تکرار بر مدار قرمز

«جهان‌صنعت»- در حالی که هفته گذشته شاخص به بالای مرز 1/2میلیونی صعود کرده بود، دیروز این کانال را از دست داد. در معاملات روز یکشنبه 18شهریور ماه 1403، شاخص کل بورس تهران 13‌هزار و 612واحد نسبت به روز کاری گذشته پایین‌تر ایستاد و به سطح 2‌میلیون و 88‌هزار و 39واحد رسید.
شاخص کل هم‌وزن بورس نیز با ریزش 271واحدی در رقم 661‌هزار و 424واحدی ایستاد. شاخص کل فرابورس 4واحد افت کرد و به رقم 21‌هزار و 256واحد رسید. همچنین شاخص هم‌وزن فرابورس با افزایش 150واحدی به سطح 114‌هزار و 179واحد رسید.
خروج پول حقیقی از بورس تهران
روز یکشنبه خالص تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی بازار منفی شد و 84‌میلیارد تومان پول حقیقی از بازار سهام خارج شد. دیروز نماد نوری بیشترین خروج پول حقیقی را داشت که ارزش آن 25‌میلیارد تومان بود. پس از نوری، نمادهای فملی و شپدیس بیشترین خروج پول حقیقی را داشتند. در سوی دیگر، بیشترین ورود پول حقیقی به نمادهای پترول، شکام و وخارزم تعلق داشت.
نمادهای اثرگذار بر شاخص کل
دیروز فولاد، فملی و شپنا نمادهای قرمزپوش بورس بودند که بیشترین اثر را در افت شاخص کل بورس داشتند. در سوی دیگر پارس، اخابر و وتجارت نمادهای سبزپوشی بودند که بیشترین اثر مثبت را بر شاخص داشتند. در فرابورس نیز نمادهای حسینا، خاور و ارفع بیشترین اثر کاهنده را بر شاخص کل داشتند و نمادهای زاگرس، وسپهر و انتخاب بیشترین اثر افزایشی را بر شاخص داشتند.
در بین نمادهای پرتراکنش بورس دیروز نماد فولاد بیشترین تراکنش را داشت و پترول و وخارزم در رتبه‌های بعدی بیشترین تراکنش قرار گرفتند. در فرابورس نیز شفام، شکام و خاور بیشترین تراکنش را داشتند.
ارزش معاملات‌ بازار سهام
دیروز ارزش معاملات کل بازار سهام به 9‌هزار و 812‌میلیارد تومان رسید. ارزش معاملات اوراق بدهی در بازار ثانویه 2‌هزار و 563‌میلیارد تومان بود که 26‌درصد از ارزش کل معاملات بازار را در این روز تشکیل می‌داد. دیروز ارزش معاملات خرد سهام با رشد 8‌درصدی نسبت به روز سه‌شنبه به رقم 3‌هزار و 309‌میلیارد تومان رسید.
در معاملات دیروز نماد پترول بیشترین ارزش معاملات بازار سهام را به خود اختصاص داد که ارزش معاملات آن 101‌میلیارد تومان بود. پس از پترول، وخارزم بیشترین ارزش معاملات را داشت و فولاد رتبه سوم بیشترین ارزش معاملات را به خود اختصاص داد و پس از آن، دو نماد فملی و شفام در رتبه‌های بعدی بیشترین ارزش معاملات قرار گرفتند.
حجم معاملات نیز سهام ذوب با تعداد 685‌میلیون و 716‌هزار و 443سهم در صدر قرار گرفته است. پترول در رتبه دوم بیشترین حجم معاملات بازار قرار گرفت و رتبه سوم به وخارزم تعلق داشت. دو نماد فولاد و حفارس نیز در رتبه‌های بعدی بیشترین حجم معاملات بازار قرار داشتند.
صف‌های خرید و فروش بورس
در معاملات یکشنبه، 123 نماد صف خرید داشتند و 138نماد با صف‌ فروش مواجه بودند. مجموع ارزش صف‌های خرید با رشد 5/0‌درصدی نسبت به روز کاری قبل به 658‌میلیارد تومان افزایش یافت و مجموع ارزش صف‌های فروش نیز با کاهش 10‌درصدی به رقم 423‌میلیارد تومان رسید.
تحلیل بازار در روز یکشنبه
بازار سهام دیروز نیز روند روز شنبه خود را تکرار کرد و سهم‌های شاخص‌ساز نزول به‌نسبت شدیدی را تجربه کردند. همچنین سهم‌های کوچک بازار در بورس دیروز دستخوش نزول نسبتا ضعیفی شدند. معاملات دیروز سهام در جهت کندل معاملاتی روز گذشته بسته شد و در پایان بورس دیروز، شاخص کل با کاهش 13‌هزار و 619واحدی که معادل 65/0‌درصد این شاخص بود، روبه‌رو شد. بر این اساس شاخص کل در پایان معاملات دیروز در سطح دو‌میلیون و 88‌هزار واحدی ایستاد. در طرف دیگر، قیمت معاملات سهم‌های کوچک بازار سهام نیز کاهش یافت؛ به‌طوری که شاخص هم‌وزن بازار در پایان بورس دیروز 272 واحد که معادل 04/0‌درصد این شاخص بود، کاهش ارتفاع داد و به سطح 661‌هزار واحد رسید. گفتنی است تابلوی بورس اوراق بهادار تهران در روز گذشته، حجم معاملات را 5/8‌میلیارد برگه سهم و ارزش معاملات خرد (سهام، حق‌تقدم و صندوق‌های سهامی) را سه‌هزار و 382‌میلیارد تومان نشان می‌داد.
ورود و خروج پول حقیقی
تراز پول حقیقی در سهام، مانند روز معاملاتی شنبه، دیروز منفی بود. به‌طوری که در پایان بورس دیروز حدود 333‌میلیارد تومان پول حقیقی از بازار سهام خارج شد. موضوع دیگری که باید بیان کرد اینکه تا لحظه تنظیم این گزارش حدود 31‌میلیارد تومان پول حقیقی از صندوق‌های درآمد ثابت خارج شده است.
در شرایط کنونی بسیاری از فعالان بازار نسبت به عملکرد هیات‌مدیره بورس انتقاد دارند. به همین دلیل معتقدند دولت باید نسبت به اعضای شورای‌عالی بورس نیز به‌طور کامل تجدیدنظر کند، چراکه در ابتدای تشکیل دولت چهاردهم وعده داده شد که با تغییر دولت بازار سهام زیان سهاداران را جبران خواهد کرد، اما نه‌تنها این اتفاق نیفتاد، بلکه نسبت به قبل از انتخاب برخی سهام افت بیشتری را تجربه کردند. پیش از این بسیاری از فعالان بازار سهام کمپین‌هایی را نسبت به تغییر رییس کل سازمان بورس راه‌اندازی کردند. حتی یک‌سال پیش نیز مجید عشقی استعفا داد، اما در همان زمان شورای‌عالی بورس با استعفای او موافقت نکردند. این موضوع نشان می‌دهد که یکی از دلایل عدم شفافیت بازار سهام در حال حاضر ضعف عملکرد شورای‌عالی بورس است که نمی‌تواند چارچوب مشخصی را برای فعالیت سازمان بورس و بازار سهام تعیین کند. علیرضا سادات، کارشناس بازار سرمایه معتقد است که عدم شفافیت بازار سهام منجر شده بسیاری از سرمایه‌گذاران از بازار خارج شوند. وقتی سهامداران وارد زیان می‌شوند و مدیران واکنشی ندارند نشان می‌دهد که مدیران سازمان بورس عملا نقش خود را به‌درستی ایفا نمی‌کنند. در چنین شرایطی اگر مدیران بازار رفتار غیر‌شفافی را از خود نشان دهند. به‌طور قطع سیگنال منفی به بازار سهام صادر می‌کند، چراکه سهامداران نمی‌توانند سرمایه خود را در بازاری قرار دهند که مدیران آن به دنبال منافع شخصی خود هستند. در حال حاضر بازار سهام روند مشخصی ندارد. به همین دلیل عدم شفافیت مدیران سازمان بورس و ارواق بهادار به نابسامانی بازار دامن می‌زند. در همین راستا بازار سهام در یک‌سال گذشته حدود ۵‌درصد افت بازدهی داشته است. در حالی که بازارهای راکد مانند مسکن نیز رشد داشته‌اند. از طرف دیگر قیمت ‌دلار هم در محدوده ابتدای سال باقی مانده است. به عبارت دیگر روند گذشته سایر بازارها صعودی بوده، در حالی که بازار سهام از سال ۱۳۹۹ نزولی بوده است. هرچند برخی استدلال می‌کنند قبل‌تر از آن بازار سهام افت بسیار بالایی را تجربه کرده، اما روند قبلی سایر بازارها نیز صعودی بوده است. بنابراین وضعیت بازار سهام با عملکرد مدیران سازمان بورس گره خورده است. عدم تعادل و تقارن در بازار سهام نیز این موضوع را تایید می‌کند. به‌طوری که برخی نمادها به صورت پروژه‌ای در همین چندسال اخیر بازدهی چندصد ‌درصدی را ثبت کرده‌اند و برخی دیگر بیش از ۹۰‌درصد افت داشته‌اند.
علیرضا سادات، کارشناس اقتصاد با اشاره به اینکه عدم شفافیت بازار سهام منجر شده که بسیاری از سرمایه‌گذاران از بازار خارج شوند، گفت: به‌طور قطع بازار سرمایه باید حامی سهامداران بازار سهام باشد. اما وقتی سهامداران وارد زیان می‌شوند و واکنشی ندارند نشان می‌دهد که مدیران سازمان بورس عملا نقش خود را به‌درستی ایفا نمی‌کنند. در چنین شرایطی اگر مدیران بازار رفتار غیر‌شفافی را از خود نشان دهند، به‌طور قطع سیگنال منفی به بازار سهام صادر می‌کند، چراکه برای سهامداران قطعی می‌شود که نمی‌توانند سرمایه خود را در بازاری قرار دهند که مدیران آن به دنبال منافع شخصی خود هستند.
نقش وزیر اقتصاد در وضعیت بورس چیست؟
در مقطع کنونی وزیر اقتصاد به عنوان عضوی از شورای‌عالی بورس باید برنامه خود را درباره بازار سهام اعلام کند؛ همانطور که پیش از این گفته بود که اقداماتی را برای حمایت از بازار سهام در دستور کار دارد. هرچند بررسی اقداماتی که در بازار پول انجام شده نشان می‌دهد که تاکنون سیاست‌های انقباضی در دستور کار قرار دارد و بازتاب آن در بازار سهام نیز پرابهام بوده است. در این موقعیت اگر بازار سهام نیز با همین روند غیر‌شفاف خود بخواهد ادامه دهد، ۱۴۰‌هزار کد فعالی که هم‌اکنون در بورس هستند سرمایه خود را از بازار خارج می‌کنند. نباید نادیده گرفت که در یک سال گذشته تعداد کدهای فعال بازار سهام از ۴‌میلیون نفر به این تعداد کاهش یافته است. موضوع دیگری که هم‌اکنون به عنوان دغدغه فعالان بازار سهام وجود دارد این است که چرا استعفای رییس سازمان بورس و اوراق بهادار باید به ابزاری برای منفی شدن بازار سهام تبدیل شود؟ آیا در دولت جدید برنامه‌ای برای سازمان بورس وجود نداشته است؟ آیا عملکرد مجید عشقی منجربه ایجاد یک روند صعودی در بورس شده که خرج آن از سازمان منجربه روند منفی در بازار شود. در چند سال گذشته عملکرد عشقی به‌گونه‌ای نبود که سرمایه‌گذاران جدید را وارد بازار کند. خروج سرمایه از بازار در این چندسال بیشتر شده است. بر همین اساس استعفای رییس سازمان بورس نه‌تنها یک اقدام مثبت برای بازار خواهد بود، بلکه تلنگری برای دولت و دستگاه‌های نظارتی نسبت به عملکرد مدیران خواهد بود که بدون هیچگونه مسوولیت‌پذیری بعد از چندصباحی از سازمان می‌روند در شرایط کنونی هرگونه کم‌کاری یا تاخیر دولت چهاردهم برای ساماندهی بازار سهام می‌تواند تبعات منفی برای اقتصاد داشته باشد. بنابراین باید در مقطع کنونی نسبت به همه اعضای شورای‌عالی بورس یک بازنگری شود و بعد برای انتخاب رییس سازمان بورس و اوراق بهادار حتما باید عملکرد مدیران منتخب مورد ارزیابی قرار گیرد. در سال‌های گذشته برخی مدیران به ریاست سازمان بورس رسیدند ولی نه‌تنها هیچ برنامه‌ای برای رفع مشکلات بازار سهام نداشتند، بلکه شناخت چندانی هم نسبت به رویکردها و وظایف سازمان نداشتند. به همین دلیل بازار سهام همچنان به روند نزولی خود ادامه داد و مدیران نیز تنها تماشاچی روند نزولی بازار بودند. در حالی که در تمام دنیا روسای سازمان بورس به عنوان ذی‌نفع بازار سهام از دارایی سهامداران حراست می‌کنند. به عبارت دیگر اگر سرمایه‌ای از بازار سهام خارج شود به عنوان ابزاری برای ایجاد تورم در بازار کالایی استفاده می‌شود. بنابراین بورس باید به عنوان بازوی دولت در مدیریت نقدینگی عمل کند.