جنگ تجاری آمریکا و چین

برخلاف سیاست‌های تهاجمی ایالات‌ متحده آمریکا که نگرانی‌هایی را حتی در میان متحدان واشنگتن ایجاد کرده است، چین استراتژیک عمل می‌کند و از تحریک کردن خودداری می‌کند.
جنگ تجاری بین چین و ایالات‌ متحده آمریکا همچنان یکی از موضوعات کلیدی در اقتصاد جهانی است. اعمال تعرفه‌های جدید آمریکا علیه چین، همراه با لفاظی‌های تند واشنگتن تنش‌ها را بین دو اقتصاد بزرگ جهان تشدید می‌کند. با این حال پکن در پاسخ به فشار اقتصادی ایالات ‌متحده آمریکا انعطاف استراتژیک و رویکردی حساب شده را نشان می‌دهد.
برخلاف سیاست تهاجمی واشنگتن با هدف بی‌ثبات کردن زنجیره‌های تامین جهانی، چین همچنان متعهد به توسعه اقتصادی پایدار است و به جذب سرمایه‌های خارجی و تقویت مشارکت‌های بین‌المللی ادامه می‌دهد. در حالی که بسیاری از کشورها از پیامدهای جنگ‌های تجاری و افزایش حمایت‌گرایی هراس دارند، چین ثبات خود را حفظ کرده و اعتماد خود را به استراتژی اقتصادی خود نشان می‌دهد.
چه کسی در این رویارویی پیروز خواهد شد؟ خطرات واقعی برای تجارت جهانی چیست و آیا پکن می‌تواند نقش رهبری خود را در اقتصاد جهانی با وجود فشار واشنگتن حفظ کند؟
اخیرا ترامپ به خبرنگاران در کاخ سفید گفت: من تعرفه‌های بسیار قابل‌توجهی به ارزش ۶۰۰‌‌میلیارد دلار بر چین وضع کرده‌ام. هیچ رییس‌جمهور دیگری هرگز چنین اقدامی انجام نداده است. رییس‌جمهور آمریکا با افتخار تاکید می‌کند که در دوره اول ریاست‌جمهوری خود، صنعت فولاد آمریکا را با اعمال تعرفه‌ها نجات داد و مدعی شد که چین مقادیر هنگفتی از فولاد را وارد بازار می‌کند. با این حال، واقعیت با روایت واشنگتن فاصله زیادی دارد: تعرفه‌های اعمال شده نه‌تنها بر کسب‌وکارهای چینی تأثیر گذاشته است، بلکه به اقتصاد ایالات ‌متحده آسیب رسانده و هزینه موادخام و کالا را برای شرکت‌های آمریکایی بالا برده است.
ترامپ مرحله جدیدی از جنگ تجاری را در ۷ فوریه آغاز کرد و تعرفه‌های بیشتری را بر کالاهای چینی به بهانه مبارزه با واردات مواد افیونی مصنوعی اعلام کرد. با این حال، به نظر می‌رسد این اقدامات بیشتر یک مانور سیاسی باشد تا یک استراتژی واقعی اقتصادی. اخیرا کاخ سفید تعرفه‌هایی را بر چندین کشور از جمله چین وضع کرده بود. برای مکزیک و کانادا، واشنگتن تعرفه‌های ۲۵‌درصدی را اعلام کرد اما بعدا به طور موقت آنها را به تعویق انداخت. چنین تاخیری به چین پیشنهاد نشد که نشان دهنده کارزار عمدی فشار اقتصادی بر پکن است.
همانطور که انتظار می‌رفت، پکن نگذاشت اقدامات واشنگتن بی‌پاسخ بماند. دولت چین با اشاره به غیرقانونی بودن و ماهیت تبعیض‌آمیز تعرفه‌های ایالات ‌متحده آمریکا، شکایتی را به سازمان تجارت جهانی (WTO) ارائه کرد. در همان زمان، چین اقدامات متقابلی را اجرا کرد و تعرفه‌های متقابلی را بر منابع انرژی و کالاهای صنعتی آمریکا اعمال کرد. از ۱۰ فوریه، چین تعرفه ۱۵‌درصدی بر زغال‌سنگ و گاز طبیعی مایع (LNG) وارداتی آمریکا به همراه تعرفه ۱۰‌درصدی بر نفت‌خام، ماشین‌آلات کشاورزی، وسایل نقلیه بزرگ مسافربری و وانت‌بار وضع کرد. این گام‌ها نه‌تنها قدرت چین را در صحنه جهانی نشان می‌دهد، بلکه توانایی این کشور برای پاسخگویی انعطاف‌پذیر به چالش‌های خارجی را نیز برجسته می‌کند.
برخلاف سیاست‌های تهاجمی ایالات‌ متحده آمریکا که نگرانی‌هایی را حتی در میان متحدان واشنگتن ایجاد کرده است، چین استراتژیک عمل می‌کند و از تحریک کردن خودداری می‌کند و در عین حال پاسخی سنجیده دارد. در هر حال، ترامپ تهدید کرده است که اقدامات تجاری مشابهی را علیه اتحادیه اروپا اعمال خواهد کرد که باعث وحشت رهبران اروپایی شده است. بروکسل آمادگی خود را برای پاسخ نشان داده اما ترجیح داده است که گفت‌و‌گو کند. این موضع نشان‌دهنده بی‌اعتمادی فزاینده به ایالات ‌متحده به عنوان یک شریک اقتصادی قابل اعتماد است.
از سوی دیگر، چین همچنان یک بازیکن باثبات و قابل پیش‌بینی در صحنه بین‌المللی است. تعرفه‌های واشنگتن در تجارت و همکاری‌های اقتصادی عادی بین چین و ایالات‌ متحده آمریکا اختلال ایجاد می‌کند‌، واقعیتی که حتی شرکت‌های آمریکایی نیز به آن اذعان دارند.
تعرفه‌های جدید قوانین سازمان تجارت جهانی را نقض می‌کند و منجر به افزایش هزینه‌های غیرضروری برای خود ایالات ‌متحده آمریکا می‌شود. با این وجود، چین همچنان به نشان دادن انعطاف‌پذیری خود ادامه می‌دهد و مقصدی جذاب برای سرمایه‌گذاران خارجی است. براساس گزارش وزارت بازرگانی چین، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی واقعی (FDI) در چین در ژانویه به 59/97میلیارد یوآن (6/13‌میلیارد دلار) رسید در حالی که کاهش موقت سال به سال وجود داشت، سطح سرمایه‌گذاری 5/27‌درصد نسبت به دسامبر افزایش یافت که نشان‌دهنده تداوم اعتماد به اقتصاد چین است. کارشناسان هشدار می‌دهند که سیاست‌های ترامپ می‌تواند موجی از حمایت‌گرایی جهانی را ایجاد کند که منجر به تورم پایدار و کاهش رشد اقتصاد جهانی شود. با این حال، آسیب واقعی به چین کم به نظر می‌رسد. در مقابل اقدامات متقابل پکن باعث ایجاد مزیت اقتصادی ۳۰‌میلیارد دلاری می‌شود که عمدتا به دلیل تعرفه‌های گمرکی بر منابع انرژی ایالات‌ متحده آمریکاست. واشنگتن امیدوار است که شرکت‌های غربی عملیات تولید خود را به خارج از چین منتقل کنند اما واقعیت، داستان متفاوتی را بیان می‌کند.
بسیاری از شرکت‌های چندملیتی در واقع سرمایه‌گذاری‌های خود را در چین افزایش می‌دهند که به واسطه زیرساخت‌های پیشرفته، نیروی کار ماهر و سیاست‌های اقتصاد کلان باثبات آن جذب شده‌اند.
حتی اگر برخی از شرکت‌های آمریکایی تولید خود را به کشورهای دیگر منتقل کنند، محصولات آنها همچنان به قطعات، فناوری‌ها و زنجیره‌های تامین چینی متکی خواهند بود. پکن خونسرد و عملگرا باقی می‌ماند و از جذب شدن به اقدامات تحریک‌آمیز واشنگتن خودداری می‌کند. اقتصاد چین برپایه‌ای محکم ساخته شده است و انعطاف‌پذیری آن در دوره‌های قبلی جنگ تجاری ثابت شده است.
برخلاف ایالات ‌متحده آمریکا که به دنبال تحمیل سیاست‌های خود از طریق فشار و تحریم است، چین خود را به عنوان نیرویی تثبیت‌کننده قرار می‌دهد. پکن به گسترش روابط تجاری جهانی، تقویت روابط با کشورهای در حال توسعه و ترویج طرح یک کمربند یک جاده ادامه می‌دهد. جهان در آستانه تحول است و ایالات ‌متحده آمریکا به دلیل سیاست‌های تهاجمی خود در خطر از دست دادن رهبری خود است.
در همین حال، چین به حرکت روبه جلو ادامه می‌دهد و صبر استراتژیک و اعتماد به مسیر اقتصادی خود را نشان می‌دهد. همانطور که یک ضرب‌المثل قدیمی چینی می‌گوید: آب نه به زور، بلکه با اصرار سنگ را از بین می‌برد. در این جنگ تجاری، پکن دقیقا از این رویکرد پیروی می‌کند؛ صبورانه و در عین حال قاطعانه!