توریسم خاورمیانه در سایه تنش‌های منطقه‌ای

اردشیر اروجی*
با توجه به تنش‌های اخیر در خاورمیانه، در زمینه حمل‌و‌نقل هوایی مشکلاتی شکل گرفته است که امیدواریم کوتاه‌مدت بوده و حل شوند در غیر این صورت اقتصاد منطقه به‌طور کلی لطمه خواهد دید. در خصوص وضعیت صنعت توریسم در خاورمیانه باید در نظر داشت، این تنش‌ها موجب می‌شود که تورگردانان و گردشگران احتیاط بیشتری به خرج دهند. توجه داشته باشید که مناطق گردشگرفرست جهان، منطقه خاورمیانه را قرمز اعلام کرده‌اند و شرکت‌های بیمه نیز باتوجه به این شرایط انجام امور بیمه‌ای حوزه توریسم را تقبل نمی‌کنند و از این حیث تورگردانان با مشکل جدی مواجه هستند.
به نظرم این مساله هم به خود رژیم صهیونیستی و هم به‌ تمام کشورهای منطقه لطمه بزرگی وارد می‌کند و در واقع این یک زیان بزرگ برای صنعت توریسم کشور ما نیز به‌شمار می‌رود. شاید باتوجه به این شرایط بهتر باشد تا زمان بهبود وضعیت، تمرکزمان را روی گردشگری داخلی معطوف کنیم.
از سوی دیگر باید در نظر داشت تا وقتی که مسائل اساسی گردشگری کشور حل نشود، نمی‌توان به آینده صنعت توریسم ورودی امیدوار بود. نخستین مشکل گردشگری ورودی کشور، بحث فیلترینگ فضای مجازی است. به هر صورت گردشگری که به ایران می‌آید می‌خواهد با خانواده‌اش در ارتباط باشد و در شبکه‌های اجتماعی جاذبه‌هایی را که می‌بیند به اشتراک بگذارد. در مقطعی این مساله مطرح شد که سیمکارت بدون فیلتر در اختیار گردشگران قرار گیرد، اما این رویکرد مناسب نیست و ممکن است گردشگران خارجی اینطور تصور کنند که این سیمکارت‌ها ابزاری برای کنترل آنهاست.
مساله دوم لزوم داشتن سیستم رزرواسیون بین‌المللی است که باید هم در سیستم هتل‌ها و هم در زمینه حمل‌و‌نقل فعال باشد. سیستم رزرواسیون اکنون داخلی است اما لازم است که بین‌المللی باشد تا از هر کشوری امکان رزرو وجود داشته باشد. توجه داشته باشید که گردشگر باید بتواند از هر کجا و از همین امروز برای ۶ماه بعد رزرو داشته باشد، این در حالی است که مثلا برای رزرو قطارهای نوروزی تازه در بهمن این امکان فراهم شده و سایت باز می‌شود و در دسترس قرار می‌گیرد. متاسفانه در بسیاری از موارد شاهد آن هستیم که سیستم رزرو قطار بسته شده و بعد در یک مقطع به یک‌باره آن را باز می‌کنند و همین مساله باعث ایجاد نوعی بازار سیاه می‌شود. سومین مساله این است که در حال حاضر امکان دسترسی به کارت‌های اعتباری بین‌المللی در کشور وجود ندارد. توجه داشته باشید دوران آن گذشته است که گردشگر با پول نقد سفر کند. به‌تازگی اعلام کرده‌اند که برای حل این مشکل می‌خواهند در فرودگاه پول نقد از توریست گرفته و یک کارت بانکی ایرانی معادل ارزی که داده به او تحویل بدهند اما این اقدام نیز برای گردشگر خارجی مطلوب نیست و ممکن است گردشگر تصور کند که با این رویکرد به نوعی قصد کنترل او را دارند.
معتقدم باتوجه به تعدد جاذبه‌های تاریخی و طبیعی ایران، چنانچه این مشکلات اساسی برطرف شوند و تنش‌های کنونی نیز وجود نداشته باشد، گردشگران بدون نیاز به تبلیغات آنچنانی به ایران خواهند آمد.
در صورت تداوم وضعیت فعلی اما شاهد هیچ رونق خاصی در حوزه توریسم کشور نخواهیم بود و همین وضعیت کج‌دار و مریزی که شاهد آن هستیم، تداوم خواهد یافت.
* کارشناس گردشگری