جای خالی رییس جمهور

گروه گردشگری- حرف‌های تکراری سخنرانان، حذف برخی برنامه‌ها از کنداکتور، جای خالی بخش خصوصی در بین سخنرانان، بی‌برنامگی و حضور تنها یک نفر از اعضای هیات دولت درحالی که گفته شده بود رییس‌جمهور و معاون اول حضور خواهند داشت، گوشه‌هایی از مراسم گرامیداشت روزی بود که از سوی سازمان جهانی جهانگردی به عنوان روز جهانی گردشگری نام‌گذاری شده است. روزی که در تمام کشورها مسوولان و فعالان گردشگری به ترغیب مردم برای آشنایی بیشتر با این صنعت تلاش می‌کنند و در ایران تنها چند نشست و سخنرانی برگزار می‌شود که آن هم کاربردی جز سخنرانی چند مسوول برای مسوولان دیگر بخش‌ها ندارد. برنامه‌ای که دیروز به مناسبت گرامیداشت روز جهانی گردشگری در سالن اجلاس سران برگزار شد، گواهی بود بر مشکلات اساسی و ریشه‌ای صنعت گردشگری در ایران.
سند جامع گردشگری تهیه می‌شود
در این برنامه علی‌اصغر مونسان، رییس سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گفت: «صنایع‌دستی و گردشگری در ایجاد اشتغال می‌توانند موثر باشند. بنابراین برنامه مدونی برای ایجاد اشتغال ۱۵۰ هزار نفر در گردشگری و صنایع‌دستی تهیه و برای ریاست جمهوری ارسال شده است. البته اقداماتی در آن لحاظ شده که عمدتا متمرکز بر دریافت اعتبار و تسهیلات بانکی است. ما برای ایجاد این حجم اشتغال درخواست کمک مالی بلاعوض نکرده‌ایم.»
او همچنین از تهیه سند جامع حمایت از گردشگری با تمرکز بر بخش‌های فعال در جذب گردشگران خارجی خبر داد. رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری با اشاره به آمارهای رشد صنعت گردشگری از قرن نوزدهم میلادی تاکنون بیان کرد: «کشورهایی با جغرافیایی به مراتب کوچک‌تر از ایران صنعت گردشگری پیشرفته و درآمد بیشتری دارند. حیف است کشوری با تاریخ چند هزار ساله و مزیت‌های میراث فرهنگی، هنوز نتواند در گردشگری به جایگاه واقعی برسد و اهمیت این موضوع را برای همه مسوولان تبیین کند.»
او با بررسی جایگاه ایران در بین ۱۴۱ کشور جهان در حوزه گردشگری بیان کرد: «در سال ۲۰۱۳ رتبه گردشگری ایران ۹۸ بوده که برای سال ۲۰۱۷ رتبه ۹۳ پیش‌بینی شده است‌ اما اصلا جایگاه مناسبی برای کشوری با این همه ظرفیت نیست.»
مونسان ادامه داد: «ضعیف‌ترین عملکرد ما براساس گزارش‌های جهانی به بخش زیرساخت خدمات گردشگری برمی‌گردد که رتبه آن برای سال ۲۰۱۷، ۱۱۷ پیش‌بینی شده است که این هم رتبه مناسبی نیست؛ هرچند رفع این چالش به سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری برنمی‌گردد و موضوعی کاملا فرابخشی است.»
معاون رییس‌جمهور به سهم گردشگری در تولید ناخالص ملی کشور که برای سال ۲۰۱۶، ۹/۲ درصد تعیین شده، اشاره کرد و گفت: «پیش‌بینی شده این رشد صعودی باشد و تا افق ۲۰۲۷، سالانه ۶/۲ درصد رشد داشته باشد و سهم آن در تولید ناخالص ملی به ۵/۷ درصد برسد.»
او سپس با خطاب قراردادن نمایندگان مجلس و دولت برای بازنگری در وضعیت بودجه این سازمان بیان کرد: «امیدواریم کمک کنید زیرساخت‌ها توسعه یابد، هرچند به زعم من، مهم‌تر از زیرساخت، معرفی ایران است که امیدوارم با برنامه‌ریزی منسجم خود را به خوبی به ملل خارجی معرفی کنیم.»
او همچنین مشارکت بخش خصوصی را برای ریل‌گذاری مناسب و شایسته در گردشگری طلب کرد و در ادامه با اشاره به برخی چالش‌های صنعت گردشگری گفت: پایین بودن استانداردهای کمی و کیفی در زیرساخت، تعدد مراکز تصمیم‌گیری در صدور مجوزها، اندک بودن سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری، ضعف سیستم آموزشی، عدم ثبات مقررات و سیاستگذاری‌ها و ضعف تبلیغات و بازاریابی از جمله چالش‌هایی است که برای آنها راهکارهایی در نظر گرفته شده که به مرور اجرا خواهد شد.
مونسان‌ گسترش تعاملات جهانی، استفاده از ظرفیت نیروی کار جوان در گردشگری، حمایت و جلب همکاری از فعالان غیردولتی، سرمایه‌گذاری در زیرساخت، مشخص کردن مسیرهای گردشگری و تهیه نقشه گردشگری، استانداردسازی خدمات و ارتقای آن، آمایش گردشگری با رویکرد منطقه‌ای، ارتقای علمی، کارآفرینی آسان و ارزان و اجرای استانداردها برای شکل‌گیری شهر گردشگر را از جمله راهکارهایی برشمرد که برای رفع چالش‌های شناسایی‌شده در گردشگری در نظر گرفته شده است.
رتبه ۹۴ ایران را تکان دهیم
‌محمد محب‌خدایی‌ هم با یادآوری اینکه گردشگری در منظومه توجه سیاستمداران کشور قرار گرفته است، گفت: «به یاد بیاوریم که چگونه گردشگری در دوران تحریم‌ها دچار ریزش و رکود شده بود‌ اما اکنون به عنوان مطالبه ملی در صدر برنامه‌ریزی‌های دولت قرار گرفته است.»
او ادامه داد: «در آغاز سال اولِ اجرایی برنامه ششم توسعه هستیم. مقدمات کار و جوانب اجرایی را برای ایفای تکالیف قانونی به تدریج فراهم می‌کنیم. همچنین برنامه‌های مکمل دیگری مانند اشتغالزایی با هدف‌گذاری بر ایجاد ۷۰ هزار فرصت شغلی در بخش گردشگری و مقاوم‌سازی اقتصاد کشور از طریق اجرای برنامه‌های اقتصاد مقاومتی و برنامه‌ریزی‌های مربوط به تامین منابع برای پروژه‌های گردشگری و آموزش منابع انسانی را در دستور داریم.»
او سپس این تلنگر را زد که آیا وقت آن نشده که دچار تغییر و تحول از طریق این صنعت مولد شویم‌ و در ادامه گفت: «باید با رویکردی تعامل‌گرایانه و اقتصادمحور با همراهی سایر دستگاه‌ها و بخش خصوصی به جایگاه خوبی برسیم تا رتبه ۹۴ ایران در جهان را تکان دهیم.»
محب‌خدایی در بخش دیگری از سخنانش که در روز جهانی گردشگری با شعار «گردشگری پایدار ابزاری برای توسعه» گرامی داشته شده است، یادآور شد: «توسعه گردشگری باید براساس معیارهای پایدار باشد‌ به این معنا که مسایل اکولوژیکی در بلندمدت و همچنین مسایل اقتصادی و تعهدات لازم نسبت به جنبه‌های اجتماعی و اخلاقی رعایت شود. توسعه گردشگری باید به جنبه‌های فرهنگی، ارزشی و عناصر سنتی جوامع محلی توجه داشته باشد.»
معاون گردشگری بیان کرد: «گردشگری برای توسعه پایدار مبتنی بر اصولی است که برخی از آنها عبارتند از انجام تحقیق و پژوهش، استفاده از ماهیت پایدارگونه منابع، کاهش مصرف بی‌رویه و جلوگیری از اتلاف منابع، حفظ تنوع محیطی، برنامه‌ریزی راهبردی محلی و ملی، حمایت از نظام اقتصاد محلی و مشارکت جوامع محلی، مشاوره با افراد ذی‌نفع و عامه مردم و آموزش مستمر و بازاریابی در صنعت گردشگری.»
حواشی‌‌ روز جهانی گردشگری
در این مراسم به رسم هر سال‌ رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری تمبر یادبود روز جهانی گردشگری را امضا کرد و در ادامه هم از تعدادی از برترین‌های صنعت گردشگری با اهدای لوح و تندیس زرینی تجلیل شد‌ که به خاطر محدودیت زمانی ۳۰ نفر از آنها دعوت شدند تا در حضور علی‌اصغر مونسان‌ معاون رییس‌جمهور و رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، علی‌اکبر صالحی‌ رییس سازمان انرژی اتمی‌، امیری معاون پارلمانی ریاست جمهوری‌، پروانه سلحشوری‌ نماینده مجلس‌ و محمد محب‌خدایی‌ معاون گردشگری این سازمان‌ تقدیر شوند.
در این مراسم برخلاف سال‌های گذشته، هیچ نماینده‌ای از بخش خصوصی برای سخنرانی دعوت نشد، هرچند نام آنها در کنداکتور وجود داشت و با وجود آنکه شعار امسال گردشگری آنچنان که سازمان جهانی جهانگردی تعیین کرده «گردشگری پایدار ابزاری برای توسعه» است و در پیام طالب ریفاعی دبیر کل این سازمان و همچنین در سخنرانی‌های رییس سازمان و معاون گردشگری وی و در بنرهای تبلیغاتی به آن اشاره شده بود‌ اما در بخش‌ یا سخنرانی اختصاصی به آن پرداخته نشد.
شعرخوانی در مدح امام رضا‌(ع) و اجرای گروه نمایشی حنانه که به زندگی ائمه‌(ع) و تولد پیامبران ارتباط داشت، بخش ویژه مراسم روز جهانی گردشگری امسال بود که به بهانه محرم اجرا شد. معاون گردشگری قبلا گفته بود که این مناسبت با تم محرم گرامی داشته خواهد شد. قرار بود در این جلسه رییس‌جمهور‌ یا معاون اول رییس‌جمهور حضور پیدا کنند که هیچ کدام به این برنامه نرسیدند.
در حاشیه این مراسم نیز نمایشگاهی از تصاویر گردشگری و محصولات بوم‌گردی‌ها به صورت محدود برپا شده بود که چندان با استقبال مدعوین این مراسم روبه‌رو نشد.