجربه و تخصص جمعا ۴۵۰۰۰ سال سرمایه هنری کشور نهفته است! که شما آن را شایسته داشتن یک موسسه مستقل نمی‌دانید! در حالی که این موسسه چون طفلی که در دامان پدر و مادر خود رشد کرده نیاز به دایه ندارد!»
ارجمند همچنین از بی‌توجهی کمیسیون فرهنگی مجلس به ادغام موسسات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گله کرده و گفته است: «مگر سوژه ادغام این موسسه با بنیاد رودکی اهمیت ندارد، که نه حساس شده‌اید و نه خبری از شما شنیده می‌شود! آیا خواسته ۹۰۰ هنرمند پیشکسوت و طراز اول کشور برای مخالفت با این ادغام مهم نیست؟ وای بر ما اگر مساله‌های مهم فرهنگی کشور در مجلس شورای اسلامی اینگونه رصد شود! به هر صورت تصمیم‌گیرندگان و سکوت‌کنندگان، فراموش نکنند ذهن تاریخی ما هنرمندان قوی است و تمامی دوره‌های مدیریت فرهنگی را چه خوب و چه بد به خاطر خواهیم داشت!»
اغلب متولیان هنر داغ‌ به سینه هنرمندان گذاشته‌اند
احمد ناطقی، عکاس پیشکسوت و عضو موسسه هنرمندان پیشکسوت نیز در اعتراض به ادغام موسسه هنرمندان پیشکسوت، اظهار کرده است که «در طول این سالیان اغلب متولیان فرهنگ و هنر داغ‌های بی‌شماری را به سینه هنرمندان گذاشته‌اند که هیچ‌گاه قابل ترمیم و فراموش‌شدنی نیست و اینک که تشکیلاتی برای مرحم بر این زخم کهنه، با مدیر و تیم مدیریتی توانا و از خودگذشته پا به میدان خدمت گذاشته، ناکارآمدان همیشگی نظام برای مرهم بر زخم بی‌کفایتی خود در اداره زیرمجموعه‌های خود، بنا دارند این موسسه را با بنیاد رودکی ادغام و عملا این مجموعه را نابود کنند، اما بدانند اگر چنین اتفاقی رقم بخورد این نیز لکه ننگی بر کارنامه بی‌کفایتی آنان خواهد بود.»
در حوزه فرهنگ هم مرغ یک پا دارد!
همچنین محمود عزیزی، بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون و رییس هیات‌مدیره موسسه هنرمندان پیشکسوت در بخشی از یادداشت خود نوشته است: «عزیزان هفت سال حساس‌ترین افراد به دلیل شرایط هنری و سن و سال، به موسسه‌ای دل خوش کرده‌اند و همگی رضایت دارند، این نشان از موفقیت این تشکیلات است. در این دوره و زمانه که اکثر مردم و اقشار از عملکرد مسوولان و دولتمردان ناراضی هستند، چگونه با بی‌تدبیری تلاش می‌کنید یک تجربه موفق را نادیده بگیرید و به دنبال آزمایش شیوه‌ای جدید و در قالب حرف‌های کلیشه‌ای (ایجاد چابکی و چالاکی!) برای اداره این موسسه هستید؟!»
او همچنین تصریح کرده که «گویی که در وزارتخانه‌ای که بر محور فرهنگ و هنر می‌چرخد، با روش و برخورد غیرفرهنگی، پشیزی برای خواسته هنرمندان تراز اولش قائل نیستند! گویی میدان جنگ است و باید در این کار و زار بر هنرمندان پیروز شوند! حرفشان را بر کرسی بنشانند و بر شیوه غلط خود اصرار ورزند! شیوه‌های مدیریتی که در کشورهای کمترتوسعه‌یافته هم منسوخ شده است! و در کشوری با تمدن هزارساله ایران همچنان باید شاهد آن باشیم چرا که مرغ یک پا دارد!»
چطور می‌توانید بر چنین تجربه باارزشی خط بطلان بکشید
علی فرامرزی، هنرمند نقاش و عضو موسسه هنرمندان پیشکسوت نیز در مخالفت با ادغام این موسسه، در بخشی از یادداشت خود اظهار کرده است: «حال باید پرسید اگر هدف نهایی این تشکل رضایت و ایجاد آرامش برای این افراد عضو است و در تجربه عملی هم این نتیجه به‌دست آمده و گردانندگان موسسه توانسته‌اند رضایت کامل ۹۰۰ تن پیشکسوت منتخب‌شده و فرهیخته را کسب کنند، آیا اساسنامه باید تغییر کند یا با اصرار بر یک اساسنامه گنگ! و امتحان پس‌نداده اینگونه اسباب نگرانی و ناراحتی این تعداد افراد شاخص در سنین کهولت و یا نزدیک به آن را فراهم کرد!!؟ و چگونه وزارت ارشاد که مرکزی فرهنگی و متعلق به اهل تعقل است، حاضر است بر چنین تجربه باارزشی خط بطلان بکشد و روشی گنگ و ناشناخته‌ای را در پیش گیرد و اسباب نگرانی فراهم آورد!؟»
بگذارید هنرمندان آخر عمری آرامش داشته باشند
رضا برجی، هنرمند عکاس و فیلمساز و عضو موسسه هنرمندان پیشکسوت نیز در بخشی از یادداشت خود، گفته است: «من هم مخالف این ادغام هستم و این کار را نادرست و غیرمنطقی و ناکارآمد می‌دانم. هدف‌هایی که برای بنیاد تعریف کرده‌اند با اهداف و اساسنامه موسسه قابل ادغام نیست.»
او یادآور شده است که «بگذارید این آخر عمری یک کم آرامش داشته باشند این هنرمندان که هیچ وقت بازنشسته نمی‌شوند … برای اینکه این موسسه به اینجا برسد خون دل‌ها خورده‌اند، کارها کرده‌اند، پشت درِ مدیران نالایق ساعت‌ها منتظر نشسته‌اند و حالا …‌ مثنوی هفتاد من کاغذ شود.»
شایسته نیست هنرمندان مورد هجوم بوروکراتیک واقع شوند
جهانگیر الماسی، بازیگر سینما و تلویزیون و عضو موسسه هنرمندان پیشکسوت نیز در مخالفت با ادغام این موسسه، خاطرنشان کرده است: «اگر خدای ناکرده در مدیریت رودکی اشکالی مشاهده می‌شود و به دنبال رفع آن هستید! که بنده بعید می‌دانم، می‌شود طی قراردادی با زمان مشخص مدیریت رودکی برای رفع ابهامات به موسسه ارجاع شود! شایسته نیست نه نام موسسه تغییر کند و نه این تجمیع شریف هنرمندان ملی با توانمندی‌های مختلف و متعدد، مورد هجوم بوروکراتیک واقع شود!»