جهان در انتظار رکود

آثار کرونا بر اقتصاد جهان همچنان بسیار منفی بوده، برای نمونه آمریکا تنها در دو هفته از بیکاری نزدیک به شش میلیون و ۶۵۰ هزار نفر خبر داده، چین هم هشدار داده استمرار تعطیلی تجارت و صنایع می‌تواند باعث بیکاری ۱۸ میلیون نفر شود و از آغاز دور دوم افسردگی اقتصاد جهان خبر داده است، در فرانسه نسبت به بروز بدترین رکود اقتصادی پس از جنگ جهانی دوم هشدار داده شده و کشورهای آمریکای لاتین چون برزیل، آرژانتین، مکزیک و ونزوئلا با بحران بی‌سابقه‌ای چون رکود و بیکاری روبه‌رو شده اند.
هشدار بزرگ‌ترین بانک آمریکایی
جیمی دیمون مدیرعامل بانک جی‌پی مورگان، بزرگ‌ترین بانک آمریکا پیش‌بینی کرد این کشور به زودی با رکود شدید روبه‌رو شود. دیمون اعلام کرد که جی پی مورگان خود را برای روبه‌رو شدن با کاهش رشد اقتصادی تا ۳۵ درصد در هفته‌ها و ماه‌های آینده آماده می‌کند. او اضافه کرد: بانک‌ها احتمالا با فشار‌های اقتصادی شبیه آنچه سال ۲۰۰۸ در زمان بحران مالی جهان تجربه کردند مواجه می‌شوند. میزان بیکاری در آمریکا ممکن است به ۱۴ درصد برسد که این بالاترین رقم از زمان رکود بزرگ در این کشور است.
دیمون این پیش‌بینی‌های ناخوشایند را در نامه خود خطاب به سهامداران بانک جی‌پی مورگان بیان کرد. وی در این نامه نوشت مشخص نیست که بهبود اوضاع با چه سرعتی حاصل شود یا بانک وی چگونه این بحران را پشت سر خواهد گذاشت. دیمون افزود بانک جی‌پی مورگان خواستار دریافت کمک دولت شده است و همچنان به میلیون‌ها مشتری خود و شرکت‌ها وام پرداخت خواهد کرد. وی در عین حال خاطرنشان کرد این اقدامات ممکن است بانک را در معرض زیان‌های مالی مهمی قرار دهد.
دیمون نوشت: با توجه به اعتبارات تازه‌ای که پرداخت خواهند شد و نیز با توجه به اینکه رکودی شدید وجود خواهد داشت، ما در حالی که به مشتریان و شرکت‌ها در این برهه دشوار کمک می‌کنیم، خود را در معرض میلیارد‌ها دلار ضرر اعتباری بیشتر قرار می‌دهیم. دیمون گفت خسارت اقتصادی مربوط به اقدامات برای کاهش تاثیرات شیوع ویروس کرونا ممکن است مدت زمان طولانی‌تری نسبت به آنچه قبلا تصور می‌شد ادامه یابد.
این مقام بانکی آمریکا که بانک وی حدود ۲۵۰ هزار نفر کارمند و دو تریلیون و ۶۰۰ میلیارد دلار سرمایه دارد گفت تا زمانی که مشخص نشود نظام بهداشتی آمریکا برای رسیدگی به انبوهی از بیماران کرونا مجهز است و «مرکز کنترل بیماری‌های آمریکا» ایمن بودن اوضاع را تایید نکند، مردم نباید به سر کار‌های خود بر گردند. دیمون گفت در صورتی که دسترسی مناسب به آزمایش ویروس کرونا وجود داشته باشد، جدول زمانی بازگشت مردم به سر کار‌های خود می‌تواند تسریع شود. افراد دیگری در بورس سهام و حتی دونالد ترامپ رییس‌جمهور آمریکا که خواستار آغاز سریع‌تر فعالیت‌های اقتصادی هستند با انتقاداتی روبه‌رو شده اند. دیمون گفت: اگر ازسرگیری فعالیت‌های اقتصادی به درستی انجام شود، سلامت مردم آمریکا افزایش می‌یابد و زمان و میزان رنج ناشی از رکود اقتصادی به حداقل می‌رسد.
سخت‌ترین رکود پس از جنگ جهانی دوم در فرانسه
وزیر دارایی فرانسه گفت که این کشور به دلیل پاندمی کرونا، احتمالا در سال جاری بدترین رکود اقتصادی خود را پس از جنگ جهانی دوم تجربه خواهد کرد.
برونو لومِر با اشاره به این موضوع گفت: رکود اقتصادی ما در سال جاری احتمالا بیش از منفی ۲/۲ درصدی خواهد بود که در سال ۲۰۰۹ شاهد آن بودیم و این موضوع نشان دهنده وسعت شوک اقتصادی است که با آن مواجه هستیم. فرانسه از حیث خسارت ناشی از شیوع کووید۱۹، پنجمین کشور جهان محسوب می‌شود به طوری که شمار تلفات آن از هشت هزار نفر تجاوز کرده و بیش از ۹۳ هزار تن در این کشور آلوده شده‌اند. دولت فرانسه ماه گذشته در به روزرسانی اضطراری پیش‌بینی بودجه خود، برآوردش را از کاهش رشد اقتصادی این کشور یک درصد اعلام کرد اما از آن به بعد نسبت به لزوم تصحیح آمار و ارقام تاکید کرده است. فرانسه به عنوان بخشی از اقدامات خود در بحران کرونا، بسته ۴۵ میلیارد یورویی را معادل دو درصد تولید ناخالص داخلی تهیه کرده تا با پرداخت آن به کسب‌و‌کارها از تعدیل نیرو توسط آنان جلوگیری کند. علاوه بر این، ضرب‌الاجل تعیین شده برای بازپرداخت وام و پرداخت مالیات نیز به تعویق افتاده. این در حالی است که این کشور از اعتبار ۳۰۰ میلیون یورویی دیگری نیز که در قالب وام با ضمانت دولتی قابل تخصیص به شرکت‌های نیازمند است، رونمایی کرد. فرانسه همواره نسبت به راه‌اندازی صندوق مشترک اتحادیه اروپا به منظور کمک به کشورهای اروپایی برای خروج از بحران کووید۱۹، پافشاری کرده است.
بحران‌های جدید در آمریکای لاتین
نشریه فارن‌پالسی در گزارشی اعلام کرد شیوع گسترده کرونا در آمریکای لاتین ممکن است با توجه به شرایط پیشین برخی کشورها، موجب بروز بحران‌های سیاسی و اقتصادی جدیدی در این منطقه شود. در گزارش این نشریه آمریکایی آمده است: آمریکای لاتین این روزها مانند دیگر مناطق دنیا با چالش شیوع کرونا روبه‌رو بوده اما بیشتر کشورهای این منطقه از تجهیزات کامل و لازم برای مهار این ویروس برخوردار نیستند.
پیش از این، بیشتر کشورهای آمریکای لاتین با مشکلات اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کردند و چالش‌های ناشی از شیوع کرونا ممکن است موجب بحران‌های جدید در این منطقه شود؛ بحران‌هایی که به طور بنیادین سیستم سیاسی آمریکای لاتین را دستخوش تغییراتی خواهد کرد.
هیچ کشور یا منطقه‌ای در برابر کرونا مصون نبوده اما آمریکای لاتین با توجه به مشکلات گذشته ممکن است با بحران‌های عمیق‌تری به دلیل شیوع کرونا روبه‌رو شود. اقتصاد آمریکای لاتین به شدت به تجارت از آمریکا، چین و اروپا وابسته است آن هم در حالی که این کشورها و اروپا اکنون با مشکلات اقتصادی جدی ناشی از کرونا روبه‌رو بوده و شاید مجبور شوند در سال‌های آینده فقط بر سروسامان دادن وضعیت اقتصادی خود متمرکز شوند.
اقتصاد آمریکای لاتین همچنان به شدت به سرمایه‌گذاری‌های خارجی و کالاهای اولیه از جمله نفت وابسته‌ است. با توجه به شرایط مبهم اقتصاد جهان به دلیل پیامدهای ناشی از شیوع کرونا، بنیان اقتصاد آمریکای لاتین بیش از مناطق دیگر درخطر قرار دارد. برزیل، آرژانتین و مکزیک که سالیان پیش، از اقتصادهای برتر آمریکای لاتین بودند در دو سال اخیر با چالش‌های اقتصادی روبه‌رو شده و بحران کرونا آینده اقتصاد این سه کشور را در مسیر پرابهامی قرار می‌دهد. ونزوئلا که مدت‌هاست با بحران سیاسی و اقتصادی روبه‌رو است مشخص نیست چگونه می‌تواند از این حجم سنگین مشکلات از جمله کمبود دارو و تجهیزات پزشکی جان سالم به در ببرد. دولت‌های آمریکای لاتین در این مقطع زمانی به شدت به دنبال اتخاذ راه‌هایی برای جلوگیری از شیوع گسترده‌تر کرونا در کشورهایشان هستند. در این میان برخی اقتصادهای آمریکای لاتین که توان نسبی دارند تا مدتی می‌توانند تدابیر ضدکرونایی از جمله تداوم قرنطینه سراسری را اجرایی کرده و به شهروندان برای ماندن در خانه کمک مالی کنند اما برخی کشورهای این منطقه فقیر و کم‌درآمد هستند و توان ادامه تدابیر ضد کرونایی را برای مدت زیاد ندارند.
بحران در آمریکای لاتین به دلیل شیوع کرونا، تازه آغاز شده و به احتمال زیاد پیامدهای آن سال‌ها در این منطقه باقی می‌ماند. حتی اگر این منطقه بتواند از بدترین سناریوی ممکن در مورد شیوع کرونا جان سالم به در ببرد اما پیامدهای اقتصادی و سیاسی ناشی از همه‌گیری کرونا مدت‌ها گریبانگیر آمریکای لاتین خواهد بود.
افسردگی بزرگ اقتصادی
بانک مرکزی چین نسبت به آنچه دور جدیدی از افسردگی بزرگ اقتصادی در دنیا خوانده است هشدار داد و آن را تهدیدی برای همه کشورها عنوان کرد. رییس اداره بین‌الملل بانک مرکزی چین گفت: جامعه بین‌الملل باید در برابر مخاطرات ناشی از ویروس کرونا هوشیار باشد و با تمام توان با این تهدید مقابله کند چون اگر کرونا از کنترل خارج شود دنیا با دور تازه‌ای از افسردگی بزرگ (رکود اقتصادی) روبه‌رو خواهد شد. جهان در سال ۲۰۰۸ میلادی با رکود و بحران اقتصادی بزرگی مواجه شد که بعدها به آن لقب افسردگی بزرگ دادند و این مقام بانک مرکزی چین کرونا را باعث بروز دور دوم این افسردگی می‌داند. او تصریح کرد: ما هنوز به آن مرحله نرسیده‌ایم اما توقف تجارت بین الملل، ارتباط نداشتن چهره به چهره مردم و از دست رفتن کنترل مهار بیماری موجب رکود خواهد شد. یکی از بزرگ‌ترین رکوردهای اقتصادی دنیا که ارزش سهام جهانی را به شدت کاهش داد مربوط به سال‌های ۱۹۳۰ است اما «چونگ لای» اقتصاددان دانشگاه هنگ کنگ می‌گوید که کرونا به آن شدت اقتصاد را درگیر نخواهد کرد. مقام بانک مرکزی چین با اشاره به سقوط ۳۵ درصدی بازار جهانی گفت: الان تخصیص کمک‌های سرمایه‌ای به تنهایی نمی‌تواند مشکل بازار جهانی را برطرف کند. باید ابتدا همه گیری و شیوع گسترده بیماری را متوقف کرد. او گفت: کشورها برای جلوگیری از سقوط ارزش سهام در دنیا تلاش کرده‌اند اما چون همه گیری مهار نشده است نظام‌های مالی و بانکی کماکان در معرض خطر هستند. کارشناسان بر این باورند که «۲۵ درصد نرخ بیکاری در کشورهای توسعه یافته پس از کرونا» نشانه‌هایی از جدی بودن خطر است و نباید اجازه داد ویروس کرونا برای مدت طولانی کره زمین را در احاطه بگیرد.