25 - 07 - 2017
جلوگیری از فعالیت زیرزمینی تورها در اراده یک دستگاه نیست
محمد تاج- پنجشنبه خبری مبنی بر حادثه برای گردشگران اهوازی در شبکه‌های اجتماعی پخش شد. داستان از این قرار بود که اعضای توری که از اهواز به دزفول سفر کرده بودند، در رودخانه دز دچار حادثه شدند. ۱۳ نفر به کمک افراد محلی و امدادگران هلال‌احمر نجات پیدا کردند، دو نفر فوت کردند و سه نفر هنوز مفقود هستند.
با توجه به گفته یکی از نجات‌یافتگان، اعضای این تور به وسیله تیوب‌های به هم بسته شده در رودخانه خروشان دز مشغول قایقرانی بودند که برایشان حادثه رخ داد.
صحبت از رودخانه خروشان که به میان می‌آید، ناخودآگاه تصویر مسابقات این رشته ورزشی که همراه با موسیقی‌های ریتم تند از شبکه سوم سیما پخش می‌شود، در ذهن مخاطب تداعی می‌شود؛ قایق‌هایی مجهز و قایقرانانی خبره. اما افراد این تور که به گفته مسوولان مجوزهای لازم را نیز نداشته‌اند به وسیله چند تیوب خودشان را به رودخانه انداختند و در محلی به نام کول خرسان طناب تیوب‌هایشان گیر می‌کند و تورلیدر برای نجات‌شان طناب را می‌برد.
افزایش تورهای ریز و درشت گردشگری در غیاب نظارت مسوولان ذی‌ربط می‌تواند فاجعه‌آفرین باشد. مخصوصا تورهایی که برای جذابیت بیشتر شهروندان را به مناطق پرخطر می‌فرستند. آیا نباید برای سروسامان دادن به آنها کاری کرد؟ وظیفه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری چیست؟ آیا مرجعی برای اعطای مجوز و پایش مستمر تورها به لحاظ فنی و ایمنی وجود ندارد؟ نقش نیروی انتظامی در پیگیری تورهای بدون مجوز کجاست؟ قوه قضاییه تا به حال برخورد قاطعی با افراد سودجو که جان مردم را به خطر می‌اندازند، داشته؟
مشخص است که سر و سامان دادن به وضعیت موجود همت چند نهاد و ارگان را می‌طلبد؛ همکاری‌ای که باید شکل گیرد تا حوادثی اینچنین تکرار نشود. حوادثی که به قیمت جان عده‌ای شهروند که به خیال تفریح رهسپار منطقه‌ای پرخطر می‌شوند، تمام می‌شود.
نماینده دزفول: بارها خطرات را تذکر داده بودیم
پاپی زاده، نماینده دزفول در مصاحبه‌ای با اشاره به خطرناک بودن مسیر رودخانه دز و عدم مجوز شنا و قایقرانی در این منطقه، توضیح داده است: «طول رودخانه دز از بعد از سد دز تا دزفول حدود ۳۰ تا ۴۰ کیلومتر است و در این مسیر که بعد از سد دز دوباره رودخانه تا شهر به جریان می‌افتد، اطراف آن را صخره‌های کوهستانی احاطه کرده و با اینکه عرض آن ۳۰ متر بیشتر نیست اما در این منطقه شدت فشار آب بسیار بالاست.»
او خاطرنشان کرد:«رودخانه‌ای که در این منطقه وجود دارد خروشان، متلاطم و بسیار خطرناک بوده و هیچ ارگانی مجوز شنا یا قایق‌سواری در این منطقه را برای کسی صادر نمی‌کند.»
پاپی زاده ادامه داد: «از آنجاکه طول رودخانه زیاد است و تشکیلات و نیروی انسانی گسترده‌ای در این منطقه حضور ندارد از این رو منطقه خیلی مورد رصد نیست و عملا خارج از دسترس است.
این افراد بعد از سد دز به سمت پایین‌دست رودخانه حرکت کرده و در این نقطه که مکان بسیار خطرناکی است به آب زده و سوار بر تیوب شده‌اند که در وسط رودخانه به دلیل شدت جریان آب به صخره‌ای برخورد کرده و تیوب واژگون می‌شود.
رییس مجمع نمایندگان استان خوزستان در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: «بارها به وزارت کشور اعلام کرده‌ایم که در این منطقه کمپ‌هایی را با نیروی انسانی کافی تجهیز کند که این اتفاق تاکنون نیفتاده است و در این سال‌ها با بضاعتی که در شهر دزفول وجود داشته، شهرداری در مناطقی خارج از حوزه استحفاظی خود جهت نجات افرادی که در رودخانه دز دچار سانحه شده‌اند، اقدام کرده است.»او افزود: «در این حادثه نیز با نیم‌ساعت تاخیر کارکنان شهرداری دزفول موفق می‌شوند خود را به محل حادثه رسانده و تعدادی از افراد را نجات دهند به طوری که از ۱۹ نفر، ۱۳ نفر نجات پیدا می‌کنند و متاسفانه دو نفر کشته شدند که پیکر آنها به بیمارستان دزفول انتقال یافت.
جمعیت هلال‌احمر نیز وارد عمل می‌شود اما متاسفانه به تاریکی شب برخورد می‌کند و چهار نفر در این حادثه به عنوان مفقود اعلام می‌شوند که در عملیات جست‌وجو بعدازظهر جمعه یک خانم از آن چهار نفر مفقودشده نجات پیدا کرده و به بیمارستان منتقل می‌شود که حال عمومی او خوب است.»
نماینده مردم دزفول در مجلس شورای اسلامی افزود: «به نقل از این خانم نجات‌یافته، سه نفر دیگر توانسته‌اند خود را از آب بیرون بکشند اما به دلیل اینکه دوطرف رودخانه منطقه کوهستانی پرفرازونشیب بوده و دارای پرتگاه‌های خطرناکی است، جمعیت هلال احمر دزفول، فرمانداری و شهرداری این شهر همه امکانات خود را بسیج کرده و با بالگردهای امدادی منطقه را رصد می‌کنند که امیدواریم خبری از افراد باقی مانده به‌دست آوریم.
آن‌گونه که فرماندار دزفول اعلام کرده است۱۵۰ غواص و نیروی امدادی در حال جست‌وجو در خشکی و رودخانه برای پیدا کردن سه مفقود این حادثه هستند.»
این تور غیرمجاز و پنهانی بود
محمدعلی خلیلی، معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خوزستان در گفت‌وگو با «جهان صنعت» می‌گوید: «در قوانین جاری جمهوری اسلامی ایران تنها کارگزاران سفر که مجاز به برنامه‌ریزی و تدوین سفرهای داخلی و خارجی هستند، آژانس‌های خدمات مسافرتی هستند که از سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مجوز بند «ب» گرفته‌اند یعنی اینها چه در قالب شخصیت حقیقی و چه حقوقی تنها در صورتی می‌توانند این کار را انجام دهند که مجوز داشته باشند. شخصی که این کار را انجام داده خارج از چارچوب قوانین سفر عمل کرده و کاملا غیرقانونی و غیرمجاز بوده. در چهار ماه گذشته چیزی حدود ۲۰ شخصیت حقیقی که بدون مجوز قصد انجام کارهای مشابه داشتند را به نیروی انتظامی و دادستانی معرفی کردیم.»
خلیلی با اشاره به ورود ۶۰ هزار نفر در آخر هفته‌ها به این منطقه به دلیل گرمای بی‌سابقه خوزستان توضیح داد: «طی برآورد نسبی که انجام دادیم در پایان هفته با توجه به گرمای بی‌سابقه‌ای که در استان خوزستان شاهد آن هستیم، حدود ۵۰ تا ۶۰ هزار نفر به دزفول و حومه و خصوصا مقاصد طبیعی آن سفر می‌کنند. طول این ساحل حدود ۳۰، ۳۵ کیلومتر است.»
او درباره این تورها گفت: «این افراد اولا از طریق مجاری غیررسمی همچون اینستاگرام و فضای مجازی یا بحث محفلی و دوستانه دور هم جمع می‌شوند. بین این همه متقاضی متاسفانه یک عده هم بدون رعایت نکات ایمنی راهی این مناطق می‌شوند. در همین اتفاقی که رخ داد، این گردشگران با اتوبوس به همان مقصد اصلی رفته‌اند یعنی حتی مسیری را هم پیاده طی نکرده‌اند و مستقیم به همان منطقه «چال‌کندی» رفته‌اند. بدون اینکه هماهنگی انجام شود، قراردادی با مسافران امضا شود و طبیعتا بیمه‌ای درکار باشد. از طرف دیگر این تور، یک تور تخصصی است که در قالب اکوتوریسم و ماجراجویانه جا می‌گیرد. تورهای رفتینگ شرایط خاصی دارند، ابزار، آموزش و استانداردهای خاصی دارد که باید پیش از سفر آمادگی‌های لازم چه از لحاظ روحی و چه به لحاظ ابزاری به گردشگران داده شود. متاسفانه این افراد به جای استفاده از قایق‌های استاندارد از قایق‌های تیوبی استفاده کرده‌اند و این حوادث رخ داده است.»
تعامل تمام دستگاه‌ها برای جلوگیری از این اتفاق‌ها
خلیلی تنها میراث فرهنگی را متولی نمی‌داند و می‌گوید باید تعاملی بین همه حوزه‌های شکل گیرد تا اتفاقات این چنین رخ ندهد: «درست است که ما متولی گردشگری هستیم اما در حوزه سواحل، سازمان آب و برق هم به نوعی متولی است، در محدوده‌هایی شهرداری هم می‌تواند متولی باشد، ورزش و جوانان، محیط‌زیست، هلال اهمر و... همه به نوعی دخیل هستند. واقعیت امر این است که وقتی صحبت از گردشگری انبوده می‌شود همه متولیان بخش خصوصی و دولتی و البته مردم به‌عنوان جامعه بیدار باید در تعامل باشند تا اتفاقات اینچنینی رخ ندهد.»
او با اشاره به منابع محدود میراث فرهنگی توضیح داد: « با توجه به منابع محدود مالی و نیروی انسانی، چه کاری از دست سازمان میراث فرهنگی بر می‌آید؟ آیا باید نیروی انسانی در طول این رودخانه بگذاریم؟ ما نیروی انسانی نداریم و از طرف دیگر متولی فرهنگی هستیم و محدودیت داریم. از لحاظ اطلاع‌رسانی‌ها، بارها هشدار داده‌ایم که با تورهای غیرمجاز وارد این مناطق نشوید. با دیگر متولیان همچون دادستانی و نیروی انتظامی هم در تماس بودیم و اعلام کردیم باید جلوی افرادی که با وعده و وعید عده‌ای را در قالب تورهای گردشگری بدون مجوز به مناطق اینچنینی می‌برند، گرفته شود. باید دید با چه وعده‌ای مردم را به دنبال خودشان می‌کشانند یا با قیمت ارزان یا با وعده‌هایی که عملی نمی‌شود تمام آژانس‌های دزفول همین تور را انجام می‌دهند. گزارشش را هم برای ما می‌فرستند. ولی به‌صورت اصولی و با بیمه و قرارداد و امکانات. اما جلوگیری از فعالیت‌های زیرزمینی در توان تنها یک دستگاه نیست.»
خلیلی با اشاره به اینکه این منطقه روز به روز با استقبال بیشتر گردشگران روبه رو است، ادامه داد:«این منطقه درحال تبدیل به یک مقصد گردشگری است و باید همه متولیان با همکاری یکدیگر اقدامات لازم را انجام دهند تا سازماندهی درستی صورت گیرد. ما یک برنامه خدمات اجرایی سفر داریم که چندین کمیته دارد و وظیفه اصلی‌اش ساماندهی و مدیریت و انسجام‌بخشی سفر است. اوج کار و فعالیتش در ایام نوروز است و در بعضی استان‌ها با توجه به گردشگرپذیری‌شان، این ستادها فعال‌تر باقی می‌مانند. چنین اهرم‌هایی وجود دارد. البته به هرحال این اتفاقات هم اجتناب‌ناپذیر است و نباید زحمات مسوولان را نادیده گرفت. پس از این حادثه و البته در پنج ماه گذشته با پلیس فتا و نیروی انتظامی همکاری‌های گسترده‌ای داشتیم. با دادستانی و هلال احمر و دستگاه‌های دیگر هم همین‌طور.»
آمار درستی از ورود این افراد وجود ندارد
خلیلی با اشاره به اینکه آمار درستی از ورود گردشگران به این منطقه وجود ندارد، می‌گوید: « به این دلیل که مجاری درست و مشخصی ندارند. به دلیل غیرمجاز بودن فعالیت این افراد نمی‌توان به آمار درست و واقعی دست پیدا کرد. ما هم نمی‌توانیم تمام رودخانه را حصار بکشیم و طبیعت را دیوارکشی کنیم تا این افراد اقدامات خودسرانه نداشته باشند.»
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خوزستان تنها تعامل بین تمام دستگاه‌ها را راه‌حل این مشکلات می‌داند و می‌گوید: «با توجه به اینکه گردشگری ماهیتی چندوجهی دارد باید کارشناسان و متولیان این حوزه با تعامل به نتیجه برسند و با همکاری یکدیگر جلوی این اتفاقات گرفته شود. پیشنهاد ما این است که از طریق زیرساخت‌های قانونی و مجاری تخصصی همچون ستاد اجرایی سفر اقدامات لازم صورت بگیرد. یکی دیگر از مسایلی که واقعا راهگشاست بحث آگاهی بخشی و اطلاع‌رسانی است که صداوسیما و مطبوعات باید در این زمینه کمک کنند تا مردم با وعده‌های اینچنینی دچار مشکل نشوند.»
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد