جشنواره بهانه‌ای برای همکاری است

ابوالفضل جلیلی- البته به دلیل اینکه سال‌هاست که هیچ‌یک از فیلم‌های من به دلیل ممیزی‌های خاص، موفق به شرکت و نمایش در جشنواره فیلم فجر نشده و بالطبع خود من نیز سال‌هاست که از شرکت در این فستیوال محروم بوده‌ام شاید حدود ۱۷ سال، طبیعی است که نتوانم آن‌طور که باید و شاید در رابطه با این جشنواره و مقایسه آن با جشنواره‌های خارجی به قضاوت بنشینم اما …
… از آنجا که در طول همین سال‌ها در بسیاری از جشنواره‌های خارجی شرکت داشته‌ام شاید بتوانم مختصری درباره آنچه در رابطه با جشنواره‌ها می‌دانم و در خصوص اینکه اصولا یک جشنواره بین‌المللی باید دارای چه فاکتورهایی باشد، بازگو کنم.
اصولا اینکه چرا و به چه منظور اولین‌بار جشنواره فیلم در دنیا به وجود آمد باید بگویم که عده‌ای از هنرمندان سینما در اروپا دور هم جمع شدند و تصمیم گرفتند فضایی را به وجود آورند که در آن همه ساله به مدت یک هفته تا ۱۰ روز فیلمسازان متفاوتی که در دنیا به عنوان سینماگران پیشرو محسوب می‌شدند و به دنبال کشف تازه‌هایی در این هنر بودند با اندیشه‌ها و افکار گوناگون فیلم‌هایشان را به نمایش گذاشته و ضمن جلسات و گفت‌و‌گو‌ها و نقد و بررسی آثارشان از حال و روز سیاسی، هنری و اقتصادی همدیگر مطلع گردند.به همین منظور در آغاز جشنواره‌هایی مثل «ونیز»، «کن»، «لوکار نو»، «برلین» و امثالهم شکل گرفت تا بعدها که رسید به فستیوال‌هایی نظیر «رتردام» «سن سباستین»، «مونترال»، «نانت» و… که همه ساله صدها فیلم از سراسر دنیا در آنها به نمایش درمی‌آید.
در این فستیوال‌ها به تدریج که جا افتاده‌تر و به عبارتی مشهورتر می‌شدند گاهی فرصتی هم داده می‌شد به برخی از فیملسازانی که در کشورهای خودشان ممانعت‌هایی در خصوص اجازه نمایش فیلم‌هایشان داشتند که به عنوان مرور بر آثار بتوانند تعدادی از کارهایشان را در آن جشنواره به معرض تماشای تماشاچیان خارجی قرار دهند مثل مرور بر آثار فیلمسازانی چون تارکوفسکی کارگردان روسی در فستیوال‌هایی نظیر «کن» و «ونیز» یا کیسلوفسکی و بسیاری دیگر.
و باز تشکیل بخش‌هایی تحت عنوان «فوند» در برخی از فستیوال‌ها‌ به این منظور که در این «فوند»‌ها تصمیم‌گیری‌هایی می‌شد مبنی بر اینکه بخشی از بودجه و درآمد این فستیوال‌ها به عنوان کمک به برخی از فیلمسازان خاص که در کشور خودشان امکان تهیه بودجه برای ساخت فیلمشان نداشتند که در این خصوص می‌توان به جشنواره‌ای نظیر جشنواره فیلم «رتردام» در هلند اشاره کرد یا مرکز ملی سینمای فرانسه که همه ساله به بیش از حدود یکصد تا یکصد و بیست فیلمساز در کشورهای گوناگون برای ساخت آثارشان کمک می‌کند و نکته جالب توجه در این فستیوال‌ها این است که از زمانی که شما در هر کدام از این فستیوال‌ها موفق به دریافت جایزه می‌شوید خصوصا اگر دریافت جایزه یا شرکت در بخش مسابقه در این فستیوال‌ها از یکبار تجاوز کند، شما به عنوان خانواده فستیوال محسوب می‌شوید و هر ساله از دو ماه قبل از برگزاری تمامی برنامه‌ها و حتی بلیت فستیوال به نام و برای شما ارسال می‌شود و مسوولان مربوطه پیگیر تداوم کار شما هستند که چه کار می‌کنید، آیا بیکار هستید، فیلم می‌سازید، سناریو می‌نویسید، مشکل خاصی در تهیه فیلمتان دارید؟ ندارید؟ آیا برای جشنواره کار تازه‌ای دارید و امثالهم که بازتاب این پیگیری‌ها به عنوان مثال کمک‌هایی بود که کارگردانانی نظیر اسکورسیزی و اسپیلبرگ و برخی از دست‌اندرکاران سینمای آمریکا کردند تا «کوروساوا» در ژاپن بتواند زمانی که امکان تهیه بودجه برای یکی دو فیلمش را نداشت، فیلم بسازد.
یا کمک‌هایی که کارگردانان فرانسوی و ایتالیایی کردند تا تارکوفسکی بتواند فیلم‌های «نوستالژیا» و «ایثار» را در اروپا بسازد. یا کیسلوفسکی فیلم‌های «قرمز» و «آبی» را در فرانسه بسازد یا خیلی از فیلمسازان دیگر که من نامشان را نمی‌دانم. حتی برخی از استعدادهای جوان و به این صورت فستیوال‌ها، یکی پس از دیگری در کشورهای مختلف جهان شکل گرفت. در کشور ما ایران نیز قبل از انقلاب جشنواره‌ جهانی فیلم تهران که من درباره آن زیاد نمی‌دانم اما همین‌قدر می‌دانم که همه ساله بسیاری از بزرگان سینمای جهان را به ایران می‌کشاند و فیلم «کاروان‌ها» نیز محصول مشترکی بود حاصل این جشنواره. بعد از انقلابمان «فستیوال فیلم فجر» که اگرچه در شروع خیلی ابتدایی شکل گرفت اما خیلی زود به همت مسوولان وقت رشد کرد و خودش را همپای بسیاری از جشنواره‌های بزرگ جهان کرد همراه با بازتابی فرهنگی و بسیار غنی تا به امروز. اما هیچ‌وقت هیچ‌کس از مسوولان آن نگران تعدادی از فیلمسازان کشورش از جمله خود من نبود، اگر در هشت سال گذشته نتوانستم حتی یک فریم فیلم بسازم هیچ‌وقت هیچ مسوولی از من نپرسید کجایی و چه‌کار می‌کنی؟ اگر سال‌ها به فستیوال فجر راه پیدا نکردم هیچ‌وقت هیچ مسوولی زنگ نزد که ‌چرا به فستیوال نمی‌آیی اما هر سال نوروز بسیاری از مسوولان فستیوال‌های فیلم از سراسر دنیا وقتی برایم تبریک سال نو می‌فرستند سوال می‌کنند کجایی؟ چه می‌کنی؟ آیا از ما برای اینکه بتوانی فیلم‌ بسازی کمکی ساخته است‌ و من در جواب می‌گویم همه چیز خوب است، خودم کمی سختگیر شده‌ام. ان‌شاءالله امسال!… چراکه دکتر ایوبی معاونت محترم سینمایی وزارت ارشاد چندی پیش محبت کردند و زنگ زدند…
برای همه فیلمسازان کشورم آرزوی موفقیت دارم و امیدوارم که اگرچه امسال هم نتوانستم در جشنواره حضور پیدا کنم‌ اما سال آینده با کاری جدید در خدمت سینما و اندیشه انقلاب باشم و آرزو کنم که بتوانم همچنان مستقل بمانم. چراکه متعهد بودن خیلی سخت است.یک خبر جدید هم برای جوانان دارم که تصمیم دارم طی یک ورک شاپ چهل و پنج روزه قبل از شروع کار جدیدم تعدادی از علاقه‌مندان به رشته بازیگری را تعلیم دهم و از میان آنها تعداد ۱۰ بازگیر مستعد و هنرمند توانا به سینما و تلویزیون ایران معرفی کنم که اولین کارشان بازی در فیلم جدیدم می‌باشد و قرار است ان‌شاء‌الله با کمک یک اسپانسر قوی این ورک شاپ و نحوه انتخاب بازیگران آن هر شب طی ۴۰ برنامه از صدا‌و‌سیما به نمایش گذاشته شود.