جزئیات «تک ماده» برای ۴ درس

«جهان‌صنعت»- دانش‌آموزان می‌توانند برای ۴ درس از قانون «تک ماده» استفاده کنند و قبول شوند، این را معاون متوسطه وزیر آموزش‌و‌پرورش گفته است. از این پس برای فارغ‌التحصیلی دانش‌آموزان، چنانچه آخرین نمره دانش‌آموزی در ۴ عنوان درس «نهایی» (از مجموع دروس دوره دوم متوسطه) حداقل ۷ و معدل کل آن نیز بیش از ۱۰ باشد (حدنصاب قبولی را در ۴ عنوان درسی نهایی کسب نکرده باشد) می‌تواند با استفاده از تبصره یا همان «تک ماده» فارغ‌التحصیل شود. به گفته محمدمهدی کاظمی، این مصوبه جدید از سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ اجرا می‌شود و دانش‌آموزان در امتحانات خرداد ماه از مزایای این مصوبه بهره‌مند می‌شوند. بنابراین پایه دوازدهمی‌ها و دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه بزرگسالان، از راه دور و داوطلب آزاد می‌توانند از سال تحصیلی فعلی از این تبصره استفاده کنند.
البته تصمیم اخیر آموزش‌و‌پرورش با واکنش‌هایی در فضای مجازی همراه شده است، یک کاربر در شبکه اجتماعی ایکس نوشته که: «در امتحانات نهایی دوره متوسطه دانش‌آموزان در ۴ درس می‌توانند تک ماده کنند! زمان ما فقط یک درس را می‌شد تک ماده کرد، هر روز بیسوادتر از قبل!»
کاربر دیگری هم در شبکه اجتماعی ایکس نوشته که «اون موقع‌ها تک ماده یعنی بزرگ‌ترین گناه، برای همین ما بالاخره درس‌ها را هرجور شده می‌خوندیم؛ الان دارن بیسواد می‌کنن همه رو.»
فرد دیگری هم در این‌باره نوشته: «دانش‌آموزان نسبت به ۱۵سال پیش بسیار ضعیف هستن، اینکه یک دانش‌آموز دهمی نتواند تقسیم دو تا کسر را به دست بیاورد اصلا طبیعی نیست. اینکه نتواند مساله را درست بخواند اصلا طبیعی نیست، فهم مساله را باید دوم دبستان یاد بگیرن و آن مدل تقسیم را سال چهارم دبستان.»
رنگ‌بندی معدل دانش‌آموزان در وضعیت قرمز
این تصمیم آموزش‌و‌پرورش در حالی گرفته شده است که از مدت‌ها قبل انتقادهایی درباره افت تحصیلی دانش‌آموزان متوجه این وزارتخانه شده بود و حالا برخی معتقدند تصمیم‌هایی از این قبیل نه برای کمک به دانش‌آموزان بلکه برای پوشاندن ضعف آموزش در مدرسه‌هاست.
انتشار میانگین معدل قبولی‌های خرداد سال گذشته نشان‌دهنده افت تحصیل دانش‌آموزان است. آنطور که در گزارش‌ها آمده میانگین کشوری نمرات دانش‌آموزان در امتحانات نهایی خرداد ۱۴۰۲ بدین شرح است: رشته تجربی ۲۳/۱۱، رشته ریاضی ۷۹/۱۰، رشته انسانی ۷۵/۸، رشته معارف ۵۶/۱۰، معدل‌هایی که براساس آمارها نسبت‌ به سال‌های گذشت افت کرده‌اند، جدول مقابل نشان‌دهنده سیر نزولی معدل دانش‌آموزان در چند سال گذشته است.
مسائل اقتصادی آسیب جدی به آموزش زده است
همانطور که در جدول مشخص است میانگین معدل دانش‌آموزان سال ۱۳۹۸ در رشته علوم تجربی، ۷۷/۱۳ بود که در سال ۱۴۰۲ به ۲۳/۱۱ رسیده است. در رشته علوم ریاضی، میانگین معدل دانش‌آموزان سال ۱۳۹۸، ۲۸/۱۳ و در سال ۱۴۰۲، ۷۹/۱۰ است. در رشته علوم انسانی، میانگین معدل دانش‌آموزان سال ۱۳۹۸، ۷۶/۱۰ بود که در سال ۱۴۰۲ به ۷۵/۸ رسید. در رشته علوم و معارف اسلامی، میانگین معدل دانش‌آموزان سال ۱۳۹۸، ۸۸/۱۲ بود که در سال ۱۴۰۲ به ۵۶/۱۰ رسیده است. تصویر مقابل وضعیت معدل در استان‌های مختلف را نشان می‌دهد، همانطور که از رنگ‌بندی‌ها معلوم است جز چند استان وضعیت تحصیلی دانش‌آموزان در سایر استان‌ها قرمز و نارنجی است، یعنی میانگین معدل دانش‌آموزان ۱۰ و کمتر از ۱۰ است، رنگ‌بندی که معنای دیگری هم دارد، مثلا رضا امیدی جامعه‌شناس در کانال تلگرامی خود درباره آن نوشت: «نقشه وضعیت معدل استان‌ها تا حد زیادی منطبق با نقشه فقر کشور است.»
قبل‌تر هم محمدرضا نیک‌نژاد کارشناس آموزش درباره افت تحصیلی دانش‌آموزان گفته بود: «مسائل اقتصادی آسیب جدی به آموزش زده است. ما به عنوان شهروند عادی این فشار اقتصادی را حس می‌کنیم. به زبان ساده وقتی شکم بچه آدم گرسنه است دیگر آدم به‌فکر آموزش و تحصیل نیست.»
عباس عبدی فعال سیاسی اجتماعی مدتی قبل در یادداشت به افت تحصیلی دانش‌آموزان واکنش نشان داد و نوشت: «این کاهش شدید معدل ناشی از سخت‌تر شدن سوال‌ها نیست زیرا همین مطالعه نشان می‌دهد که فقط ۱۱درصد سوال‌ها سخت بوده‌اند و ۲۵درصد آسان و بقیه متوسط بوده‌اند، پس حتما ناشی از کاهش سطح آموزشی آنان است. در مجموع می‌توان کارنامه دولت کنونی را در مساله آموزش‌و‌پرورش نیز از این طریق که نتیجه نهایی هر نوع سیاست و اجرایی است مشاهده کرد، خیلی است که از این پایین‌تر هم بتوان رفت.»
در همین‌باره محمدتقی فلاحی کارشناس آموزش گفته بود:«افت تحصیلی دانش‌آموزان اتفاق جدیدی نیست و سال‌ها در آموزش‌وپرورش وجود داشته است، این مساله دلایل زیادی دارد اما بخش زیادی از آن در خود مدرسه است، مثل اینکه دانش‌آموزان ما بی‌انگیزه هستند، علاوه بر این معلم‌ها هم بی‌انگیزه هستند، وقتی یک معلم نارضایتی داشته باشد تسلط کامل خود را موقع آموزش به دانش‌آموزان از دست می‌دهد. با نگاهی که جامعه به موفقیت دارد، این سوال در ذهن دانش‌آموز ایجاد می‌شود که آیا تحصیل کردن واقعا او را به موفقیت می‌رساند؟ نتایج کنکور را بررسی کنید معلوم می‌شود دانش‌آموزان از کدام مدارس وارد دانشگاه‌ها می‌شوند بنابراین تحصیل برای کسب موفقیت در آینده برای یک قشر خاص شده که شاید از نظر مالی هم چندان به آن نیازی نداشته باشند و فقط برای کسب وجهه اجتماعی به دنبال تحصیل هستند، بنابراین انگیزه دانش‌آموز برای درس خواندن کم شده است.»
سیدحسن موسوی‌چلک رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران هم در این‌باره گفته: «امروز درس و تحصیل اولویت دانش‌آموزان نیست، میان دانش‌آموزان دیگر انگیزه‌ای وجود ندارد، از خودشان سوال می‌پرسند چرا درس بخوانیم، مادر و پدر ما که درس خواندند آخرش چه شد؟ بنابراین فکر می‌کنند اگر فقط ناخن بکارند درآمد بیشتری دارند.»