جلوگیری از مسیر قهقرا

بسیاری از گرانی‌ها و مشکلاتی که این روزها در بازار می‌بینیم ریشه در یک امر مشترک دارند و آن هم رویه‌های رایج و مشکل‌دار فعلی در سهمیه‌بندی ثبت سفارش واردات و تخصیص ارز است؛ موضوعی که به گفته فعالان اقتصادی نتیجه‌ای جز تورم و در نهایت رکود بیشتر بازار نخواهد داشت. در همین راستا قاسم نوده‌فراهانی، رییس اتاق اصناف ایران در نامه‌ای به لطفی‌زاده، مشاور عالی و دستیار ویژه وزیر صنعت، معدن و تجارت پیشنهاداتی جهت اصلاح رویه‌های سهمیه‌بندی ثبت سفارش واردات و تخصیص ارز ارائه کرده است چراکه از نظر فعالان اتاق اصناف ادامه روند فعلی نگران‌کننده است. محتوای نامه وی به شرح زیر است.
به استحضار می‌رساند در پی تعاملات سازنده جلسات مستمر و مکاتبات صورت گرفته میان جنابعالی و فعالان اقتصادی حوزه تجارت خارجی کشور و با توجه به شرایط حساس اقتصادی ارزی و تجاری موجود بدین وسیله مجموعه‌ای از راهکارهای حداقلی و اجرایی بخش خصوصی که بر پایه تجمیع نظرات اکثریت فعالان این حوزه و درک عمیق آنان از محدودیت‌ها و ضرورت‌های کنونی کشور تدوین شده جهت استحضار و تصمیم‌گیری ارائه می‌گردد.
پیشنهادات مطروحه اگرچه در راستای ایده‌آل‌های بلندمدت اقتصادی و توسعه‌ای کشور طراحی نشده‌اند، لیکن در شرایط خطیر کنونی با هدف حفظ پایداری نسبی در زنجیره تامین جلوگیری از تعمیق رکود در فعالیت‌های تجاری کاستن از التهاب بازارها و به‌ویژه حمایت از کسب‌وکارهای خرد و متوسط که بیشترین آسیب را از سیاست‌های اخیر ارزی متحمل شده‌اند. پیشنهاد می‌گردد.
به‌ویژه با توجه به اینکه مبنای فعلی تخصیص سهمیه‌های ارزی ثبت سفارش براساس مصرف سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ عملا منجر به محرومیت اکثریت بنگاه‌های کوچک و متوسط از دسترسی به ارز و واردات شده و موجبات افزایش تورم کالایی تعمیق رکود و کاهش اشتغال را فراهم ساخته است اصلاح فوری این رویه‌ها ضرورتی اجتناب‌ناپذیر تلقی می‌گردد.
در همین راستا پیشنهادات به تفکیک سه حوزه ثبت سفارش و سهمیه ارزی»، «سامانه جامع تجارت» و «تخصیص ارز
به شرح زیر ارائه می‌گردد:
پیشنهادات اصلاحی در خصوص سهمیه ارزی ثبت سفارش واردات
ایجاد سهمیه مستقل صادراتی: سهمیه‌ای جدید تحت عنوان برچسب صادرات خود مستقل از سایر برچسب‌ها از جمله هیچ‌کدام نیاز تولید ۵۰۰‌هزار دلار بدون سابقه و … برای کلیه کارت‌های بازرگانی معادل سقف صادرات هر کارت ایجاد شود. این سهمیه نباید از سهمیه‌های دیگر کسر گردد و امکان ثبت سفارش کلیه تعرفه‌ها از محل این سهمیه فراهم باشد. این اقدام در راستای تشویق صادر‌کنندگان واقعی و حفظ انگیزه در بخش خصوصی پیشنهاد می‌شود.
تضمین سهمیه سال ۱۴۰۴ براساس عملکرد سال ۱۴۰۳: برای کارت‌های بازرگانی غیرتولیدی که در سال ۱۴۰۳ بیش از یک‌‌میلیون دلار ثبت سفارش با برچسب هیچ‌کدام داشته‌اند حداقل سهمیه سال ۱۴۰۴ برابر با مجموع ثبت سفارشات ارسالی به صف تخصیص ارز بانک مرکزی در سال ۱۴۰۳ تعیین گردد.
افزایش سهمیه برای کارت‌های با سهمیه پایین‌تر: برای کارت‌هایی که در سال ۱۴۰۳ کمتر از یک ‌میلیون دلار سهمیه داشته‌اند سهمیه سال ۱۴۰۴ معادل ۱۵۰‌درصد سهمیه سال گذشته لحاظ گردد.
تعیین حداقل سهمیه برای کلیه کارت‌ها: برای کارت‌های صادره تا پایان سال ۱۴۰۲ حداقل سهمیه ۲۰۰‌هزار دلار و برای کارت‌های صادره درسال‌های ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴ حداقل سهمیه ۱۰۰‌هزار دلار در نظر گرفته شود.
شارژ سهمیه بازرگانی پس از واردات قطعی: برای کلیه کارت‌های بازرگانی پس از ثبت رسید پرداخت گمرکی و ترخیص قطعی کالا سهمیه بازرگانی برچسب هیچ‌کدام به میزان اظهارنامه واردات بلافاصله شارژ گردد. همچنین الزام ثبت فاکتور فروش در سامانه برای این حوزه سهمیه لغو گردد.
لغو فصلی بودن سهمیه‌های پایین: برای کارت‌هایی با سهمیه سالانه تا سقف ۵۰۰‌هزار دلار کل سهمیه به صورت یکجا در ابتدای سال فعال شود. برای کارت‌هایی با سهمیه ۵۰۰‌هزار تا یک میلیون دلار سهمیه به صورت ۵۰-۵۰ در نیمه اول و دوم سال فعال گردد. کارت‌هایی با سهمیه بیش از یک‌میلیون دلار مطابق روال فعلی چهار فصل (۳۰-۳۰-۲۰-۲۰) تخصیص یابند.
تداوم طرح افق برای کارت‌های بازرگانی با سهمیه کمتر از ۳‌میلیون دلار: سهمیه ۵۰۰‌هزار دلاری بدون سابقه طرح افق برای این کارت‌ها با سقف استفاده سالانه 5/1‌میلیون دلار حفظ گردد.
امکان ثبت سفارش کلیه تعرفه‌های ماشین‌آلات و تجهیزات: برای کلیه کارت‌های بازرگانی امکان ثبت سفارش کلیه تعرفه‌های ماشین‌آلات و تجهیزات از محل سهمیه‌های هیچ کدام و ۵۰۰‌هزار دلار بدون سابقه فراهم گردد. بدون نیاز به اخذ مجوز خاص رای تعرفه‌های غیرداخله در خطوط تولید کامل یا فاقد جواز تاسیس.
پیشنهادات اصلاحی در خصوص سامانه جامع تجارت و ثبت سفارش
تمدید خودکار اعتبار ثبت سفارش تامین شده: اعتبار کلیه ثبت سفارش‌هایی که ارز آنها تامین شده برای کارت‌های تولیدی به مدت ۱۰ماه و برای کارت‌های بازرگانی به مدت ۷ماه از تاریخ تامین ارز بدون نیاز به تمدید یا پرداخت کارمزد به صورت خودکار تمدید گردد. افزایش اعتبار ثبت سفارش به میزان زمان انتظار تخصیص ارز: مدت زمان بین ثبت درخواست تخصیص ارز و تایید آن توسط بانک مرکزی به صورت خودکار به اعتبار ثبت سفارش افزوده گردد و نیازی به تمدید دستی نباشد.
عدم شمول قوانین جدید بر ثبت سفارش‌های قبلی: برای ثبت سفارش‌هایی که کد ۸ رقمی صادر شده دارند در زمان تمدید قوانین جدید نظیر الزام به شناسه کالا یا تغییرات تعرفه‌ای اعمال نگردد و این مقررات صرفا به ثبت سفارش‌های جدید بدون کد ۸ رقمی تسری یابد.
عدم رد پیش فاکتورهای طرح افق به دلیل منشا ارز موازی: پیش فاکتورهای مربوط به ثبت سفارش‌های طرح ۵۰۰‌هزار دلاری بدون سابقه صرفا به دلیل وجود منشا ارز باز در سایر سفارش‌ها رد نشوند.
افزایش مهلت ثبت فاکتور فروش برای طرح افق: مهلت ثبت فاکتور فروش ۴۰‌درصد ارزش ثبت سفارش در طرح افق از ۲ماه به ۴ماه افزایش یابد.
تایید خودکار فاکتورهای فروش انتقال مالکیت و مکان در سامانه جامع تجارت داخلی پس از مهلت قانونی: در حال حاضر فاکتورهای صادر شده در سامانه جامع تجارت برای فروش کالاها در حالت انتقال مالکیت و مکان تا زمان تایید خریدار نهایی نمی‌گردد و عملا فروش نهایی نشده و رفع تعهد از این محل صورت نمی‌پذیرد. پیشنهاد می‌گردد به دلیل امتناع برخی خریداران از ثبت‌نام در سامانه جامع تجارت و تایید فاکتورهای وارده همانند سامانه مودیان مالیاتی این فاکتورهای فروش حداکثر ۳۰ روز پس از ثبت توسط فروشنده در صورت عدم واکنش خریدار به صورت سیستمی تایید نهایی گردد.
عدم کسر سهمیه‌های مازاد داده شده به سهمیه ۱۴۰۳ بازرگانان از سهمیه استاندارد ۱۴۰۴: با توجه به ارائه سهمیه مازاد برای برخی تعرفه‌های مدنظر وزارت صمت به طور مثال تعرفه کالاهایی مثل کاغذ یا پنل خورشیدی و … در حال حاضر مازاد ثبت سفارش از سهمیه اصلی بسیاری از بازرگانان کسر گردیده است. پیشنهاد می‌گردد نسبت به اصلاح این موضوع و عدم کسر سهمیه مازاد تعرفه‌های مازاد بر سهمیه از سهمیه اصلی ثبت سفارش اقدامات لازم در سامانه جامع تجارت اجرا گردد.
پیشنهادات اصلاحی در خصوص تخصیص ارز
تخصیص ارز برای سفارش‌های کوچک در بازه زمانی کوتاه‌تر: ثبت سفارش‌هایی با مبلغ معادل ۱۰۰‌هزار یورو یا کمتر حداکثر ظرف ۳۰روز دارای اولویت تخصیص شده و حداکثر ظرف ۱۰روز تخصیص ارز آن تایید گردد.
سفارش‌های بین ۱۰۰ تا ۲۰۰‌هزار یورو: حداکثر ظرف ۶۰ روز دارای اولویت تخصیص شده و تایید تخصیص حداکثر تا ۱۰روز انجام شود.
سفارش‌های بین ۲۰۰ تا ۵۰۰‌هزار یورو: حداکثر ظرف ۸۰ روز دارای اولویت تخصیص شده و تایید تخصیص حداکثر تا ۱۰روز انجام شود.
سفارش‌های بالای ۵۰۰‌هزار یورو: حداکثر ظرف ۹۰روز دارای اولویت تخصیص شده و تایید تخصیص آن حداکثر تا ۱۰روز انجام شود. جمع‌بندی نهایی بی‌تردید پیشنهادات مطروحه نه به عنوان راه‌حل نهایی بلکه به عنوان گام نخست و فوری در مسیر اصلاح رویه‌ها، کاهش التهابات موجود، حفظ پایداری زنجیره تامین و کاهش آسیب به بدنه کسب‌وکارهای کوچک و متوسط کشور ارائه شده‌اند. انتظار می‌رود با عنایت جنابعالی و همراهی مسوولان محترم ضمن اجرایی شدن این راهکارها زمینه برای بازخورد مثبت فعالان اقتصادی، کاهش مراجعات حضوری و در گام‌های بعدی اصلاحات بنیادین‌تر و تسهیلگر فراهم گردد.