تولید پرمشقت

«جهان‌صنعت»- تولید و فروش نفت ایران در حال افزایش است؛ اگر مبنا را گزارش‌های بین‌المللی که از رهیابی محموله‌های نفتکش‌ها گزارش می‌دهند، قرار دهیم و البته گزارش‌های رسمی کشور، می‌توان گفت وضعیت تولید و فروش نفت رو به بهبود است اما سوال این است که آیا این شرایط پایدار خواهد بود؟
جواد اوجی وزیر نفت اطمینان داده که مشتری‌های جدیدی برای نفت سبک ایران پیدا شده و تعداد آنها را هم «فراوان» توصیف کرده است. بنا به گفته اوجی امسال تولید نفت سبک ایران ۲۰۰ هزار بشکه افزایش یافته است. وزیر نفت یک ماه پیش هم گفته بود که تولید نفت ایران به ۳ میلیون بشکه در روز رسیده است.
در مقابل اما برخی منابع خبری بر این باورند که اتفاق جدیدی در حوزه تولید نفت نیفتاده و تنها امکان فروش بیشتر نفت در شرایط تحریم‌های روسیه برای ایران ایجاد شده است. با این حال مقامات وزارت نفت اعلام می‌کنند که سال ۱۴۰۱ که رو به پایان است، اوضاع و احوال تولید و فروش نفت بهتر از سال گذشته بوده است.
آخرین گزارشی که از میزان فروش نفت ایران منتشر شده مربوط به موسسه بین‌المللی SVB است که رویترز آن را منتشر کرده است. برمبنای این گزارش، ایران در ماه دسامبر (آذر و دی) به صورت متوسط روزانه، یک میلیون و ۱۳۷ هزار بشکه نفت فروخته که نسبت به ماه نوامبر (آبان و آذر) ۴۲ هزار بشکه در روز افزایش نشان می‌دهد. هرچند این گزارش‌های مثبت باید چشم‌انداز روشنی برای اقتصاد ایران به تصویر بکشد اما منابع خبری از کسری شدید بودجه کل کشور خبر می‌دهند که حکایت از آن دارد درآمدهای نفتی با تاخیر به کشور وارد می‌شود.
در شرایطی که اوضاع احیای پرونده برجام در ‌هاله‌ای از ابهام قرار دارد و تحریم‌های آمریکا در حال گسترده‌تر شدن است، با این حال دولت امیدوار است همین میزان نفتی که در ماه‌های آبان و آذر فروخته در همه ماه‌های سال آینده بفروشد تا بتواند بودجه‌ای با تراز مثبت را اداره کند.
استراتژی وزارت نفت برای تامین خواسته دولت در صادرات ۱/۲ میلیون بشکه نفت در روز، اطمینان از میزان تولید است. هرچند برنامه استفاده از شرکت‌های دانش‌بنیان برای احیای چاه‌های کم‌بازده در دستور کار قرار گرفته اما هنوز این طرح به نتیجه نرسیده است. از همین رو، وزارت نفت طرح‌های نیمه‌تمام افزایش تولید را در دستور کار قرار داده است. البته برخی از این طرح‌ها از سال‌های گذشته در حال اجرا بوده و به تدریج در حال به نتیجه رسیدن است.
احیای طرح‌های قدیمی
بهره‌برداری از دو میدان نفتی اسفند و سیوند که روز گذشته از سوی وزیر نفت و معاونانش رونمایی شد، در واقع طرح‌های قبلی افزایش تولید نفت از میادین قدیمی هستند.
میدان نفتی اسفند از میادین نفتی قدیمی است که در ۱۸ کیلومتری جنوب شرقی جزیره سیری و در خلیج‌فارس واقع شده است. این میدان که ۵۴ سال از عمر آن می‌گذرد در سال ۱۳۴۷ کشف شد و در سال ۱۳۴۸ به بهره‌برداری رسید. میدان نفتی اسفند هم‌اکنون از ۵ سکوی فراساحلی یا دریایی، متشکل از ۳ سکوی چاه، یک سکوی بهره‌برداری و یک سکوی مشعل تشکیل می‌شود. این میدان همچنین دارای ۲۹ حلقه چاه تولیدی و تزریقی بوده و تولید نفت از این میدان حدود ۶۰۰ هزار بشکه تخمین زده می‌شود.
از میدان نفتی اسفند همچنین ۹۰ میلیون فوت مکعب گاز تولید می‌شود که این گاز علاوه بر تامین گاز موردنیاز جزیره سیری، با خط لوله به جزیره کیش ارسال می‌شود. گاز مورد نیاز نیروگاه‌های جزیره کیش از گاز تولیدی این سکو تامین می‌شود. نفت تولیدی این میدان هم از طریق خط لوله‌ به جزیره سیری منتقل می‌شود.
طرح دومی که روز گذشته مورد بهره‌برداری قرار گرفت، میدان نفتی سیوند است. میدان نفتی سیوند، از میدان‌های نفتی ایران در خلیج‌فارس است که در فاصله ۵۰ کیلومتری غرب جزیره سیری واقع شده و شامل دو سکوی حفاری فراساحلی است. عملیات حفاری نخستین چاه میدان نفتی سیوند سه سال پیش در دستور کار قرار گرفت.
مدیرعامل شرکت ملی نفت در مراسم بهره‌برداری از طرح نگهداشت و افزایش تولید میدان‌های اسفند و سیوند گفت: از نظر عملیاتی و اجرایی میدان‌های اسفند و سیوند جزو پیچیده‌ترین میدان‌های دریایی هستند که شرکت نفت فلات قاره ایران توانست با موفقیت این طرح را مدیریت کند و شرکت پتروایران نیز با پوشش حداکثری این طرح را اجرا کرد.
محسن خجسته‌مهر مجموع سرمایه‌بری این طرح را ۱۱۰ میلیون دلار اعلام کرد و گفت: در این طرح ۱۲ حلقه چاه حفاری و بالغ بر ۸۴ درصد این طرح ایرانی بوده و از کالاهای ساخت داخل استفاده شده است.
وی عنوان کرد که با اجرای این طرح ۱۶ هزار بشکه به تولید نفت کشور افزوده شده است و این طرح‌ها جزو طرح‌های نگهداشت و افزایش تولید هستند که از آغاز به‌کار دولت سیزدهم شماری از آنها به بهره‌برداری رسیده‌اند و امروز نیز این طرح‌ها بهره‌برداری شدند.
معمای افزایش صادرات نفت‌خام
وزیر نفت هم در این مراسم عنوان کرد: کشور امروز در شدیدترین تحریم‌ها قرار دارد و صنعت نفت ایران شاید در هیچ زمانی در این حد تحریم نبوده است. با این حال صادرات نفت ایران با وجود شدیدترین تحریم‌ها انجام می‌شود، همچنین بهره‌برداری‌ها و آغاز عملیات اجرای طرح‌های توسعه‌ای در بخش‌های بالادست و پایین‌دست در حال انجام است.
اوجی همچنین از بهره‌برداری نزدیک به ۸ میلیارد دلار طرح در بخش‌های بالادست و پایین‌دست صنعت نفت تا پایان امسال خبر داد و گفت: فاز ۱۴ پالایشگاه پارس‌جنوبی به ارزش ۲/۵ میلیارد دلار، کیفی‌سازی سوخت پالایشگاه اصفهان به ارزش ۸۰۰ میلیون دلار، طرح ان‌جی‌ال ۳۲۰۰، افزایش ظرفیت پالایشگاه آبادان و گازرسانی شهری و روستایی از جمله این طرح‌ها هستند. ویژگی این طرح‌ها این است که استفاده حداکثری از توان متخصصان و سازندگان داخلی در آنها شده است.اوجی گزارش داد: در حال حاضر ۳۹ میدان نفتی و گازی استان هرمزگان که روزانه ۱۵۰ هزار بشکه نفت تولید می‌شود و قرارداد توسعه میدان گازی کیش هم امضا شده که با اجرای آن روزانه ۱۲۰ میلیون مترمکعب به تولید گاز خام کشور افزوده می‌شود و کمک بسیاری به ناترازی گاز در کشور خواهد کرد.او گفت: هم‌اکنون ۱۵۰ هزار بشکه نفت در استان هرمزگان تولید و روزانه ۸۰۰ هزار بشکه نیز در پالایشگاه بندرعباس و ستاره خلیج‌فارس پالایش می‌شود که ایجاد پالایشگاه شهید قاسم سلیمانی و مروارید مکران در این منطقه، ظرفیت پالایشی استان را به یک میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه می‌رساند.وی از مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران خواست که دیگر فازهای میدان گازی کیش را نیز تعیین‌تکلیف کند و ادامه داد: با توسعه میدان‌ها می‌توان از ظرفیت خالی پالایشگاه‌های کشور استفاده کرد.
خجسته‌مهر مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران هم گفت که با اجرای طرح نگهداشت و افزایش تولید میدان‌های اسفند و سیوند، روزانه ۱۶ هزار بشکه به تولید نفت کشور افزوده شده است.