جایزه ادبی «جلال آل‌احمد» فاصله زیادی با تاثیرگذاری دارد

گروه فرهنگ- اختتامیه دهمین دوره‌ جایزه ادبی جلال آل‌احمد در حالی برگزار شد که تمام نامزدهای بخش ویژه از این رویداد ادبی جایزه گرفتند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی‌ در این مراسم جایزه جلال آل‌احمد را جایزه‌ای ملی و فراگروهی دانست و گفت: «این جایزه راه طولانی را برای رسیدن به مقصد در پیش دارد تا بتواند در مسیر داستان‌نویسی معاصر تاثیرگذار باشد.»
سیدعباس صالحی در اختتامیه دهمین دوره جایزه ادبی جلال آل‌احمد اضافه کرد: «روح حاکم و جانمایه ادبیات داستانی، زبان شیرین فارسی است.»
او ادامه داد: «ادبیات داستانی از آنجا که حامل زبان فارسی است جایگاه مضاعفی دارد. این زبان با نگاه‌های متفاوت برای ما دلنشین و ارزشمند است، زبان فارسی زبانی است که در واژه‌های زیبا کم‌نظیر است.»
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: «زبان فارسی دارای واژه‌هایی است که گاه مانند سنگ مرمر کارش فخیم است و گاه مانند قطره‌های شبنم است و از دل آن غزلیات حافظ برمی‌خیزد. این زبان زیباست زیرا با‌طراوت است.»
به گفته صالحی، مهم نیست سعدی در چه قرنی می‌زیسته، آنچه مهم است طراوت زبان اوست که هنوز احساس می‌شود. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اضافه کرد: بسیاری از زبان‌ها در جهان هستند که وقتی کمتر از یک سده از آن گذشته، نسل جدید با آن زبان نتوانسته ارتباطی برقرار کند اما زبان فارسی همچنان زنده و شاداب است.
او با بیان اینکه شاهنامه، خردنامه ایرانی است، بیان کرد: همچنان با زبان فارسی خشت‌خشت اندیشه و حکمت را بنا کرده‌ایم، مهم نیست مضمون یک اثر فلسفه، سیاست یا تاریخ باشد، اینچنین است که زبان فارسی عطر خود را با قوت همراه دارد.صالحی‌ زبان فارسی را زبان قصه‌گویی و داستان‌سرایی عنوان کرد و گفت: این زبان دارای استعداد داستانگویی کم‌نظیر است. ما با قصه‌های مادرانه آن زندگی کردیم، این زبان رویاهای شیرینی را به ما داده است.وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: زبان فارسی در جغرافیای محدود تفسیر نمی‌شود. این زبان در ایران فرهنگی جریان دارد و ادبیات داستانی در این میان جانمایه این زبان است.
به گفته او، ادبیات داستانی چشم بینای زندگی انسانی است و داستان‌نویسان عکاسانی هستند که با دوربین واژگان زندگی اطراف خود را تفسیر می‌کنند، البته آنها فقط ظاهر را نمی‌بینند بلکه به همه لایه‌های پر‌پیچ و خم زندگی سرک می‌کشند.
صالحی ادامه داد: نویسندگان ادبیات داستانی با آجرهایی که از واژگان می‌سازند برج و باروی فرهنگ ایرانی را بنا می‌کنند، بنابراین این افراد حافظه شکوهمند تاریخ انسانی هستند.
او با بیان اینکه با ادبیات داستانی تاریخ و انسان را به خاطر می‌آوریم، افزود: ادبیات داستانی برای تاریخ بشری حافظه انسانی است و با ادبیات داستانی گفت‌وگوهای فرهنگی بین فرد و جهان شکل می‌گیرد، هرچند گفت‌وگوی میان‌نسلی نیز از همین طریق است.
صالحی اظهار کرد: بیش از یک قرن است که از طریق ادبیات، گفت‌وگوهای فرهنگی برون‌مرزی و درون‌مرزی شکل گرفته است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی‌ جایزه جلال را ملی و یک رویداد مهم فرهنگی عنوان کرد و گفت: این جایزه تلاش می‌کند آثار یک‌ساله را به داوری بنشاند و البته حوزه‌هایی در کنار ادبیات از جمله مستند‌نگاری را داراست.
صالحی افزود: طی سال‌های اخیر این جایزه چند قدم پیش گذاشته تا دایره گستره خود را با شمولیت بیشتر پیش برد و به حوزه تمدن فرهنگی توجه بیشتر کند.
به گفته او، جایزه جلال تا مسیری که باید بپیماید راه طولانی در پیش دارد تا بتواند در مسیر داستان‌نویسی معاصر و خرید کتاب‌های داستانی تاثیرگذار باشد.
برگزیدگان دهمین دوره
در بخش رمان هیات داوران کتاب‌های «این خیابان سرعت‌گیر ندارد» اثر مریم جهانی و «بی‌کتابی» اثر محمدرضا شرفی خبوشان را به عنوان برگزید و مشترکا برنده ۳۰ سکه معرفی کرد.
ابراهیم زاهدی‌مطلق، محمدرضا بایرامی و علی چنگیزی اعضای هیات داوران این بخش بودند.
در بخش داستان کوتاه هیات داوران اثر برگزیده معرفی نکرد و با تجلیل از داریوش احمدی (نویسنده «خانه‌ کوچک ما»)، مجموعه داستان کوتاه «اسم شوهر من تهران است» اثر زهره شعبانی را به عنوان اثر شایسته تقدیر معرفی کرد.
محمد حنیف، محمد کشاورز و مصطفی جمشیدی اعضای هیات داوران این بخش بودند.
در بخش نقد ادبی جایزه «جلال آل‌احمد» هیات داوران هیچ کتابی را شایسته دریافت عنوان برگزیده ندانست و «بلاغت از آتن تا مدینه» نوشته داوود عمارتی‌مقدم و «درآمدی بر تحلیل انتقادی گفتمان روایی» اثر حسین صادقی پیرلوجه» تقدیر شدند.
دکتر سرور مولایی، دکتر امیرعلی نجومیان و دکتر علیرضا نیکویی اعضای هیات داوری این بخش بودند.
بخش مستندنگاری نیز برگزیده نداشت و «سفر دیدار» محمدرضا توکلی و «آنک پاریس» میرجلال‌الدین کزازی به عنوان آثار شایسته تقدیر معرفی شدند.
مرتضی سنگری، مریم برادران و مصطفی رحیمی اعضای هیات داوران این بخش بودند.
رد جایزه مالی از سوی امیرخانی
همچنین منتخبان بخش ویژه‌ دهمین دوره‌ جایزه‌ ادبی «جلال آل‌احمد»؛ بزرگداشت یک دهه پویایی اقتصاد مقاومتی، با عنوان «یک دهه ادبیات اقتصادی و پیامدهای اجتماعی کار» به شرح ذیل و به ترتیب حروف الفبای آثار معرفی شدند:
«سایه اژدها» نوشته محمد علی گودینی، «سرگذشت نامه کارآفرینان ایرانی» نوشته رضا یادگاری و مهشید صناعی‌فر، «پنجره‌ای به گذشته» نوشته بهراد مهرجو و متین غفاریان، «برج سکوت» نوشته حمیدرضا منایی، «میر نامیرا» نوشته میکائیل عظیمی، «شازده حمام» نوشته محمدرضا پاپلی، «نفحات نفت» نوشته رضا امیرخانی.
رضا امیرخانی هنگام دریافت جایزه خود در سخنانی عنوان کرد: کلمه مجوز با کلمه جایزه هم‌خانواده نیست. من تا زنده‌ام دنبال مجوز می‌دوم و از وزارت ارشاد هم جایزه نمی‌گیرم. به همین خاطر هم بخش معنوی جایزه را پذیرفته و بخش مادی آن را نمی‌پذیرم.میرجلال‌الدین کزازی نیز پس از دریافت جایزه خود در سخنانی خطاب به وزیر فرهنگ ارشاد اسلامی عنوان کرد: آقای وزیر فرهنگ، من خوش نمی‌دارم دنباله این نامه فرهنگ را به زبان برانم. زیرا بر این باورم ایرانیان مردمانی فرهیخته، اندیشه‌ورز و خردورز بوده‌اند. حتی آنان که دانش نیاموخته‌اند. سرزمین ما همواره سرزمین فر و فرزانگی بوده. آوازه ما در پهنه گیتی به پاس فرهنگ است، پس شما چونان وزیر فرهنگ باریک‌ترین و ستوهنده‌ترین کار را در میان دولتمردان شده‌اند. شما اگر مرد فرهنگ باشید، مرد ایران هستید. در شگفتم که گاه در چنین بزمی سخن می‌رود که ما در کار ادب و داستان و اندیشه فروتر از دیگرانیم. در حالی که تنها یک داستان کهن ایرانی که در ایران ساسانی پدید آمده با نام «هزار افسان» با دگرگونی که در ایران می‌یابد با نام «هزار و یک شب» جهانی می‌شود و امروز باختریان توده مردم خاور زمین را با این کتاب می‌شناسند. کدام کتاب را در خاور سراغ دارید که چنین بوده باشد.بخش ویژه‌ دهمین دوره‌ جایزه‌ ادبی «جلال آل‌احمد»؛ بزرگداشت یک دهه پویایی اقتصاد مقاومتی، از بین آثار داستانی و مستندنگاری با عنوان «یک دهه ادبیات اقتصادی و پیامدهای اجتماعی کار»، با توجه به نام‌گذاری سال ۱۳۹۶ به نام سال اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال و با تاکید بر پیوند ادبیات داستانی با زندگی فردی و اجتماعی مردم به‌ویژه مساله‌ کار و تولید در نظر گرفته‌ شده است.