تنگنای معاملاتی

گروه بورس- بازار سرمایه هفته جدید را نیز با افت شاخص کل و عقبگرد ادامه‌دار شاخص هم‌وزن آغاز کرد. در این روز نمادهای شاخص‌ساز نیز نتوانستند چندان موثر واقع شوند و با نزدیک شدن به ساعات پایانی معاملات با صفوف عرضه سنگین مواجه شدند. این در حالی بود که صفوف فروش نمادهای کوچک همچنان برقرار بود. پیش از این نیز کارشناسان تاکید کرده بودند که مثبت شدن‌های مقطعی بازار و برخی نمادهای خاص نمی‌تواند به معنای خروج بورس از روند فعلی باشد و مادامی که صفوف فروش نمادهای کوچک برقرار است نمی‌توان به تغییر رفتار بازار امیدوار بود. بدین ترتیب ارزش معاملات خرد نیز همچنان کاهشی ماند و به سطح یک هزار و ۶۱۳ میلیارد تومان رسید. این میزان نسبت به معاملات خرد در روز چهارشنبه هفته گذشته بیش از ۲۷ درصد کاهش نشان می‌دهد.
شاخص کل بازار سرمایه در روز گذشته چهار هزار و ۷۶۴ واحد معادل ۴۱/۰ درصد افت کرد و به پله یک میلیون و ۱۶۷ هزار و ۴۹۸ واحدی رسید. شاخص هم‌وزن نیز در ادامه روند نزولی ماه‌های گذشته ۵۴۴ واحد دیگر معادل ۲۰/۰ درصد کاهش یافت. شاخص‌های آزاد شناور، بازار اول و بازار دوم هم به ترتیب معادل ۱۸/۰، ۲۳/۰ و ۶۳/۰ درصد عقب نشستند. در این روز نمادهای فملی و وپاسار بیشترین تاثیر مثبت و نمادهای شستا، فارس، شپنا، شتران و شبندر بیشترین تاثیر منفی را در شاخص کل داشتند. در همین حال فملی، شستا، وپاسار، وتجارت، اپال، فولاد و شپنا پرتراکنش‌ترین نمادهای بورسی بودند. بورس در این روز معاملاتی به ارزش دو هزار و ۶۹۶ میلیارد تومان را ثبت کرد. در آن سوی بازار، فرابورس هم با افت ۵۹ واحدی شاخص مواجه بود. در این بازار نماد دماوند بیشترین تاثیر مثبت و نمادهای کگهر، آریا، ذوب، شگویا، ارفع و صبا بیشترین تاثیر منفی را در شاخص کل داشتند. همچنین وسپهر، آریا، دماوند، بگیلان، ذوب، شگویا و اوراق تسه ۰۰۰۱ پرتراکنش‌ترین نمادهای فرابورسی بودند. فرابورس در این روز معاملاتی به ارزش پنج هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان را ثبت کرد.
هدایت نقدینگی و کاهش نرخ بهره؛ راه نجات بازار سرمایه
مصطفی صفاری کارشناس بازار سرمایه راه نجات بورس از وضعیت فعلی را هدایت پول‌های فریز شده خارج بازار به داخل بازار سرمایه در کنار کاهش نرخ بهره می‌داند. وی در این باره گفت: نرخ بهره بالای بانکی بلای جان اقتصاد شده است و سلسه مراتب را طوری تعیین کرده‌ایم که به افراد بیکار هم پاداش می‌دهیم! صفاری در خصوص افت‌وخیز نرخ ارز و تاثیر آن بر بازار سرمایه گفت: متاسفانه گروهی از افراد به دنبال فریز کردن پول در بانک‌ها هستند اما بازار ارز مانند دیگر بازارها عرضه و تقاضا دارد و این تقاضا از سه قسمت تشکیل شده است: نخست تقاضای کالا و خدمات که ممکن است رسمی یا غیررسمی باشد؛ دوم تقاضای خروج ارز و سرمایه از کشور و سوم تقاضای سوداگری و سفته‌بازی است. زمانی که تورم در کشور به وجود می‌آید تقاضا به سمت خرید ارز و نگهداری شخصی آن تغییر می‌کند؛ به طوری که سال گذشته هم با چنین تقاضایی مواجه بودیم اما امسال رویه برعکس است؛ میزان تقاضا به حداقل رسیده و در عوض عرضه‌ها تقویت شده‌اند. این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: عرضه ارز یا صادرات کالا و خدمات است یا ورود سرمایه. با این وضعیت تحریم، ورود سرمایه بسیار کم است و صادرات هم در بخش صادرات غیر‌نفتی انجام می‌شود؛ یعنی بخش اندکی صادرات نفت وجود دارد که آن هم فقط نیاز کالاهای اساسی را پوشش می‌دهد. سال گذشته ۳۴ میلیارد دلار صادرات غیر‌نفتی و ۳۵ میلیارد دلار واردات داشتیم؛ حدود ۸۰ میلیارد دلار ذخایر ارزی کشورمان در سایر کشورها به صورت قفل شده وجود دارد که اجازه دسترسی به آن را نداریم و اگر برجام به سرانجام مثبتی برسد و این ذخایر به کشور تزریق شود قطعا عرضه ارز تقویت خواهد شد. وی بیان کرد: اگر تاکنون توانستیم در این تحریم‌های کمرشکن وضعیت پایداری داشته باشیم به علت افزایش نرخ ارز بود که باعث شد صادرات غیر‌نفتی را پوشش دهیم. این کارشناس بازار سرمایه معتقد است که کاهش نرخ دلار به کمتر از ۲۰ هزار تومان در شرایط فعلی سم است و می‌گوید: برجام چه به نتیجه برسد و چه نرسد نباید دخالتی در تعیین و کنترل نرخ ارز وجود داشته باشد؛ اگر تعاملات بین‌المللی از سر گرفته شود قیمت دلار به ثبات خواهد رسید و اگر نه باید اجازه دهیم نرخ دلار همسو با نرخ تورم نوسان کند. صفاری ادامه داد: به عقیده من نرخ ارز در حوالی ۲۲ هزار تومان باقی می‌ماند، به همین علت اثر این نوسان در بازار سرمایه بسیار کم‌رنگ است؛ چون سال گذشته شرکت‌ها با دلار ۱۵ هزار تومانی محصولات خود را صادر می‌کردند و امسال با دلار ۲۴ هزار تومانی، بنابراین اگر قصد حفظ صادرات را داریم کاهش این نرخ معنی ندارد. این کارشناس بازار سرمایه مشکل اصلی اقتصاد را نرخ بهره بالا عنوان کرد و گفت: ما جزو کشورهایی هستیم که بالاترین نرخ سود بانکی را پرداخت می‌کنیم و عملا به فردی هم که مشغول به کار نمی‌شود، جایزه می‌دهیم؛ در صورتی که مقام معظم رهبری امسال را سال «تولید، مانع‌زدایی‌ها و پشتیبانی‌ها» نامگذاری کردند و با توجه به این شعار باید نرخ بهره را به حدود ۱۰ درصد برسانیم و بگوییم هر فردی که مشغول به کار نیست، سودی هم کسب نمی‌کند. وی خاطرنشان کرد: نرخ بهره، قیمت پول است. یعنی هر چه نرخ بهره کاهش یابد سرمایه‌گذاری در کشور هم توسعه می‌یابد، دولت هم نرخ بهره بانکی را ۱۶ درصد اعلام کرده و به تازگی ابلاغیه‌ای در شورای پول و اعتبار تصویب شده که اگر بانکی بالای۱۶ درصد سود پرداخت می‌کند هزینه آن غیرقابل قبول است و باید مالیات از آن اخذ شود. صفاری تاکید کرد: بازار سرمایه بازار پرریسکی است و اگر قرار باشد پاداشی پرداخت کنیم باید به افرادی که ریسک‌پذیرند پرداخت کنیم؛ از طرفی تنها راه نجات بورس کاهش نرخ بهره و هدایت پول‌های فریز شده خارج بازار به داخل بازار سرمایه است، چرا که دلیل تشکیل صف‌های فروش در بازار همین کمبود نقدینگی است. وی در گفت‌و‌گو با سنا به انتخابات ریاست‌جمهوری پیش‌رو اشاره کرد و گفت: همه کاندید‌اها باید توجه ویژه‌ای به بازار سرمایه داشته باشند؛ هم‌اکنون تعداد سهامداران از مرز ۵۰ میلیون نفر گذشته و ضریب نفوذ بورس به حدی افزایش یافته است که هر فردی بر مسند ریاست‌جمهوری بنشیند دائما در این باره مورد سوال قرار می‌گیرد و دیگر نمی‌توان این بازار را نادیده گرفت.
پیش‌بینی روند معاملات بورس در هفته جاری
امیرعلی امیرباقری دیگر کارشناس بازار سرمایه هم اظهار کرد: موضوعی که اکنون توجه فعالان بازار را به خود جلب کرده است هفت پیشنهاد باقیمانده دولت بود که به تایید سران قوا رسید. انتشار این پیشنهادات هفت‌گانه در بازار توانست تا حدودی اعتماد را به بازار بازگرداند و سبب افزایش تقاضا در معاملات شود اما مشکل کنونی وجود ابهامات در جهت اجرای آن است. این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: پیش‌بینی می‌شود معاملات بورس در هفته جاری با بازاری یکدست سبز یا قرمز مواجه نباشیم و به طور طبیعی راه سهام از یکدیگر جدا می‌شود. وی تاکید کرد: این موضوع اتفاقی است که از مدت‌ها قبل در بازار اتفاق افتاده است و نباید انتظار داشته باشیم سهامی که از بنیاد قوی برخوردارند و قیمت‌های جهانی تعیین‌کننده روند آنهاست و نیز دارای چشم‌انداز سودآوری منطقی هستند روندی مشابه با سهام پروژه‌ای که نسبت به ارزش ذاتی خود با رشد چندبرابری همراه شدند، داشته باشند؛ بنابراین باید در انتظار تفکیک راه صنایع از یکدیگر باشیم.
نگاه تحلیل‌محور سرمایه‌گذاران به معاملات
وی با بیان اینکه فعالان بازار سرمایه برای تحلیل وضعیت بازار، مسائل فعلی و آینده در کشور را در نظر می‌گیرند، گفت: یکی از مسائلی که اکنون با تثبیت نسبی روند قیمتی دلار در بازار سرمایه پررنگ شده بحث قیمت‌های جهانی است که با توجه به فروکش کردن نسبی کرونا در جهان و افزایش تقاضا تا حدودی با جهش مواجه شده و توانسته‌اند تاثیر خود را بر سهام کامودیتی‌محور و شاخص‌ساز در بازار سرمایه بگذارند. امیرباقری با بیان اینکه از این به بعد فعالان بازار باید با نگاه تحلیل‌محور به کلیت بازار نگاه کنند، خاطرنشان کرد: سرمایه‌گذاران باید با دقت خاصی تاثیر این مسائل را بر سودآوری شرکت‌ها مدنظر قرار دهند و به طور حتم به اصول سرمایه‌گذاری در چیدمان پرتفوی خود دقت کنند.
نگرانی سهامداران از کاهش نرخ ارز
این کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: نرخ ارز با توجه به اتفاقات اخیر سیاسی، روشن شدن چشم‌اندازها و افزایش احتمال توافق در وین و کم شدن ریسک‌های سیاسی به سمت ثبات پیش می‌رود که برخی فعالان بازار نگران تاثیر کاهش نرخ ارز بر کاهش نرخ سودآوری شرکت‌ها هستند و این موضوع به عنوان عاملی منفی در کلیت بازار عمل می‌کند. وی در گفت‌و‌گو با ایرنا ادامه داد: به نظر می‌رسد در کوتاه‌مدت و میان‌مدت روند سنگینی در بازار شکل نگیرد، اما چشم‌اندازهایی در زمینه تایید برجام، بازگشت طرفین به برجام و به طور طبیعی کاهش ریسک‌های سیاسی وجود دارد.