جنگ بر سر دبیر کلی

گروه انرژی- درست دو روز پس از آنکه سخنگوی سابق اوپک به صراحت اعلام کرده بود ایران شانسی برای دبیرکلی ندارد، نماینده ایران در اوپک هم نسبت به این موضوع واکنش نشان داده و تاکید کرده است که شانس ایران برای دبیرکلی اوپک کمتر از دیگران نیست. محمد علی خطیبی با اشاره به اینکه ایران نیز مانند سه کشور دیگر که نامزد برای دبیرکلی اوپک معرفی کرده‌اند، رایزنی‌های خود را برای کسب این منصب آغاز کرده، گفت: هم‌اکنون شانس ایران برای کسب دبیرکلی کمتر از این کشورها نیست.
وی در حالی این سخنان را گفته که ایران تاکنون تنها یک بار چنین سمتی را بر عهده داشته است و پس از آن دیگر هیچ. کارشناسان هم معتقدند که با وجود رقیب قدرتمندی چون عربستان، حمایت‌های غرب از این کشور و تضعیف فروش نفت ایران پس از تحریم‌ها به دست آوردن چنین مقامی برای ایران بعید به نظر می‌رسد اما به هرحال نماینده ایران در اوپک به فارس گفته است: هر کشوری که خود را به عنوان نامزدی دبیرکلی اوپک معرفی می‌کند، به الطبع فعالیت‌های خود را برای کسب این سمت آغاز کرده و سعی دارد تا شانس خود را بالا ببرد. خطیبی اظهار کرد: در جلسه ۲۵ خرداد ماه به طور رسمی برای دبیرکلی اوپک رای‌گیری می‌شود و دبیرکل زمانی انتخاب خواهد شد که همه اعضا درباره وی به اجماع برسند. وی ادامه داد: اگر دبیر کل در این جلسه انتخاب نشد، آنگاه در جلسه زمستانی نیز که چند ماه آینده برگزار می‌شود برای بار مجدد رای‌گیری خواهد شد و اگر در آن جلسه نیز دبیرکل انتخاب نشد بنابراین برای سال ۲۰۱۳ فردی به عنوان دبیرکل موقت انتخاب خواهد شد بنابراین تصمیماتی که گرفته خواهد شد به صورت موقت خواهد بود تا دبیرکل دایمی انتخاب شود.
نماینده ایران در اوپک تصریح کرد: آقای سالم البدری تا پایان سال ۲۰۱۲ دبیرکل اوپک است و تصمیماتی که گرفته خواهد شد برای چهار سالی است که از ۲۰۱۳ آغاز می‌شود. خطیبی با اشاره به نامزدی ایران برای سمت دبیرکلی گفت: در ۲۰ سال گذشته تمام افرادی که به عنوان دبیرکل در اوپک مشغول به کار بودند در حد وزیر نفت بوده و از اطلاعات خوب نفتی برخوردار بوده‌اند بنابراین ما نیز سعی کردیم از بین گزینه‌های مطرح بهترین گزینه را انتخاب کنیم.
وی ادامه داد: آقای نوذری، فردی شناخته شده در عرصه صنعت نفت در داخل و خارج از کشور است و همه مسوولان نفتی از سوابق اجرایی وی آگاه هستند بنابراین کارگروهی که وی را انتخاب کرد تمام شرایط را در نظر گرفت تا فردی لایق انتخاب شود. غلامحسین نوذری روز چهارشنبه هفته گذشته به طور رسمی از وزارت نفت به عنوان نامزد دبیرکلی اوپک معرفی شد. لازم به توضیح است که وی به مدت دو سال به عنوان وزیر نفت در دولت نهم و پیش از آن نیز به عنوان مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران مشغول به کار بوده است.
در همین حال وزیر اسبق نفت با تشریح سیاست‌های ایران برای برای دبیرکلی اوپک از ایجاد اتحاد و همگرایی بیشتر به‌عنوان مهم‌ترین برنامه خود در این سازمان یاد کرد و گفت: دوام و بقای اوپک به اتحاد و همگرایی کشورهای عضو بستگی دارد. غلامحسین نوذری در آستانه برگزاری یکصد و شصت و یکمین نشست اعضای اوپک در تشریح مهم‌ترین سیاست‌های ایران در صورت در اختیار گرفتن صندلی دبیرکلی اوپک گفت: با گذشت بیش از ۵۰ سال از تاسیس اوپک باید باردیگر فلسفه وجودی تشکیل این سازمان را مورد مطالعه قرار داد.
کاندیدای پیشنهادی ایران برای دبیرکلی اوپک با تاکید بر اینکه تا پیش از سال ۱۹۶۰میلادی قیمت نفت خام توسط کشورهای بزرگ مصرف‌کننده این کالای اقتصادی تعیین می‌شد، تصریح کرد: بر این اساس کشورهای دارای ذخایر عظیم نفت خام نقشی در تعیین قیمت طلای سیاه نداشتند. ‌وزیر اسبق نفت در دولت نهم با یادآوری اینکه سازمان اوپک ابتدا با حضور کشورهای نفتخیزی همچون ایران، عربستان، عراق، کویت و ونزوئلا تاسیس شد، اظهار کرد: در نهایت کشورهای دیگری همچون امارات متحده عربی، کویت، نیجریه و اندونزی عضو این سازمان شدند.
تعیین دبیرکل موقت برای اوپک؟!
در همین حال به نظر می‌رسد، اگر در تاریخ ۲۵ خرداد‌ماه دبیرکل اوپک مشخص نشود رای‌گیری به جلسه آتی، یعنی در زمستان موکول خواهد شد و در صورت عدم تعیین دبیرکل درآن جلسه نیز فردی به عنوان دبیرکل موقت انتخاب خواهد شد. سازمان کشورهای صادر کننده نفت یا همان اوپک از سال ۱۹۶۱ با پنج عضو تشکیل و هم‌اکنون دارای ۱۲ عضو رسمی است که شامل کشورهای الجزایر، آنگولا، اکوادور، ایران، عراق،‌کویت، لیبی، نیجریه، قطر، عربستان، امارات و ونزوئلاست که البته دو کشور اندونزی و گابن نیز از اعضای سابق این سازمان بودند و اکنون دیگر در این سازمان عضویت ندارند.
نگاهی به همه دبیرکل‌هایی که تاکنون در این سازمان مشغول به کار بوده‌اند نشان می‌دهد که کشور اندونزی با سه بار دبیرکلی در اوپک رکورددار است و پس از آن کشور لیبی نیز توانسته است دو بار منصب دبیرکلی اوپک را از آن خود کند و پس از آن کشورهای ایران، عراق، کویت، عربستان، ونزوئلا، امارات، الجزایر، گابن و نیجریه هر کدام یک بار دبیرکلی اوپک را به دست آورده اند. براساس این گزارش، هم‌اکنون چهار کشور اکوادور، عراق، عربستان و ایران برای دبیرکلی پانزدهم کاندیدا معرفی کرده که از کشور عراق ثامر غضبان، از کشور عربستان مجید منیف، از کشور اکوادور ویلسون پاستور و از ایران نیز غلامحسین نوذری برای نامزدی دبیرکلی اوپک به این سازمان معرفی شده‌اند. براساس اظهارنظرهایی که برخی از کارشناسان داخلی وخارجی ارایه می‌کنند، شانس عراق و عربستان برای کسب دبیرکلی اوپک بیشتر از ایران و اکوادور است‌ اما برخی نیز معتقدند که این بار نوبت کشور اکوادور است که دبیرکلی اوپک را به دست بگیرد. برخی نیز با توجه به قطب‌بندی سیاسی خاصی که در اوپک شکل گرفته است پیش‌بینی می‌کنند اگر اجماعی حاصل شود روی نامزدی باشد که در خارج از این قطب‌بندی جای داشته باشد. قرار براین است که پنجشنبه هفته آینده رای‌گیری برای دبیرکلی اوپک در مجمع کشورهای عضو انجام گیرد و دبیرکل انتخابی از سال ۲۰۱۳ و به مدت چهار سال کار خود را آغاز کند‌ ولی اگر به هر دلیل نامزدی نتوانست حائز اکثریت آرا شود در جلسه آتی اوپک که در زمستان خواهد بود برای بار مجدد رای‌گیری خواهد شد‌ اما اگر باز به هر دلیل در آن جلسه نیز دبیرکل انتخاب نشد برای سال ۲۰۱۳ فردی به طور موقت دبیر کل می‌شود تا اعضا به جمع‌بندی برسند و براساس رای‌گیری فردی را به عنوان دبیرکل دایم انتخاب کنند. ایران از ۴۸ سال پیش به این سو سمت دبیرکلی اوپک را در دست نداشته است.
معلم دبستان و خبرنگاری که
دبیر کل اوپک شدند
روز چهارشنبه اعلام شد که از سوی وزارت نفت، غلامحسین نوذری، وزیر اسبق نفت به عنوان نامزد ایران برای پست دبیر کلی اوپک معرفی شده است. به گزارش سکونیوز این اعلام بهانه‌ای شد تا به معرفی برخی از دبیران کل اوپک از ابتدا تاکنون بپردازیم. نکته جالب این است که یکی از این دبیران کل، معلم دبستان در سابقه‌اش داشت و یکی دیگر خبرنگار اکونومیست بود.
دکتر فواد روحانی
دکتر فواد روحانی اولین دبیر کل اوپک و کارشناس ارشد ایرانی مسایل نفت از شخصیت‌های موثر در تاسیس سازمان اوپک بود که طی سال‌های ۱۹۶۱تا ۱۹۶۴عنوان دبیرکلی اوپک را از سوی ایران بر عهده داشت. روحانی تنها دبیرکل ایرانی اوپک از تاریخ تشکیل آن تاکنون است. پس از آن ایران دیگر این سمت را کسب نکرده است. وی فارغ‌التحصیل رشته حقوق از دانشگاه‌های آکسفورد، لندن و پاریس بود و به پنج زبان زنده دنیا تسلط داشت. روحانی در مجموع ۵۰ سال در بخش‌های مختلف در دستگاه اداری ایران کار کرد و علاوه بر چند سمت اجرایی همچون دبیرکلی سازمان همکاری عمران منطقه‌‌ای و قائم‌مقام رییس هیات‌مدیره شرکت نفت ایران، مشاور تعدادی از دولت‌های ایران هم بود. او به عنوان کارشناس حقوق بین‌الملل و مشاور نهادهای بین‌المللی، ماموریت‌هایی را برای این نهادها از جمله سازمان ملل متحد در نقاط مختلف جهان به انجام رساند.
دکتر عبدالرحمان البزاز
دکتر عبدالرحمان البزاز دومین دبیر کل اوپک، پس از گذراندن دوران تحصیلات عالیه خود در دانشگاه بغداد و کالج کینگز لندن موفق به کسب مدرک دکترای حقوق شد. وی قاضی دادگاه عراق، رییس دانشکده حقوق دانشگاه بغداد، مدیر موسسه مطالعات عربی اتحادیه اعراب، نماینده عراق در اتحادیه اعراب و سفیر این کشور در انگلیس بود و سرانجام از سال ۱۹۶۴ به مدت یک سال دبیر کل اوپک بود.
اشرف لطفی
اشرف لطفی سومین دبیرکلی بود که از کویت آمده بود. او با مدرک لیسانس معلم ابتدایی و راهنمایی مدارس کویت بود که بعدا پست‌های بالاتری می‌گیرد و تا ریاست دفتر امیر کویت پیش می‌رود. او مدتی مشاور نفتی وزیر امور اقتصادی و دارایی کویت بود که پس از آن دبیر کل اوپک می‌شود.
محمد صالح جوخدار
محمد صالح جوخدار از عربستان سعودی تحصیلات عالیه خود را در دانشگاه‌های کالیفرنیا و کالیفرنیای جنوبی امریکا به پایان رساند. وی مشاور اقتصادی اداره کل نفت و منابع معدنی عربستان سعودی، مدیرکل وزارت نفت و منابع معدنی، مدیریت شرکت عربین اویل(Arabian Oil Corporation) است که چهارمین دبیرکل اوپک نیز بود.
فرانسیسکو آر. پارا
دکتر فرانسیسکو آر. پارا از ونزوئلا پنجمین دبیر کل اوپک است که مدرک لیسانس خود را در رشته علوم سیاسی از دانشگاه ژنو سوییس دریافت کرد و در سال ۱۹۶۶ موفق به دریافت مدرک دکترای خود در همین رشته از موسسه مطالعات بین‌المللی ژنو سوییس شد.
الریچ سانجر
دکتر الریچ سانجر از اندونزی، ششمین دبیرکل، مدرک دکترای حقوق خود را از دانشگاه بن آلمان گرفت. رییس بخش امور نفتی وزارت صنایع اندونزی، عضو هیات‌مدیره شرکت پخش فرآورده‌های نفتی اندونزی، رییس کمیته مذاکرات نفتی اندونزی، مدیر شرکت پرتامینا اندونزی معاون وزیر نفت اندونزی، مدیر امور حقوقی، روابط خارجی و بازاریابی بین‌المللی شرکت پرتامینا از پست‌های اجرایی این مقام اندونزیایی به
شمار می‌آید.
عمر البدری
عمر البدری از لیبی، هفتمین دبیرکل اوپک، لیسانس رشته اقتصاد و علوم سیاسی خود را از دانشگاه دوبلین ایرلند دریافت کرد. پست‌هایی از جمله خبرنگار واحد اطلاعات مجله اکونومیست، کارمند بخش تحقیقات اقتصادی، هماهنگ‌کننده مسایل اقتصادی در مطبوعات لیبی در کارنامه کاری عمر البدری از سال ۱۹۶۱ تا ۱۹۶۹ دیده می‌شود.
ندیم پاچاچی
دکتر ندیم پاچاچی با اینکه عراقی بود اما از طرف امارات به عنوان دبیر کلی نامزد و انتخاب شد . او هشتمین دبیرکل این سازمان بود . پاچاچی مدرک لیسانس خود را از مدرسه سلطنتی معادن در لندن و مدرک فوق لیسانس و دکترای خود را از امپریال کالج علوم و فناوری دانشگاه لندن دریافت کرد.
عبدالرحمان خنه
دکتر عبدالرحمان خنه، نهمین دبیرکل، مدرک دکترای داروسازی خود را در سال ۱۹۶۸ از دانشگاه الجزیره الجزایر دریافت کرد. وی پیش از رسیدن به سمت دبیر کل اوپک، پست‌های اجرایی از جمله حضور در ارتش ملی آزادی‌بخش الجزایر، وزیر امور خارجه الجزایر، کنترل‌کننده جبهه آزادی ملی و رییس دپارتمان دارایی الجزایر بودن را تجربه کرد.
مارک نگوئما
دکتر مارک اس. نان نگوئما از گابن در ۱۳ آوریل سال ۱۹۳۴ در لامبارن گابن به دنیا آمد. او مدیر امور اقتصادی، تحقیق و سیاست‌گذاری دپارتمان اقتصادی و امور اجتماعی در نیویورک آمریکا (۱۹۶۴)، نماینده دایم گابن در سازمان ملل (۱۹۶۸)، مدیر بخش اقتصاد و دارایی شرکت نفتی الف آکوتین در پاریس فرانسه، مشاور مدیر کل صندوق بین‌المللی پول (آی. ام. اف) در واشنگتن آمریکا (۱۹۷۲-۱۹۷۵)، معاون مدیرکل شرکت دو ملیتی الف-گابن انجام وظیفه کرده است.
سوبراتو
دکتر سوبراتو از اندونزی دو بار دبیر کل اوپک شد. یک بار در سال‌های ۱۹۸۴ تا ۱۹۸۵ و یک بار دیگر از سال ۱۹۸۸ تا ابتدای سال ۹۹۴‌۱٫ به عبارت دیگر او شانزدهمین و نوزدهمین دبیر کل اوپک بود. سوبراتو مدرک لیسانس خود را در سال ۱۹۵۲ میلادی از دانشگاه اندونزی و مدرک فوق لیسانس خود را در سال ۱۹۵۶ از دانشگاه مک گیل در مونترال کانادا و دکترای خود را در سال ۱۹۵۸ از دانشگاه اندونزی و دوره بین‌المللی تدریس را از مدرسه بازرگانی‌ هاروارد ایالت ماساچوست گرفت.
ریلوانو لقمان
دکتر الحاجی ریلوانو لقمان از کشور نیجریه سال‌های دوران تحصیل خود را در دانشکده هنر، علوم و فناوری دانشگاه احمد بلو نیجریه، مدرسه سلطنتی معادن لندن، دانشگاه معادن و متالوژی لئوبن اتریش و دانشگاه مک‌گیل مونترال کانادا گذراند. این مقام نیجریایی پست‌هایی از جمله دستیار مدیرکل شرکت سیمان شمال نیجریه سوکوتو، رییس و مدیر اجرایی شرکت معادن نیجریه، وزیر معادن، برق و استیل و وزیر نفت نیجریه را در کارنامه کاری خود دارد.
عبدالله سالم البدری
عبدالله سالم البدری، دبیر کل کنونی اوپک که از کشور لیبی است‌. او یک بار دیگر برای کل سال ۱۹۹۴ دبیر کل شده بود. البدری مدرک لیسانس حسابداری خود را از دانشگاه فلوریدای جنوبی آمریکا دریافت کرد.