توپ برجام در زمین غرب

«جهان‌صنعت»- شامگاه پنج‌شنبه هفته‌ای که گذشت، ایالات‌متحده با همراهی تروئیکای اروپایی بار دیگر انتقادهایی را نسبت به برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی مطرح کردند. آمریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان که درپی انتشار گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در خبرگزاری رویترز، اقدام به انتشار یک بیانیه مشترک کردند، اقدام اخیر جمهوری اسلامی در راستای افزایش تولید اورانیوم با خلوص ۶۰ درصد را مصداق «تشدید بی‌وقفه برنامه هسته‌ای ایران» خوانده و آن را «محکوم» کردند. این چهار کشور که مدعی شده‌اند بنابر یافته‌ها جمهوری اسلامی میزان تولید ماهانه اورانیوم خود تا خلوص ۶۰ درصد را به میزان ۳ برابر افزایش داده، همچنین از تهران خواسته‌اند که «فورا این گام‌ها را به عقب بازگرداند و از تشدید تنش در برنامه هسته‌ای خود خودداری کند.» آمریکا و تروئیکای اروپایی در عین حال مدعی شده‌اند که بنابر همین یافته‌ها جمهوری اسلامی به نسبت ماه‌های گذشته، «گامی به عقب برداشته» است. این در حالی است که رویترز با استناد به بیانیه‌ای که مدعی است درباره این گزارش محرمانه آژانس به اعضای خود رویت کرده، گزارش داده که جمهوری اسلامی «تولید اورانیوم با خلوص بالای خود را افزایش داده و رویه پیشین کاهش تولیدات خود از اواسط ۲۰۲۳ را به پایان رسانده است.» در این بیانیه همچنین تاکید شده که از زمان کاهش این تولیدات، تاسیسات نطنز و فردو اورانیوم را تا ۶۰ درصد و با سرعت ۳ کیلوگرم در ماه تولید می‌کردند. بنابر این بیانیه، «آژانس تایید می‌کند که از پایان نوامبر ۲۰۲۳، سرعتی که ایران تولید اورانیوم غنی‌شده تا ۶۰ درصد را انجام می‌داد، در این دو تاسیسات تا حدود ۹ کیلوگرم در هر ماه افزایش یافته است.»‌ این در حالی بود که رییس سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی حدود ۲۴ ساعت پیش از انتشار بیانیه مشترک آمریکا و تروئیکای اروپایی و پس از انتشار گزارش رویترز درباره گزارش اخیر آژانس گفته بود: « ظرفیت غنی‌سازی ۶۰ درصدی را ادامه داده و ظرفیت جدیدی ایجاد نکرده‌ایم. این فضاسازی رسانه‌ای و سیاسی ۳ کشور اروپایی و آمریکا برای فضاسازی ازطریق رسانه‌های خود است.» محمد اسلامی همچنین گفته بود: «همکاری ما با آژانس برقرار است و در چارچوب کار کرده و مشکلی نداریم.»‌
این در حالی است که بنابر ادعای تازه آمریکا و تروئیکای اروپایی، تولید اورانیوم با غنای بالا توسط جمهوری اسلامی «توجیه غیرنظامی معتبری ندارد» و میزان تولید اورانیوم گزارش‌شده در تاسیسات فردو و نطنز «خطر اشاعه‌ای بالایی»
را به همراه دارد.
این چهار کشور همچنین در حالی مدعی شده‌اند «بر راه‌حل دیپلماتیک و بر عزم خود مبنی بر اینکه ایران نباید هرگز به سلاح هسته‌ای دست یابد، تاکید می‌کنیم» که روز گذشته نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین موضع‌گیری غرب در قبال توافق هسته‌ای ایران از بعد راهبردی را «ناقص» توصیف کرده و گفته است: «درباره بازگشت به توافق هسته‌ای با ایران، توپ در زمین غرب است.» میخائیل اولیانوف که همچنین با ابراز نگرانی نسبت به موضع‌گیری غرب در قبال برجام، گفته که این موضع‌گیری، خطر تحریک یک تنش کنترل‌نشده را به دنبال دارد، به خبرگزاری اسپوتنیک گفته است: «اوضاع کنونی آکنده از احتمال تنش کنترل‌نشده در هر لحظه است، اما این انتخاب آنهاست.
ما نمی‌توانیم آنها را مجبور کنیم که به میز مذاکره بازگردند و هیچ‌کس نمی‌تواند. این یک کوته‌نظری و از نظر راهبردی، یک موضع ناقص است.» این دیپلمات ارشد روسیه همچنین گفته که شانس احیای توافق در حال حاضر «اندک» است و توپ در زمین غربی‌هاست.
همزمان سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی نیز به بیانیه مشترک آمریکا و سه کشور اروپایی واکنش نشان داده و بر ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران تاکید کرده است. ناصر کنعانی که عصر روز گذشته در یک بیانیه مطبوعاتی در این ارتباط موضع‌گیری کرد، گفته: «بسیار مضحک است کشورهایی که خود مسوول شرایط فعلی در مورد برنامه هسته‌ای ایران هستند، با قلب واقعیت به دنبال تغییر مقصر و قربانی هستند.» او تاکید کرد: «این کشورها بهتر است به‌جای فرافکنی و موضع‌گیری‌های سیاسی، بر عملکرد خود در قبال مذاکرات رفع تحریم‌ها در دو سال گذشته مروری داشته باشند و نتیجه سیاست‌های غیرسازنده خود را مشاهده کنند.»‌ سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی همچنین «غنی‌سازی در سطح ۶۰ درصد» را «متناسب با نیازهای صلح‌آمیز ایران» خوانده و با تاکید بر اینکه این اقدامات «به‌طور کامل زیر نظر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی» انجام شده، بر ادامه همکاری با آژانس تاکید کرده است. به‌گفته کنعانی، «کناره گرفتن از مذاکرات و طرح موضوعات بی‌ارتباط که نتیجه آن، وضعیت فعلی مذاکرات است، آمریکا و سه کشور اروپایی را در جایگاهی قرار نمی‌دهند که ادعایی درخصوص برنامه هسته‌ای ایران داشته باشند.» سخنگوی وزارت امور خارجه در پایان خاطرنشان کرد: «جمهوری اسلامی همانند گذشته مذاکره و دیپلماسی را بهترین شیوه برای رفع نگرانی‌های ساختگی درمورد برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای خود می‌داند. هم‌اکنون توپ در زمین آمریکا و سه کشور اروپایی است. آنها باید با کنار گذاشتن سیاست بیانیه‌نویسی و فشارهای بی‌نتیجه، تصمیمات سیاسی لازم را اتخاذ کنند.»