تنگنای سودآوری صنایع بورسی

گروه بورس- نسبت P/E یکی از ابزارهای کلیدی برای ارزیابی و تحلیل ارزندگی سهام در بازارهای مالی است و سرمایه‌گذاران به کمک این نسبت، می‌توانند چشم‌اندازی از وضعیت شرکت و ارزندگی سهام آن در بازار به دست آورند. این نسبت که مخفف عبارت Price to Earningsاست، از تقسیم قیمت فعلی هر سهم شرکت بر سود هر سهم(EPS) حاصل می‌شود و بیانگر این است که سرمایه‌گذاران حاضرند چه مقدار برای هر واحد از سود این شرکت پرداخت کنند.
مفهوم نسبت P/E پایین و ارتباط آن با ارزش‌گذاری
معمولا نسبت‌های P/E پایین نشان‌دهنده ارزندگی بالای سهم و پایین بودن قیمت نسبت به سودآوری است. چنین شرکت‌هایی کمتر از ارزش ذاتی خود در بازار معامله شده و از این رو به عنوان سهام‌های باارزش در نظر گرفته می‌شوند. سرمایه‌گذاران اغلب به سمت خرید این نوع سهام‌ها تمایل بیشتری دارند، زیرا این نسبت پایین اغلب با ریسک کمتری همراه است. با این حال، باید توجه داشت که پایین بودنP/E ممکن است به دلایل دیگری نیز رخ دهد؛ به عنوان مثال، در صورتی که تقاضا برای سهام شرکت پایین باشد، قیمت سهم نیز ممکن است کمتر شود که به نسبت P/E پایین می‌انجامد. بنابراین در تحلیل‌های بنیادی لازم است دلایل کاهش قیمت سهام و تاثیر آن بر نسبت P/E مورد بررسی قرار گیرد تا از اشتباهات احتمالی جلوگیری شود.
آمارها چه می‌گویند؟
براساس آمارهای منتشر شده تا پایان شهریور ۱۴۰۳، توزیع نسبت قیمت به درآمد (P/E) شرکت‌های حاضر در بازار سرمایه نشان‌دهنده وضعیت‌های متنوعی از نظر ارزش‌گذاری است. تنها ۲‌درصد از شرکت‌های بازار دارای نسبت P/E کمتر از ۳ بوده‌اند. این نسبت پایین می‌تواند بیانگر ارزش‌گذاری مناسب سهام این شرکت‌ها باشد، به ‌طوری ‌که قیمت سهام نسبت به سودآوری آنها در سطح پایینی قرار دارد و از این رو این شرکت‌ها برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال فرصت‌های کم‌ریسک هستند، جذابیت دارند.
در همین راستا، ۱۲‌درصد از شرکت‌ها نسبت P/E کمتر از ۵ دارند که این نیز نشان‌دهنده آن است که بخش قابل ‌توجهی از بازار، شامل شرکت‌هایی است که سهام آنها به دلیل سودآوری خوب و قیمت مناسب، مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرد. علاوه بر این، ۲‌درصد از شرکت‌ها با نسبت P/E کمتر از ۷ در بازار حضور دارند. این گروه از شرکت‌ها نیز در دسته‌ای قرار می‌گیرند که به دلیل سودآوری مطلوب و قیمت سهام نسبتا پایین، جذابیت بیشتری برای سرمایه‌گذاران دارند.
از سوی دیگر، حدود ۱۹‌درصد از شرکت‌ها دارای نسبت P/E کمتر از ۱۰ هستند. این‌ درصد از شرکت‌ها به دلیل قیمت مناسب نسبت به سودآوری‌شان، می‌توانند گزینه‌های خوبی برای سرمایه‌گذاری باشند. ۱۳‌درصد از شرکت‌های پذیرفته شده در بازار سرمایه نیز نسبت P/E کمتر از ۱۵ دارند که نشان‌دهنده وضعیت مناسبی از نظر ارزش‌گذاری برای این شرکت‌هاست.
در مقابل، ۲۷‌درصد از شرکت‌ها دارای نسبت P/E برابر یا بیشتر از ۱۵ هستند. چنین نسبت بالایی اغلب نشان‌دهنده انتظارات بالای بازار از رشد و سودآوری آینده این شرکت‌هاست. این دسته از شرکت‌ها معمولا برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال رشد سرمایه‌گذاری و پذیرش ریسک بیشتر هستند، جذاب می‌باشند، زیرا انتظاراتی مبنی بر افزایش درآمد و عملکرد مثبت در آینده برای آنها وجود دارد.
براساس آمارهای موجود، توزیع نسبت قیمت به درآمد (P/E) کمتر از ۷ در میان صنایع مختلف بازار سرمایه نشان‌دهنده تنوع در ارزندگی و جذابیت سهام شرکت‌هاست. در میان این صنایع، ۱۱‌درصد از شرکت‌های فعال در صنعت مواد شیمیایی متنوع دارای نسبت P/E کمتر از ۷ هستند که این موضوع می‌تواند نشان‌دهنده آن باشد که شرکت‌های این حوزه به دلیل سودآوری مناسب و قیمت سهام پایین‌تر از ارزش ذاتی، از دید سرمایه‌گذاران جذابیت دارند. این وضعیت می‌تواند فرصت‌های خوبی برای سرمایه‌گذاری با ریسک کمتر در صنعت مواد شیمیایی فراهم کند.
در همین راستا، ۱۰‌درصد از شرکت‌های صنعت سرمایه‌گذاری‌ها نیز دارای نسبت P/E کمتر از ۷ هستند. این شرکت‌ها با توجه به قیمت نسبتا پایین سهام خود، می‌توانند گزینه‌های مناسبی برای سرمایه‌گذاران با رویکردهای بلندمدت باشند، به‌ویژه آنهایی که به دنبال ارزش‌گذاری پایین و فرصت‌های بلندمدت در بازار سرمایه هستند. از سوی دیگر، در صنایع مرتبط با آهن و فولاد، ۶‌درصد از شرکت‌ها با نسبت P/E کمتر از ۷ در بازار فعالیت دارند. این نسبت پایین می‌تواند نشان‌دهنده تمایل سرمایه‌گذاران به بهره‌برداری از فرصت‌های مرتبط با این صنعت استراتژیک و حیاتی باشد، به ویژه در شرایطی که قیمت‌های جهانی فلزات بهبود یافته یا چشم‌انداز مثبتی برای رشد تقاضا در بازارهای داخلی و خارجی وجود داشته باشد.
علاوه بر این، ۶‌درصد از شرکت‌های فعال در صنعت دارو نیز دارای نسبت P/E کمتر از ۷ هستند. این نسبت پایین در صنعت دارو، می‌تواند برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال بهره‌گیری از رشد پایدار و کم‌ریسک در بلندمدت هستند، جذابیت داشته باشد. صنعت دارو به عنوان یک صنعت مقاوم و پایدار در شرایط اقتصادی مختلف، اغلب مورد توجه سرمایه‌گذاران محافظه‌کار است.
صنایع مرتبط با سایر محصولات کانی غیرفلزی نیز وضعیت مشابهی دارند، به‌ طوری‌ که ۵‌درصد از شرکت‌های فعال در این حوزه دارای نسبت P/E کمتر از ۷ هستند. این صنایع به دلیل ارتباط با مواد اولیه و منابع طبیعی می‌توانند در شرایط مختلف اقتصادی و تغییرات قیمت مواد اولیه، فرصت‌های مناسبی را برای سرمایه‌گذاری فراهم کنند.
در نهایت، صنعت قطعات خودرو نیز با ۴‌درصد از شرکت‌ها که دارای نسبت P/E کمتر از ۷ هستند، در این فهرست قرار می‌گیرد. نسبت پایین P/E در این صنعت نشان‌دهنده فرصت‌های سرمایه‌گذاری در شرکت‌های تولیدکننده قطعات خودرو است، به‌ویژه در شرایطی که صنعت خودرو در حال توسعه و رشد بوده و تقاضا برای محصولات خودرو و قطعات آن افزایش می‌یابد.
براساس آمارهای موجود، توزیع نسبت قیمت به درآمد (P/E) کمتر از ۵ در میان صنایع مختلف بازار سرمایه نشان‌دهنده توجه سرمایه‌گذاران به صنایع با ارزش‌گذاری پایین‌تر و فرصت‌های موجود در آنهاست. بیشترین سهم از شرکت‌هایی که دارای نسبت P/E کمتر از ۵ هستند، به صنعت سرمایه‌گذاری‌ها اختصاص دارد که شامل ۳۷‌درصد از کل شرکت‌های این حوزه می‌شود. این مقدار بالا بیانگر آن است که بسیاری از شرکت‌های این صنعت با قیمت نسبتا پایین و سودآوری مناسب در حال معامله هستند که ممکن است برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال ارزندگی و ریسک کمتر هستند، جذابیت زیادی داشته باشد.
علاوه بر این، ۱۰‌درصد از شرکت‌های صنعت آهن و فولاد نیز دارای نسبت P/E کمتر از ۵ هستند. این صنایع به دلیل ویژگی‌های خاص خود، مانند نوسانات قیمت جهانی فولاد و تقاضای پایدار در صنایع ساخت‌وساز، مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرند و نسبت پایین P/E می‌تواند نشان‌دهنده جذابیت بیشتر این سهام در میان دیگر صنایع باشد.
در صنعت بانک‌ها و موسسات اعتباری، ۹‌درصد از شرکت‌ها با نسبت P/E کمتر از ۵ فعالیت می‌کنند. این نسبت پایین می‌تواند به دلیل چالش‌های ساختاری و اقتصادی این صنعت باشد که ممکن است سرمایه‌گذاران را به خرید سهام این موسسات با قیمت‌های پایین‌تر سوق دهد. با این حال، پایین بودن P/E در این صنعت می‌تواند برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال ورود به بازار با قیمت مناسب هستند، فرصت‌های مناسبی را ایجاد کند.
۸‌درصد از شرکت‌های فعال در صنعت فرآورده‌های نفتی نیز نسبت P/E پایین‌تر از ۵ دارند. این صنعت به دلیل وابستگی به قیمت‌های جهانی نفت و تغییرات تقاضای بازارهای بین‌المللی، اغلب با نوسانات قیمتی مواجه است. از این رو نسبت P/E پایین می‌تواند نشان‌دهنده فرصت‌های سرمایه‌گذاری مناسبی در این صنعت باشد.
در ادامه، ۴‌درصد از شرکت‌های حاضر در صنایع سرمایه‌گذاری استانی، بیمه، تامین سرمایه و خودرو نیز دارای نسبت P/E کمتر از ۵ هستند. این صنایع به دلیل ویژگی‌های خاص خود، ازجمله نیاز به سرمایه‌گذاری بلندمدت و ثبات مالی، ممکن است برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال سودآوری پایدار هستند، جذاب باشند. نسبت پایین P/E در این صنایع می‌تواند نشان‌دهنده کاهش ریسک و افزایش ارزش‌گذاری در بلندمدت باشد و به این ترتیب، گزینه‌های مناسبی را برای سرمایه‌گذاری فراهم کند.
براساس آمارهای موجود و با توجه به اینکه نسبت قیمت به درآمد (P/E) پایین نشان‌دهنده ارزندگی بیشتر سهام است، توزیع نسبت P/E کمتر از ۳ در صنایع مختلف بازار سرمایه حاکی از آن است که شرکت‌های متعددی در بازار با قیمت‌های پایین نسبت به سودآوری‌شان در حال معامله هستند. این توزیع، به ویژه برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال سهامی با ارزش‌گذاری پایین و فرصت‌های کم‌ریسک‌تر هستند، اهمیت زیادی دارد.
بیشترین سهم از شرکت‌هایی که دارای نسبت P/E کمتر از ۳ هستند، متعلق به صنعت سرمایه‌گذاری است که شامل ۳۶‌درصد از کل شرکت‌های این حوزه می‌شود. این میزان بالا نشان‌دهنده آن است که شرکت‌های فعال در صنعت سرمایه‌گذاری، به دلیل سودآوری مناسب و ارزش پایین سهام، می‌توانند برای سرمایه‌گذاران جذاب باشند، به خصوص کسانی که به دنبال بهره‌گیری از فرصت‌های بلندمدت هستند.
در ادامه، ۲۱‌درصد از شرکت‌های حاضر در صنعت بانک‌ها و موسسات اعتباری نسبت P/E کمتر از ۳ دارند. این نسبت پایین می‌تواند به دلیل چالش‌های خاص این صنعت و نیاز به مدیریت دقیق منابع مالی باشد. با این حال، سرمایه‌گذاران به دلیل ثبات نسبی و رشد سودآوری این شرکت‌ها ممکن است به خرید سهام در این صنعت با قیمت‌های پایین‌تر تمایل داشته باشند. ۱۴‌درصد از شرکت‌های فعال در صنعت بیمه دارای نسبت P/E کمتر از ۳ هستند. این نسبت پایین در صنعت بیمه نشان‌دهنده ارزندگی سهام شرکت‌های این بخش است و می‌تواند سرمایه‌گذاران را به سوی سرمایه‌گذاری در این حوزه با دیدگاه بلندمدت جذب کند. صنعت سرمایه‌گذاری استانی نیز ۱۴‌درصد از شرکت‌های دارای نسبتP/E کمتر از ۳ را به خود اختصاص داده است. شرکت‌های این صنعت به دلیل مدیریت دارایی‌ها و سرمایه‌های استانی، جذابیت خاصی برای سرمایه‌گذاران در پی دارند. در بخش محصولات کشاورزی و دامپروری، ۷‌درصد از شرکت‌ها با نسبت P/E کمتر از ۳ حضور دارند. این صنعت به دلیل ارتباط مستقیم با امنیت غذایی و تولید پایدار، مورد توجه سرمایه‌گذاران محافظه‌کار قرار می‌گیرد و نسبت پایین P/E می‌تواند بیانگر فرصت‌های مناسبی در این حوزه باشد. در نهایت، ۴‌درصد از شرکت‌های فعال در صنایع مرتبط با سایر محصولات غذایی، تامین سرمایه و خودرو نیز دارای نسبت P/E کمتر از ۳ هستند. این وضعیت نشان‌دهنده فرصت‌های سرمایه‌گذاری برای آن دسته از سرمایه‌گذارانی است که به دنبال ورود به بازار با قیمت‌های پایین و بهره‌گیری از رشد بلندمدت در این صنایع هستند.
براساس بررسی‌های انجام‌شده تا پایان تابستان امسال، از میان ۶۷۰نماد فعال در بازار سرمایه، ۹۳نماد دارای نسبت قیمت به درآمد (P/E) پایین‌تر از ۵ بوده‌اند. این آمار نشان می‌دهد که تعداد قابل ‌توجهی از شرکت‌ها، به خصوص در بخش‌های سرمایه‌گذاری، بانکداری و بیمه، با نسبت P/E پایین در بازار فعالیت می‌کنند. این مساله اهمیت بررسی دقیق‌تر عوامل تاثیرگذار بر این نسبت‌ها را نشان می‌دهد چراکه نسبت پایین P/E همواره به معنای سودآوری بالای شرکت نیست. به‌ویژه در صنایع بانکداری و بیمه، این نسبت پایین بیشتر ناشی از چالش‌ها و محدودیت‌های ساختاری و دستوری است که بر این صنایع تحمیل می‌شود.
صنایع P/E محور، تحت فشار
صنعت بانکداری به عنوان یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی کشور با مشکلات فراوانی مواجه است. یکی از اصلی‌ترین مشکلات این صنعت، سیاست‌های دستوری و مقررات سختگیرانه است که کارایی و انعطاف‌پذیری بانک‌ها را کاهش می‌دهد. تغییرات مداوم در قوانین مرتبط با نرخ سود تسهیلات و سپرده‌ها، بانک‌ها را با فشارهای جدی روبه‌رو کرده است. این تغییرات، برنامه‌ریزی مالی بانک‌ها را دچار اختلال می‌کند و منجر به بی‌ثباتی در درآمدهای آنها می‌شود. رشد بی‌رویه ترازنامه بانک‌ها به دلیل سیاست‌های اقتصادی خاص، نه‌تنها این صنعت، بلکه سایر صنایع را نیز تحت تاثیر قرار داده و به معضلات اقتصادی دیگری منجر شده است. این موضوع به گونه‌ای است که بسیاری از مشکلات دیگر صنایع از همین سیاست‌ها و عملکرد نامطلوب بانک‌ها ناشی می‌شود. علاوه بر این، عدم اجازه بانک مرکزی به بانک‌ها برای پرداخت سود تسعیر ارز، موجب نارضایتی سهامداران و اعتراضات گسترده در مجامع شرکت‌های بانکی شده است.
از سوی دیگر، صنعت داروسازی نیز در میان نمادهایی با نسبت P/E پایین‌تر از ۷ دیده می‌شود. این صنعت به دلیل مشکلات مزمن و چالش‌های متعدد همواره تحت فشار است. قیمت‌گذاری دستوری و عدم پرداخت به موقع مطالبات از سوی دولت دو مساله جدی برای شرکت‌های داروسازی به شمار می‌رود. مدیران این صنعت معتقدند که دولت با هدف حمایت از بیماران به صورت دستوری قیمت‌ها را کنترل می‌کند، اما این رویکرد نادرست است چراکه حمایت از بیماران باید توسط بیمه‌ها صورت گیرد و وظیفه صنعت داروسازی پرداخت هزینه‌ها از جیب خود نیست. این نوع سیاست‌ها، شرکت‌های داروسازی را در یک فشار مالی مستمر قرار داده و مانع از رشد و توسعه پایدار آنها می‌شود.
به طور کلی، اقتصاد دستوری و سیاست‌های محدودکننده به عنوان یک تیغ تیز بر گلوی اکثر صنایع عمل می‌کند. این وضعیت، علاوه بر صنعت داروسازی، صنعت خودروسازی را نیز تحت تاثیر قرار داده است. صنعت خودرو نیز به دلیل قیمت‌گذاری دستوری و محدودیت‌های دولتی در فهرست شرکت‌هایی با نسبت P/E پایین‌تر از ۷ قرار گرفته است. این محدودیت‌ها موجب شده‌اند که صنایع مختلف با وجود پتانسیل‌های بالای رشد، نتوانند از فرصت‌های بازار به‌طور کامل بهره‌برداری کنند و با چالش‌های مالی و عملیاتی مواجه شوند.