تولیدکنندگان در انتظار نتیجه مذاکرات

رضا اعتدال*
سال1403 اتفاقات سیاسی بسیاری در ایران روی داد که طی سال‌های گذشته کم‌نظیر بود، از جمله اتفاق سقوط بالگرد رییس‌جمهور و فوت ایشان، تا شاخ و شانه کشیدن ایران و اسرائیل در برابر هم که در نهایت به نوعی جنگ روانی و فیزیکی نیز منجر شد و تاثیرات بسیاری روی اقتصاد ایران داشت. به‌تبع این اتفاقات، شوک سنگینی به دولت جدید و فعالان اقتصادی وارد شد. این اتفاقات روی قیمت دلار تاثیر گذاشت و شاهد جهش قیمت آن از مرز 80‌هزار تومان تا 105‌هزار تومان بودیم. این افزایش قیمت دلار در پی بی‌ثباتی سیاسی روی داد. از اواخر آبان ماه سال گذشته و بر سرکار آمدن دونالد ترامپ به‌ عنوان رییس‌جمهور جدید آمریکا مسائل جدیدی شکل و تحریم‌ها شدت گرفت. در کل سال1403 با فراز و نشیبی سیاسی و امنیتی بسیاری طی شد و این فضا روی اقتصاد، صنعت و تولید و تجارت و حتی امنیت روانی مردم تاثیرگذار بود.
در شروع سال جدید صحبت‌هایی در راستای توافقات جدید در حال شکل گرفتن است و با آغاز ازسرگیری مذاکرات شاهد آثار آن طی روزهای اخیر بودیم و افزایش قیمت دلار که طی ماه‌های پایانی سال گذشته شاهد آن بودیم، حباب آن تخلیه شده و هر روز همچنان در حال کاهش است.
مهم‌ترین مساله‌ای که اقتصاد را رو به جلو خواهد برد، ثبات است. اگر این ثبات اتفاق بیفتد و تولیدکننده قادر به پیش‌بینی فردا باشد و نگران این موضوع نباشد که مواد اولیه خود را با چه قیمتی باید تهیه کند و کالای خود را با چه قیمتی بفروشد و دغدغه بی‌ثباتی را نداشته باشد، مسائل بسیاری از تولید حل خواهد شد. البته باید به این موضوع توجه داشت که بخشی از بی‌ثباتی در اقتصاد ایران به موضوع تحریم بازمی‌گردد، تحریم‌ها و عدم توافق در مذاکره‌ها خبر جنگ را مخابره می‌کند، اگر این شرایط برطرف شود، بدون شک شرایط اقتصادی کشور ثبات لازم را پیدا خواهد کرد.
بخش دیگری که بر اقتصاد و تولید تاثیرگذار است، تصمیم‌های دولت و خود مجلس شورای اسلامی است. دولت چهاردهم و فرد آقای پزشکیان با این قول که کمترین دخالت را در اقتصاد داشته باشند، بر سر کار آمدند البته تا بدین‌جا تیم اقتصادی دولت نشان داده که کمترین میزان دخالت را در اقتصاد دارد و به نوعی دولت ورود خود را به بخش‌های اقتصادی کاهش داده است. یکی از اتفاقات مهمی که طی شش ماهه دوم سال گذشته روی داد، لغو برخی دستورالعمل‌ها و آئین‌نامه‌های دولت‌های قبلی در راستای قیمت‌گذاری بود که این موضوع می‌تواند بسیاری از مشکلات اقتصاد و تولیدکنندگان را برطرف کند. اگر به اقتصاد بازار و ذی‌نفعان و بخش‌خصوصی احترام بگذاریم، این امر می‌تواند فضا را شفاف کند و دغدغه‌هایی که اقتصاد به آن مبتلا شده است کاهش دهد. اگر این رویه ادامه پیدا کند و در سیاست‌های خارجی به نقطه خوبی برسیم و تحریم‌ها کاهش پیدا کند و در داخل به آرامش و ثبات برسیم و نرخ ارز به سمت تک‌نرخی شدن پیش برود، شرایط برای تولید میسر خواهد شد. تولید زمانی به اوج می‌رسد که تولیدکننده به سمت صادرات پیش برود و در ازای آن ارز وارد ‌کند که اگر این ارز با قیمت پایین‌تری به صادرکننده اختصاص یابد، جذابیت صادرات و به‌دنبال آن افزایش تولید کاهش خواهد یافت. هر اندازه فاصله بین دلار دولتی و آزاد کاهش یابد، به نفع دولت خواهد بود. البته باوجود مذاکراتی که هم‌اکنون در حال انجام است، این فاصله ارز دولتی و آزاد کمتر شده و امیدواریم با به نتیجه رسیدن مذاکرات، بسیاری از مسائل اقتصادی روشن شود تا بتوانیم با راهکارهای ممکن، اقتصاد خود را تقویت کنیم.
* مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری تحلیل سرمایه اروین