جزییات عملکرد ماشین‌حساب قرارداد‌های اختیار معامله

بورس تهران در راستای توسعه بازار قرارداد‌های اختیار معامله و با توجه به نیاز سرمایه‌گذاران در تارنمای خود ماشین‌حساب ارزش‌گذاری قرارداد‌های اختیار معامله تعبیه کرده است. نگار نظری، کارشناس مسوول اداره ابزارهای نوین مالی بورس تهران در گفت‌وگو با سنا در این خصوص گفت: به تناسب رشد بازار‌های مالی و بین‌المللی شدن آن، طراحی و توسعه ابزارهای نوین متناسب با نیاز‌های سرمایه‌گذاران مختلف، نقش قابل توجهی در توسعه بورس‌ها داشته است، به‌گونه‌ای که بازار‌های مالی پیشرفته تنها به ارائه ابزار‌های مالی سنتی بسنده نکرده و در تلاش هستند با کمک پیشرفت‌های تکنولوژی که در دهه‌های اخیر که به صورت نمایی رشد داشته است، ابزارهای مالی جدیدی را ارائه کنند. مسوول اداره ابزارهای نوین مالی بورس تهران ادامه داد: بورس اوراق بهادار تهران نیز همچون سایر بورس‌های جهان، همواره درصدد مطالعه و راه‌اندازی ابزار‌های نوین معاملاتی متناسب با نیاز‌های بازار سرمایه ایران بوده و طی سال‌های اخیر، گام‌های موثری برداشته است. به گفته وی، بورس تهران در سال ۸۹ برای اولین بار توانست قرارداد‌های آتی سهام را راه‌اندازی کند و بعد از آن در سال ۹۱ اوراق اختیار فروش تبعی به بازار معرفی شد. همچنین در آبان‌ماه سال گذشته نیز بازار قرارداد‌های اختیار معامله سهام در بورس تهران آغاز به کار کرد.
برطرف شدن محدودیت‌ها
نظری با اشاره به اینکه راه‌اندازی قرارداد‌های اختیار معامله از سال ۱۳۸۷ با اخذ تاییدیه کمیته فقهی کلید خورد، افزود: با وجود تصویب دستورالعمل معاملات در سال ۱۳۹۰ و پیگیری‌‌های بورس تهران از آن زمان، امکان عملیاتی شدن این ابزار به دلیل محدودیت‌‌های فنی که وجود داشت فراهم نشد تا در سال گذشته کارگروهی متشکل از بورس تهران، سازمان بورس، شرکت‌های مدیریت فناوری بورس تهران و سپرده‌گذاری مرکزی و تسویه وجوه تشکیل شد و دستورالعمل مربوطه مجددا براساس محدودیت‌های موجود، مورد بازبینی قرار گرفت و در نهایت در ۱۷ آذر ۹۵، دستورالعمل تصویب و پس از آن در تاریخ ۲۸ آذر ۹۵ معاملات قرارداد‌های اختیار معامله سهام به‌طور رسمی در بورس تهران آغاز شد. کارشناس مسوول اداره ابزار‌های نوین مالی بورس تهران درباره وضعیت این بازار گفت: تاکنون چهار سررسید در این بازار تعریف شده است که دو سررسید آن یعنی بهمن و اردیبهشت تمام شده و دو سررسید مهر و آبان فعال است. همچنین به لحاظ حجم و ارزش معاملات و تعداد موقعیت‌هایی که در بازار ایجاد شده است، شاهد روند رو به رشدی بوده‌ایم. وی در ادامه با اشاره به اینکه بورس تهران از زمان راه‌اندازی قرارداد‌های اختیار معامله تاکنون همواره درصدد بهبود این بازار و بررسی بازخورد‌های دریافتی از سرمایه‌گذاران بوده است، افزود: یکی از مهم‌ترین درخواست فعالان بازار چگونگی محاسبه ارزش قرارداد‌های اختیار معامله بوده است.
پیچیدگی روش‌های ارزش‌گذاری
نظری ادامه داد: با توجه به پیچیدگی روش‌های ارزش‌گذاری این ابزار و عدم وجود چنین محاسبه‌گری در بازار، اداره ابزار‌های نوین مالی بورس تهران با همکاری واحد مدیریت فناوری و سیستم‌های اطلاعاتی این شرکت، ماشین‌حسابی برای محاسبه پارامتر‌های کلیدی قرارداد‌های اختیار معامله در تارنمای خود تعبیه کرده است. ماشین‌حساب یادشده علاوه بر ارزش قرارداد اختیار معامله، ضرایب پوشش ریسک و نوسان‌پذیری ضمنی را که نقش قابل توجهی در تصمیمات سرمایه‌گذاران دارند، محاسبه می‌کند. کارشناس مسوول اداره ابزارهای نوین مالی بورس تهران با تاکید بر اهمیت تسهیل دسترسی به این ابزار، افزود: در وب‌سایت بورس، لینک دسترسی برای سرمایه‌گذار در صفحه اصلی سایت، منوی اطلاعات بازار و همچنین در بخش نمای بازار ایجاد شده است. نظری با تاکید بر استاندارد بودن الگوریتم محاسباتی این ماشین‌حساب، گفت: این الگوریتم براساس مدل بلک- شولز طراحی شده و برای اختیارهای از نوع اروپایی قابل استفاده است. نحوه کار با این ماشین‌حساب آسان است و افراد می‌توانند به راحتی و با وارد کردن پارامترهای اولیه، ارزش منصفانه قراردادی که می‌خواهند معامله کنند را به دست بیاورند. وی با اشاره به اینکه این ماشین‌حساب از سه «بخش» تشکیل شده است، اظهار داشت: بخش اول ارزش منصفانه قرارداد را محاسبه می‌کند. یعنی قیمتی که سرمایه‌گذار حاضر است با توجه به پارامتر‌های ورودی خود برای آن قرارداد پرداخت کند. نظری افزود: پارامتر‌های ورودی شامل نوع اختیار، نرخ بازدهی مورد انتظار، زمان باقیمانده تا سررسید و پارامتر‌های دیگر است. در کنار هر فیلد یک علامت سوال قرار دارد که با انتخاب آن، فرمت پارامتر ورودی و توضیح آن نمایش داده می‌شود. همچنین لینک راهنمای ماشین‌حساب هم در بالای صفحه نمایش داده شده تا توضیحات تکمیلی در خصوص هر تب، ورودی‌ها و خروجی‌های آن با ذکر مثال در اختیار سرمایه‌گذاران محترم قرار گیرد.
حساسیت ارزش قرارداد اختیار معامله
کارشناس مسوول اداره ابزارهای نوین مالی به عملکرد بخش دوم اشاره کرد و گفت: بخش بعدی مربوط به ضرایب یونانی یا ضرایب پوشش ریسک است که حساسیت ارزش قرارداد اختیار معامله را نسبت به هر یک از پارامتر‌های کلیدی در ارزش‌گذاری آن ارزیابی می‌کند. این ضرایب ضمن کمک به تحلیل بازار، زمینه‌ای را فراهم می‌کند تا سرمایه‌گذار بتواند با استفاده از آن پرتفوی خود را در برابر ریسک بهتر پوشش دهد. وی با تاکید بر اینکه سرمایه‌گذار عملا ریسک پرتفوی خود را از طریق بخش دوم مدیریت می‌کند، افزود: بخش سوم نیز مربوط به نوسان‌پذیری ضمنی قرارداد‌های اختیار معامله بوده و نشان‌دهنده این است که بازار نسبت به حرکات قیمتی دارایی پایه قرارداد در آینده چه روندی خواهد داشت. نظری در پایان با اشاره به تلاش بورس تهران در معرفی ابزار‌های معاملاتی نوین در حوزه مشتقات افزود: توسعه بازار مشتقه، کمک به رشد و ارتقای بازار سرمایه ایران در عرصه جهانی است و نیازمند مشارکت هرچه بیشتر فعالان این بازار خواهد بود از این رو بورس تهران از همه اساتید، کارگزاران و فعالان این حوزه دعوت می‌کند تا در راستای فرهنگ‌سازی و آموزش به سرمایه‌گذاران مشارکت داشته باشند.