ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی

دومین اثر بزرگ طبیعی ایران در چهل‌وسومین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو در باکوی آذربایجان در فهرست جهانی قرار گرفت‌. در چهل‌و‌سومین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو که با حضور محمدحسن طالبیان (معاون میراث‌فرهنگی کشور) در باکوی آذربایجان در حال برگزاری است. پرونده جنگل‌های هیرکانی که به نام جمهوری اسلامی ایران ارائه شده است، با نظر موافق اعضای کمیته در فهرست یونسکو ثبت جهانی شد‌.
چهل‌و‌سومین اجلاس کمیته میراث جهانی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) از دوشنبه ۱۰ تیر با حضور ۱۸۰ کشور از جمله ایران در باکو پایتخت جمهوری آذربایجان آغاز به کار کرده است و دیروز جمعه ۱۴ تیر پرونده ایران در این اجلاس بررسی شد‌.
ایران پیش از این دارای ۲۳ اثر تاریخی و طبیعی ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو است که شامل ۲۲ اثر تاریخی و یک اثر طبیعی (بیابان لوت) بود که با ثبت این پرونده تعداد آثار جهانی ایران به عدد ۲۴ رسید‌.
محمدحسن طالبیان (معاون میراث‌فرهنگی کشور) در این‌باره به میراث‌آریا گفت: ثبت جهانی این اثر افتخاری دیگر برای جمهوری اسلامی ایران و حوزه میراث فرهنگی به حساب می‌آید، پرونده‌ای که دومین پرونده بزرگ طبیعی ایران است‌.
طالبیان افزود: جنگل‌های هیرکانی در پنج استان سمنان، گلستان، گیلان، مازندران و خراسان‌شمالی گسترده است و این ثبت جهانی، این پنج استان را به مقاصد مهم گردشگری جهانی بدل می‌کند‌.
آشنایی با جنگل‌های هیرکانی
جنگل‌های هیرکانی که در زبان عامیانه به آن جنگل‌های شمال گفته می‌شود، نوار باریکی است که تمرکز آن در خزر بوده و درختان دیرزیست حدود ۳هزار ساله با منبع غنی ژن در آن وجود دارد‌.
در حال حاضر جنگل‌های هیرکانی زیست‌بوم ۲۹۶ گونه پرنده و ۹۸ گونه پستاندار است‌. همچنین ۱۵۰ گیاه بومی درختی و بوته‌ای (مانند شمشاد و انجیلی) نیز در آن یافت می‌شود‌.
جنگل‌های هیرکانی بازمانده دوران سوم زمین‌شناسی و عصر یخبندان و غنی از نظر گونه‌های بومی و باستانی، پوشش گیاهی و تنوع زیستی با نادرترین گونه‌های جنگلی جهان شامل ۸۰ گونه درختی، ۵۰ گونه درختچه‌ای، گونه‌های بومی (اندمیک) درختی و گونه‌های جانوری چون پلنگ، خرس، کل و بز، مرال و‌. ‌. ‌. است‌.
این نوع جنگل‌ها در حالی که در اکثر نقاط اروپا و سیبری به دلیل سرما و یخبندان قادر به بقا نبوده‌اند و در حال حاضر فسیل‌هایی از آنها به جا مانده به دلیل اقلیم معتدل‌تر حاشیه دریای خزر به حیات خود ادامه داده‌اند‌.
۱۵ نقطه از این جنگل شامل پارک ملی گلستان، جنگل ابر، جهان‌نما، بولا، جنگل الیمستان، جنگل واز، حوزه کجور نوشهر، چهارباغ چالوس، جنگل خشک داران، گشت رودخان، سیاه رودبار گیلان و منطقه حفاظت شده لیسار سایت‌های انتخابی برای ثبت در فهرست میراث جهانی است‌.
عزم جدی برای ثبت جهانی هیرکانی
با توجه به اهمیت این جنگل‌ها از اولین روزهای تهیه این پرونده به نام ایران، مسوولان سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری تمام توان خود را برای ثبت این اثر مهم جهانی به کار بستند‌.
اظهارنظرها و برنامه‌ریزی‌های مسوولان این سازمان نشان از عزم جدی جمهوری اسلامی ایران برای ثبت جهانی جنگل‌های هیرکانی دارد‌.
علی‌اصغر مونسان (معاون رییس‌جمهوری و رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری) سال گذشته با بیان اینکه هر کشور سالانه یک سهمیه برای ثبت جهانی آثار تاریخی خود دارد، درباره تلاش‌های کشورمان برای ثبت جهانی این اثر مهم طبیعی و تاریخی گفته بود: تلاش کردیم با اقدامات ابداعی آثار بیشتری در قالب یک پرونده به ثبت جهانی برسانیم‌. پرونده جنگل‌های هیرکانی، تیر سال آینده در اجلاس میراث جهانی یونسکو مطرح می‌شود و امیدواریم با دفاع کارشناسان سازمان این پرونده امسال در فهرست میراث جهانی به ثبت برسد‌. پرونده جنگل‌های هیرکانی به عنوان دومین اثر طبیعی با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور و بنیاد سوکو آلمان برای ثبت در فهرست جهانی برای سال ۲۰۱۹ آماده شده است‌.
دست پر ایران
۱۵۰ هزار هکتار مساحت حیات وحش برای حفاظت از تنوع زیستی، در ۱۲ نقطه با ارتفاع و پوشش گیاهی مناسب در جنگل‌های هیرکانی برای ثبت انتخاب شد‌.
این نقاط شامل پارک ملی گلستان، جنگل ابر افراتخته، جهان‌نما، بولای دودانگه و چهاردانگه، جنگل الیمستان هراز در آمل، جنگل واز حوزه کجور، چهارباغ چالوس، جنگل خشک داران، گچ رودخان، سیاه رودبار گیلان و منطقه حفاظت شده لیسار است‌.
ایران فارغ برای تمام جهان مهم محسوب می‌شود و این منابع طبیعی را در یونسکو می‌توان ثبت کرد‌. از آنجایی که ایران در نقاط مختلف بارندگی و دمایش متفاوت است کشوری مهم محسوب می‌شود و زمین‌شناسی متفاوت آن موجب ایجاد نژاد و پوشش گیاهی مختلف شده که تمامی آنها ارزش ثبت دارد‌.
جنگل هیرکانی با نوار ۸۵۰ کیلومتر طول مربوط به دوره تریاس است، حدود ۶ هزار متر از دامنه شمالی البرز اختلاف ارتفاع دارد که سه هزار متر آن پوشیده از جنگل و از نظر زمین‌شناسی بی‌نظیر است‌.
حالا پرونده این اثر با ارزش جهانی، به همت سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، مستقلا به نام ایران در چهل‌وسومین کمیته میراث جهانی یونسکو ارائه و با نظر موافق اعضای این کمیته ثبت جهانی شد و افتخاری دیگر برای میهن عزیزمان ایران رقم خورد‌.