تولید واقعی به‌جای آمارسازی

هستی عبادی- نه‌فقط برای مردم، بلکه برای نمایندگان مجلس که درجریان گزارش‌ها و شرایط کشور هستند و ابزار نظارتی در اختیار دارند، قطع برق «باورکردنی» نیست. برای کشوری که دارنده منابع غنی نفت و گاز است، قطع برق آن‌هم در زمستان خارج از تصور است.
رمضانعلی سنگدوینی، نایب‌رییس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه «قطع برق در کشور آن‌هم در فصل زمستان باورکردنی نیست»، گفته است: «‌آقای رییس‌جمهوری تصمیمی درخصوص توقف مازوت‌سوزی در چند نیروگاه را گرفتند؛ اصلا ما هم می‌گوییم که این تصمیم درست است اما بالاخره مردم قبول نمی‌کنند زمستان برق نداشته باشند. شاید دولت ملاحظات زیست‌محیطی را مورد نظر دارد ولی بالاخره نمی‌شود که هم در تابستان و هم در زمستان برق مردم قطع شود. باید مراقبت کنیم تا این اتفاق نیفتد.»
قطع برق برنامه‌ریزی‌شده از هفته گذشته آغاز شد. هرچند دلایلی که از سوی دولت و مرکز پژوهش‌های مجلس مطرح شده، کم‌کاری‌ها به دولت سیزدهم برمی‌گردد، بااین‌حال انتظار مردم این است که مشکل هرچه که هست، به‌صورت اساسی حل شود و نه با سوخت‌های جایگزینی مثل مازوت.
عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو گفته که درحال‌حاضر ۹۷‌درصد انرژی برق مورد نیاز کشور در حال تامین است و فقط 3درصد از نیاز برق کشور از طریق اعمال محدودیت ساعتی به‌صورت عادلانه و با توزیع سراسری در حال مدیریت است. برای این «3درصد»ی که علی‌آبادی گفته، ظاهرا مشکل وجود دارد. تولید مازوت نیروگاه‌ها بیش از حد صادر شده و حالا کشور با کمبود مازوت روبه‌روست.
مشکل تامین برق فقط کمبود گاز و مازوت و گازوییل قابل حل نیست. به فرض امسال هم ناترازی برق مدیریت شد و زمستان هم افتان و لنگان پیش رفت، تابستان سال آینده که ناترازی به بیش از 25هزار مگاوات یا بیشتر می‌رسد، تکلیف چیست؟ آیا دولت قرار است بازهم برق را برنامه‌ریزی‌شده، قطع کند؟
بخش‌خصوصی که بخش بزرگی از تولید برق کشور را برعهده دارد، چندی پیش پیشنهاد کرد که دولت به‌جای قیمت‌گذاری برای برق، قیمت‌گذاری و مدیریت برق خانگی و یارانه‌ای را خود برعهده بگیرد و تامین برق نیروگاه‌ها و صنایع را به قیمتی که بازار تعیین می‌کند، به بخش‌خصوصی بسپارد.
حمیدرضا صالحی، دبیرکل فدراسیون صادرات انرژی و صنایع وابسته در این رابطه به «جهان‌‌صنعت» گفت که «ما- بخش‌خصوصی- می‌گوییم که دولت باید با همان 35‌درصد سهمی که از کل نیروگاه‌های کشور دارد، برق بخش خانگی، مساجد و بخش یارانه‌ای را تامین کند. برق صنایع را به بخش‌خصوصی بسپارد. با همین روش، منابع زیادی به‌دست می‌آید. بخش‌خصوصی با این منابع می‌تواند ناترازی و کمبود گاز را در عرض دو سال از بین ببرد. در نتیجه می‌توان انتظار داشت که شیب کمبود‌ها کم شود.»
آمارسازی‌های وزارت نیرو آسیب‌زننده است
عبدالعلی رحیمی مظفری، نماینده پیشین مجلس و عضو سابق هیات‌رییسه کمیسیون انرژی در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» درباره این پیشنهاد می‌گوید: یکی از بزرگ‌ترین مشکلات ما در وزارت نیرو رقابت بخش دولتی و بخش‌خصوصی است. طبق قوانین سنواتی بودجه و قانون‌های برنامه اولویت بحث حمایت از تولید برق با بخش‌خصوصی است. در سال‌های گذشته اتفاقاتی می‌افتاد که در زمان پیک مصرف، بخش‌خصوصی برق تولید می‌کرد و در زمان و فصل‌های غیرپیک چون پولی به آنها پرداخت نمی‌شد و وزارت نیرو خود تولید برق داشت بخش‌خصوصی به تولید برق نمی‌پرداخت. در صادرات اولویت با بخش‌خصوصی است درصورتی‌که دولت باید سیاست را به‌گونه‌ای تنظیم کند که بتواند از بخش‌خصوصی استفاده و بخش‌خصوصی را تقویت کند تا بخش‌خصوصی بتواند برق تولیدی خود را در سطح ملی و بین‌المللی عرضه کند و انگیزه‌ای برای تولید داشته باشد. اما متاسفانه این سیاست برعکس بوده و انگیزه و رغبتی برای تولید نداشته و حمایت جدی هم از سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی‌های تجدید‌پذیر در وزارت نیرو صورت نگرفته است.
وی افزود: بعضا اگر موافقت‌هایی هم صورت می‌گرفته، یکی از بزرگ‌ترین موانع وزارت جهاد کشاورزی و سازمان منابع طبیعی در واگذاری زمین‌های منابع ملی برای احداث نیروگاه‌های خورشیدی بوده است که متاسفانه خوب عمل نکرده و باعث شده عقب بیفتیم. این کارشناس انرژی بیان کرد: اگر نیروگاه‌های گازسوز را تعطیل کنیم و به‌جای آن سیستم‌های حمایتی و گاز را به صنایع بدهیم یا به نحوی برنامه‌ریزی کنیم که برخی نیروگاه‌ها با بازدهی کمتر ظرف 3‌سال آینده تعطیل شوند و به‌جای آن تجدیدپذیر احداث و گاز مورد استفاده آنها صرف نیروگاه‌های جدید یا تغییر نیروگاه‌ها شود، حتما اثر بیشتری خواهد داشت اما متاسفانه بوروکراسی اداری در این سیستم بسیار کند است و بزرگ‌ترین ضربه‌ای که تاکنون زده شده به این صنعت بوده است.
رحیمی‌مظفری به تبعات قطع‌کردن برق صنایع اشاره کرد و گفت: تلاطم ایجادشده در تولید باعث می‌شود کارخانه‌ها ضررده شوند و همچنین برای جبران قیمت، محصولات بالا رود و به‌دنبال آن درآمدهای دولت کاهش می‌یابد و ارزاوری کارخانجاتی که صادرات دارند کم می‌شود. از طرفی دیگر اینها چون تولیدات مقطعی دارند و تولیداتشان را به خارج از کشور صادر می‌کنند و مشتری‌های ثابتی دارند، وقتی به دلیل تعطیلی نمی‌توانند به تعهداتشان عمل کنند مشتری‌ها و بازار کار خود را از دست می‌دهند و مجبور به پرداخت خسارت می‌شوند. حتی بعضی موقع‌ها در صادرات کشتی‌هایی که برای حمل بار اجاره می‌کنند دچار خسارت‌های سنگین می‌شوند که این موارد دیده نمی‌شود. ضرری که ما در این حوزه می‌بینیم بسیار زیاد است.
او گفت: من به‌عنوان کسی که سال‌ها در کمیسیون انرژی فعالیت داشتم باید بگویم که آمارسازی‌های وزارت نیرو در دولت‌ها یکی از آسیب‌هایی بوده که باعث شده ما به این مشکلات دچار شویم. بنابراین مجلس باید به‌صورت منطقی، اصولی و ویژه بحث اجرای قانون مانع‌زدایی از توسعه صنعت برق را دنبال کند چراکه این قانون بسیار خوب است و می‌تواند به رفع ناترازی در حوزه برق و حمایت از تولیدکنندگان برق کمک کند تا بتوانیم از این ناترازی نجات پیدا کنیم.
راه‌اندازی یک اندیشکده تخصصی
در حوزه انرژی
علی‌اصغر صادقی مجرد، نایب‌رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی هم در واکنش به این پیشنهاد بخش‌خصوصی در گفت‌وگو با «جهان‌صنعت» گفت: کسری برق یعنی کاهش تولید محصول و کاهش سودآوری شرکت و در نهایت کاهش سرمايه‌گذاري جدید توسط سهامداران و در نهایت مردن صنعت. به نظر من پیشنهادی که مطرح شده کاملا درست است فقط احتمالا به جهت زمانبندی طولانی‌تر خواهد بود. نکته اول اینکه کسری برق در سمت عرضه معلول چهار چیز است‌: اولا عدم ایجاد ظرفیت مناسب نیروگاهی متناسب با مصرف. دوما: راندمان بسیار پایین نيروگاه‌ها در تولید. سوما: اتلاف بالای برق در بخش انتقال و توزیع و چهارم: کسری گاز خوراک نيروگاه‌ها.
وی افزود: درحال‌حاضر کل گاز مصرفي نيروگاه‌ها به حدود ۲۵۰‌میلیون مترمکعب در روز می‌رسد یعنی معادل تولید حدود ۱۰ فاز پارس جنوبي. اساسا تامین این گاز حتی در فصل گرم هم غیرممکن شده است‌ بنابراین باید چند کار انجام داد؛ اولا توسعه میادین گازي‌، دوما بهبود فناوری‌ها و راندمان تولید برق‌، سوم سرمایه‌گذاری در ساخت نیروگاه‌های جدید و چهارم استقرار سامانه‌های هوشمند انتقال و توزیع با رویکرد کاهش تلفات انرژی که همه این موارد نیاز به سرمایه و پول، تکنولوژی و همچنین زمان و شرایط و فضای مناسب کسب‌و‌کار دارد. همچنین درحال‌حاضر ما در شرف راه‌اندازی یک اندیشکده تخصصی در حوزه انرژی هستیم که با راه‌اندازی مطالب خوبی ارائه خواهد شد.