جزیره فراموش‌شده

نادر نینوایی- مشکلات زیرساختی در قشم عرصه را بر توسعه گردشگری در این جزیره بکر خلیج‌فارس تنگ کرده است.
نبود تاسیسات فیزیکی لازم همچون هتل‌ها، رستوران‌ها، جاده‌های دسترسی استاندارد، پارکینگ، سرویس بهداشتی و مجتمع‌های گردشگری بخشی از انبوه مشکلات زیرساختی جزیره قشم هستند.
در شرایط کنونی وضعیت در بخش تاسیسات گردشگری از جمله مراکز اقامتی و سرویس‌دهندگان به گردشگران در قشم به هیچ‌وجه مساعد نیست.
آن‌طور که یکی از فعالان گردشگری قشم به «جهان‌صنعت» گفته در دوره همه‌گیری کرونا تعداد قابل توجهی از مراکز اقامتی این جزیره با توجه به نبود درآمد، کارشان به تعطیلی کشیده است و حالا با وجود بازگشت شرایط حضور گردشگر به حالت عادی، تعداد کم مراکز اقامتی پاسخگوی نیازهای موجود جزیره نیست.
همین وضعیت باعث شده قشم که به عنوان تنها زادگاه ژئوپارک خاورمیانه و جنگل‌های دریایی حرا در زمینه جذب گردشگر فاصله زیادی با پتانسیل‌های بالقوه خود داشته باشد و همین تعداد محدود گردشگران جزیره نیز نتوانند خدمات استاندارد و مناسب گردشگری دریافت کنند.
از نبود سرویس بهداشتی تا وضعیت نامناسب جاده‌ها
وضعیت زیرساخت‌های گردشگری در قشم به هیچ‌وجه مطلوب نیست. نبود سرویس بهداشتی کافی و وضعیت نامناسب جاده‌ها در جزیره باعث شده که عملا امکان بازدید آسان از جاذبه‌های گردشگری قشم فراهم نباشد.
آرمان پوزش- فعال حوزه گردشگری جزیره قشم- در خصوص چالش‌های زیرساختی قشم به «جهان‌صنعت» گفت: زیرساخت‌های گردشگری قشم بسیار ضعیف است و وضعیت جاده‌ها نیز مطلوب نیست.
وی افزود: در خصوص جاذبه‌های گردشگری جزیره نیز باید بگویم مثلا در تنگه چاهکوه زیرساخت‌های لازم برای رفاه حال گردشگران از جمله سرویس بهداشتی وجود ندارد، یعنی این تنگه که از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری قشم است و تعداد زیادی بازدیدکننده دارد و روزانه شاید حدود ۴ هزار گردشگر از آن بازدید می‌کنند، فاقد امکانات اولیه برای تسهیل حضور گردشگران است.
این فعال حوزه گردشگری قشم افزود: در تنگه‌های بکر دیگر جزیره همچون تنگه چکاویر که در نزدیکی گوران قرار گرفته هم مسیر فاقد جاده آسفالت است و گردشگران برای بازدید از آن باید از مسیر خاکی عبور کنند.
پوزش- راهنمای گردشگری قشم- ضمن اشاره به چالش‌های موجود در موزه‌های قشم به «جهان‌صنعت» گفت: وضعیت در موزه گوران نیز مساعد نیست. موزه گوران در حال حاضر موزه فضای باز است و با وجود آنکه ۵ سال است قول ایجاد ساختمان و جای پارک برای آن مطرح شده اما هنوز اقدامی در این رابطه انجام نشده و گردشگران هنگام ورود به آن سردرگم هستند که باید به کجا بروند و چه کار کنند.
کمبود اقامتگاه در قشم
مشکل کمبود اقامتگاه در قشم مساله‌ای نیست که بر کسی پوشیده باشد و پیش از این نیز مسوولان جزیره در خصوص آن اطلاع‌رسانی کرده‌اند. در دوران پیک سفر به سرعت ظرفیت اقامتی در قشم تکمیل می‌شود و امکان ‌پذیرش و اسکان تعداد بیشتر مسافران از جامعه محلی و فعالان حوزه گردشگری سلب می‌شود.
از سوی دیگر با توجه به اینکه قشم به دلیل گرمای هوا عملا در نیمی از سال با کمبود گردشگر مواجه است، نبود ظرفیت پذیرش گردشگر در فصول مساعد سفر در واقع در حکم از دست دادن فرصتی ویژه از فعالان گردشگری و جوامع محلی است.
پوزش- فعال حوزه گردشگری قشم- ضمن اشاره به چالش‌های موجود برای ایجاد اقامتگاه در قشم به «جهان‌صنعت» گفت: متاسفانه زیرساخت لازم برای ایجاد اقامتگاه‌ها ارائه نشده است و ارائه تسهیلات و وام برای ایجاد اقامتگاه هم مد نظر قرار نمی‌گیرد.
وی افزود: فراموش نکنیم که در دوران همه‌گیری کرونا بسیاری از صاحبان اقامتگاه‌ها، کسب‌و‌کار خود را تعطیل کردند. در واقع بسیاری از آنها به دلیل بدهی‌ها و وام‌هایی که اخذ کرده بودند، در نهایت ناچار به تعطیلی اقامتگاه‌هایشان شدند. آنهایی هم که در این یک سال با ایجاد اقامتگاه‌های بومگردی شروع به فعالیت کرده‌اند به سبب آنکه با قرض اقدام به ایجاد بومگردی‌ها کرده‌اند در حال حاضر صرفا در حال پرداخت بدهی‌های خود هستند.
این فعال حوزه گردشگری در توضیح آنکه چه توقعی از نهادهای مرتبط برای تسهیل گردشگری و ایجاد اقامتگاه در قشم دارد ابراز کرد: به نظرم بانک‌ها، سازمان‌های مربوطه و اداره کل گردشگری باید با اعطای وام و تسهیلات، زمینه را برای احیای گردشگری در قشم مهیا کنند. مطمئن باشید در صورت اختصاص وام و تسهیلات مردم راسا اقدام به ایجاد تاسیسات اقامتی خواهند کرد و نیازی به این نیست که اداره یا سازمانی کمک مستقیم برای ایجاد مراکز اقامتی کند.
چالش زیرساخت‌های ناملموس
در قشم
کارشناسان گردشگری عموما زیرساخت‌های گردشگری را به دو بخش زیرساخت‌های «ملموس» و «ناملموس» تقسیم‌بندی می‌کنند. زیرساخت‌های ملموس، شامل هتل‌ها، رستوران‌ها، جاده‌های دسترسی، پارکینگ، سرویس بهداشتی و مجتمع‌های گردشگری است که وضعیت قشم در این حوزه‌ها همان‌طور که ذکر آن رفت مساعد نیست.
در بخش زیرساخت‌های ناملموس، مواردی همچون امنیت و آموزش نیروی انسانی در حوزه گردشگری دارای اهمیت است که نگاهی به وضعیت قشم گواه آن است که این حوزه نیز نیاز به رسیدگی بیشتر دارد.
در بحث آموزش نیروی انسانی فعال در گردشگری، نیاز مبرم به تربیت نیروی انسانی متخصص در قشم احساس می‌شود.
برای رفع این نقیصه برگزاری دوره‌های آموزشی با هدف نیروی انسانی شاغل در بخش‌های مختلف از جمله هتل‌ها، رستوران‌ها، تاکسی‌ها، جامعه محلی و تعاونی‌های قایق‌داران باید طرف توجه قرار گیرند.
از سوی دیگر کم بودن تعداد راهنمایان گردشگری محلی و دارای مجوز از وزارت گردشگری باعث شده که خواه‌ناخواه پای رانندگان تاکسی به تورگردانی در جزیره باز شود. این افراد که اغلب فاقد تحصیلات مرتبط بوده و آموزش‌های لازم را ندیده‌اند از سویی در بعضی موارد اطلاعات نادرست در خصوص جاذبه‌های جزیره ارائه می‌دهند و از سوی دیگر به دلیل ناآگاهی از قواعد برخورد صحیح و اصولی با گردشگران چالش‌هایی را موجب می‌شوند.
در نهایت باید گفت اگر مسوولان قشم قصد توسعه گردشگری در این جزیره را دارند باید ضمن توجه به الزامات اولیه گردشگری و زیرساخت‌های ملموس و ناملموس آن، مسیر را برای حضور گردشگران در جزیره فراهم کنند. در غیراین صورت حضور قطره‌چکانی گردشگران در چند ماه معتدل سال، شرایط لازم را برای ایجاد یک کسب‌و‌کار مبتنی بر گردشگری در جزیره فراهم نکرده و پتانسیل بالقوه قشم در حوزه گردشگری هیچ‌گاه به طور کامل مورد استفاده قرار نخواهد گرفت.