جهش دارویی‌ها در سایه کرونا

روزبه معین‌زاده* سهام شرکت جیوواکس به خاطر انتشار خبرهای مناسب ناشی از تولید نسل جدید واکسن کرونا تنها در روز جمعه بیستم اوت ۲۰۲۱ رشد ۳۳ درصدی را تجربه کرد؛ سهام جیوواکس در بازار نزدک در این روز از ۷/۳ دلار به ۷/۵ دلار افزایش داشت. این شرکت کوچک با داشتن ۳/۶ میلیون سهام با احتساب رشد ۳۳ درصدی دارای ارزش بازار ۳۶ میلیون دلاری است. این در حالی است که ارزش بازار شرکت مدرنا ۱۵۴ میلیارد دلار است (۴۲۸ برابر ارزش بازار جیوواکس) و ارزش بازار بایون تک ۸۴ میلیارد دلار (۲۳۳ برابر شرکت کوچک جیوواکس) است. همچنین شرکت کیورواک آلمانی که شرکتی همسان با شرکت بایون تک است و در فاز نهایی آزمایش واکسن کرونا قرار دارد با ارزش بازار ۱۲ میلیارد دلاری خود ۳۳ برابر شرکت جیوواکس می‌ارزد. جیوواکس (GeoVax) با نماد GOVX در بورس نزدک معامله می‌شود. این شرکت کوچک در صنعت بایوتکنولوژی در سال ۱۹۸۸ تاسیس شد و دفتر مرکزی آن در ایالت جورجیای آمریکا واقع است. GeoVax Labs یک شرکت فناوری بیوتکنولوژی در مرحله بالینی است که با استفاده از یک بستر جدید واکسن روی توسعه ایمونوتراپی و واکسن علیه سرطان‌ها و بیماری‌های عفونی مشارکت می‌کند. تمرکز بر واکسن‌های پیشگیرانه علیه ویروس‌های تب خونریزی دهنده مانند ابولا‌، سودان‌، ماربورگ و تب لاسا‌، ویروس زیکا و مالاریا، ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) و همچنین ایمونوتراپی برای سرطان‌های تومور جامد است. با این حال با شروع همه‌گیری کرونا فعالیت‌های شرکت به سمت تحقیق روی کووید ۱۹ سوق داده شد و بررسی و تحقیق سایر محصولات در درجه دوم اهمیت قرار گرفت.
عوامل جهش سهام شرکت
اصلی‌ترین دلیل رشد ۳۳ درصدی سهام شرکت جیوواکس در بیستم اوت ناشی از شفاف‌سازی بود که شرکت در روز قبل از آن اعلام کرد. در این روز شرکت جیوواکس شفاف‌سازی خود تحت عنوان داده‌های واکسن کووید‌۱۹ را در مجمع عمومی انجمن پزشکی اروپا (ESMED) ارائه داد و به سهامداران اعلام کرد. شرکت در ۱۹ اوت اعلام کرد : واکسن جیوواکس به عنوان یک واکسن جهانی برای مقابله با انواع در حال توسعه۲-SARS-CoV توسعه داده می‌شود. بر اساس این گزارش، GeoVax Lab (شرکت بیوتکنولوژی متخصص در توسعه واکسن‌های انسانی و ایمونوتراپی‌های سرطانی)، داده‌هایی را از مطالعات در حال انجام واکسن پیشگیرانه خود در برابر کووید۱۹ ارائه کرد. ارائه با عنوان «طراحی واکسن جهانی علیه انواع ویروس ۲-SARS-CoV در حال توسعه» عملا توسط دکتر مارک. جی نیومن مدیر ارشد علمی جیوواکس‌، در مجمع عمومی انجمن پزشکی اروپا (ESMED) ارائه شد. نیومن در این کنفرانس اعلام کرد که نسل اول واکسن‌های ۲-SARS-CoVبه سرعت توسعه یافته و در جمعیت انسانی بسیار موثر بوده است. همچنین برای کدگذاری پروتئین Spike )S) تثبیت شده پیش از تزریق با هدف ایجاد سطوح بالای آنتی‌بادی‌های خنثی‌کننده طراحی شده است. با این حال، محدودیت‌های بالقوه تمرکز محدود بر S با انواع نوظهور که تا حدی از خنثی‌سازی آنتی‌بادی‌های ناشی از واکسن فرار می‌کنند، آشکار می‌شود. بنابراین‌، اثربخشی این واکسن‌ها در برابر انواع جدید۲-SARS-CoV و رویدادهای سرایت بعدی کروناویروس زیر سوال است. وی در ادامه گفت که جیوواکس با استفاده از پلتفرم جدید ویروس آنکارا-ویروس (Ankara – Virus ) مانند ذرات (GV-MVA-VLP TM ) یک استراتژی طراحی برای واکسن‌ها ایجاد کرده است که انتظار می‌رود از طریق گنجاندن پروتئین‌های ساختاری و غیرساختاری متعدد از عامل بیماری زا‌، ایمنی وسیع تری را ایجاد کند. پلتفرم
GV-MVA-VLP TM باعث ایجاد یک واکنش هومورال (آنتی بادی) متعادل و پاسخ سلولی در برابر طیف وسیعی از ایمونوژن‌ها شود و احتمالا فرار ایمنی در برابر انواع در حال ظهور کمتر است. ترکیب پروتئین‌های غیر ساختاری محافظت شده از توالی می‌تواند اهدافی را برای پاسخ سلول‌های T برای افزایش وسعت و عملکرد پاسخ‌های ایمنی ناشی از واکسن فراهم کند. این استراتژی مبنایی برای تولید واکسن جهانی با پتانسیل افزایش یافته برای کاهش بار بیماری ناشی از انتشار ویروس کرونا فراهم می‌کند. دکتر نیومن در سخنرانی خود درباره استراتژی طراحی واکسن جیوواکس برای توسعه واکسن جهانی۲-SARS-CoVبحث کرد و داده‌های پایداری و بیان پروتئین را برای نامزد اولیه واکسن شرکت توضیح داد .دکتر نیومن همچنین داده‌های مربوط به اثربخشی واکسن و ایمنی‌زایی GEO-CM02 را از مطالعات موش‌های همستر تا به امروز ارائه کرده است.
گزارش‌های توسعه‌ای
برنامه‌های توسعه فعلی جیوواکس بر واکسن‌های پیشگیرانه علیه کووید‌۱۹ ‌، HIV‌، ویروس زیکا‌، ویروس‌های تب خونریزی دهنده (ابولا‌، سودان‌، ماربورگ و لاسا) و مالاریا و همچنین واکسن‌های درمانی در برابر سرطان‌های مختلف متمرکز شده است. این شرکت یک نامزد پیشگیری از واکسن HIV را برای مبارزه با زیرگروه HIV رایج در بازارهای تجاری قاره آمریکا‌، اروپای غربی‌، ژاپن و استرالیا طراحی کرده است. آزمایشات بالینی انسانی برای این برنامه توسط شبکه آزمایشات واکسن HIV (HVTN) با پشتیبانی موسسه ملی بهداشت (NIH) اداره می‌شود. واکسن HIV جیوواکس همچنین بخشی از تلاش مشترک برای درمان عملکردی HIV است. شرکت در گزارش شش ماهه خود از مزیت‌های محصولات آتی خود توضیح می‌دهد. واکسن ویروس کوید ۱۹ شرکت مبتنی بر فناوری GV-MVA-VLP TM است که امکان درج قطعات متعدد آنتی‌ژن را فراهم می‌کند و به طور بالقوه امکان پیشگیری از سویه‌های مختلف ویروس را انجام می‌دهد. برخلاف سایر واکسن‌هایی که فقط پروتئین سنبله کووید‌۱۹ را هدف قرار می‌دهند‌، واکسن‌های شرکت طوری طراحی شده اند که پاسخی به چندین آنتی ژن کووید-۱۹ ایجاد کنند؛ به این معنی که آنها کمتر مستعد جهش‌های ویروسی هستند. واکسن‌های شرکت به عنوان واکسن اولیه یا تقویت سایر واکسن‌های کووید‌۱۹ به عنوان بخشی از استراتژی‌های واکسیناسیون برای ایجاد ایمنی در برابر انواع ویروس کرونا مورد استفاده قرار می‌گیرد. جیوواکس معتقد است که یک فرصت مهم برای واکسن ضدویروس کرونا با ویژگی‌هایی که فناوری GV-MVA-VLP می‌تواند ارائه دهد‌، وجود دارد. در ژانویه ۲۰۲۱‌، موسسه ملی آلرژی و بیماری‌های واگیر (NIAID)‌، بخشی از موسسات ملی بهداشت (NIH)‌، به جیوواکس یک کمک تحقیقاتی نوآورانه در مشاغل کوچک (SBIR) برای توسعه واکسن کووید-۱۹ اعطا کرد. کمک هزینه مرحله یک با عنوان «توسعه پیش‌بالینی واکسن‌های GV-MVA-VLP علیه کووید‌۱۹»‌، از طراحی‌، ساخت و آزمایش پیش‌بالینی نامزدهای واکسن جیوواکس در آماده‌سازی برای آزمایشات بالینی انسانی پشتیبانی می‌کند. مطالعات روی حیوانات کوچک ادامه دارد و نتایج تا به امروز از رویکرد شرکت در استفاده از MVA به عنوان بردار برای طراحی و تولید واکسن‌های «نسل بعدی» که کدکننده پروتئین‌های متعدد هستند‌، پشتیبانی می‌کند. جزئیات این مطالعات در نوزدهم آگوست در مجمع عمومی انجمن پزشکی اروپا ارائه شد. بر اساس نتایج دلگرم‌کننده‌، شرکت اخیرا برنامه‌ای را برای پشتیبانی بیشتر برای آزمایش پیشرفته به NIAID ارسال کرده است. از طرفی ایمنی درمانی سرطان- برنامه ایمونوتراپی سرطان جیوواکس بر اساس مفهوم ترکیب واکسن آنتی‌ژن مرتبط با تومور با عامل ضد تومور قوی‌، مانند مهارکننده‌ایست بازرسی ایمنی (ICI)‌، با هدف دستیابی به عقب‌نشینی رشد و نمو تومور است. از سوی دیگر پیشرفت برنامه واکسن تب لاسا با استفاده از کمک‌های مالی وزارت دفاع ایالات متحده برای شرکت ادامه می‌یابد. جایزه این پروژه از تولید داده‌های ایمنی‌زایی و اثربخشی برای نامزد واکسن جیوواکس در هر دو مدل پستانداران، جوندگان و غیرانسانی و همچنین توسعه فرایند تولید و تولید cGMP بذر واکسن در آماده‌سازی برای آزمایشات بالینی انسان پشتیبانی می‌کند. این کار با همکاری موسسه تحقیقات پزشکی ارتش ایالات‌متحده در بیماری‌های عفونی (USAMRIID) و بنیاد ژنو انجام می‌شود. مسائل فنی مرتبط با فرایند تولید همراه با محدودیت در دسترس بودن نخستی‌های غیرانسانی منجر به تاخیر در این برنامه شده است‌، اما کار در حال پیشرفت است و انتظار می‌رود نتایج در اواخر سال ۲۰۲۱ یا اوایل ۲۰۲۲ در دسترس باشد. همچنین شرکت جیوواکس برای توسعه واکسن (SUDV) و ویروس ماربورگ (MARV) یک همکاری با چندین موسسه را رهبری می‌کند. علاوه بر این تحقیقات روی واکسن‌های مالاریا و ایدز نیز پیشرفت‌های خوبی داشته است‌. دیوید داد رییس و مدیرعامل جیوواکس‌، اظهار کرده است: «ما همچنان مشتاق برنامه‌های توسعه‌ای خود هستیم و انتظار داریم در هفته‌ها و ماه‌های آتی چندین اطلاعات به ویژه در زمینه برنامه‌های ما در مورد کووید‌۱۹‌، ویروس تب Lassa‌، ویروس سودان/ ماربورگ و سرطان داده شود؛ ادامه بیماری همه‌گیر کووید‌۱۹ روی زمان‌بندی برخی برنامه‌های ما تاثیر گذاشته که مهمترین آنها برنامه HIV است. علاوه بر این‌، اختلالات فنی شخص ثالث منجر به تاخیر در انجام مطالعات مختلف روی حیوانات شده است. من مشتاقانه منتظر به اشتراک گذاشتن اخبار پیشرفت خود با تکمیل این مطالعات و وقوع رویدادهای دیگر هستم. ما همچنان در تکمیل این مطالعات در اسرع وقت و اعلام نتایج مختلف‌، تشویق و متمرکز هستیم.»
بررسی وضعیت مالی
جیوواکس زیان خالص ۳/۱ میلیون دلار- هر سهم ۲۱/۰ دلار- برای سه ماه منتهی به سی‌ام ژوئن ۲۰۲۱ در مقایسه با ضرر خالص ۴۵۵ هزار دلار – هر سهم ۶۶/۰ دلار- برای مدت مشابه در سال ۲۰۲۰ داشته است. در نظر داشته باشید شرکت در سال قبل افزایش سرمایه ۹ برابری داشته است‌. برای شش ماه منتهی به سی ام ژوئن ۲۰۲۱‌، خالص ضرر شرکت ۸۱/۸۷۶/۲ دلار( ۸۷/۲ میلیون دلار ) -۴۹/۰ دلار به ازای هر سهم در مقایسه با ضرر خالص ۸۹۸/۰۵۰/۱دلار (یک میلیون دلار) -هر سهم ۲۷/۲ دلار در سال ۲۰۲۰ بود. شرکت به دلیل اینکه پروژه‌ها هنوز در مرحله تحقیقات هستند درآمد خاصی ندارد و هزینه‌ها بیشتر برای تحقیقات روی محصولات جدیدی است که در آینده تولید خواهد شد. شرکت به دلیل سرمایه پایین و ارزش بازار ناچیز خود نسبت به رقبا در شرایطی قرار دارد که در صورت تولید به‌خصوص واکسن کرونا، سود سرشاری را می‌تواند به سهامداران خود ارائه دهد.
* تحلیلگر بازار سرمایه