31 - 07 - 2023
حسابرسی داخلی شاکله اصلی حکمرانی شرکتی
حسابرسی داخلی مبتنی بر ریسک بر ارزیابی فرآیند تجاری و پردازش استراتژیک و ارزیابی اهداف، ریسک‌ها و کنترل‌هایی متمرکز است که برای موفقیت یک بنگاه اقتصادی ضروری است. حسابرسی داخلی با شناسایی، ارزیابی و نظارت بر ریسک شرکت، به کسب اطمینان از کفایت منابع و اینکه آنها بر اولویت‌ها متمرکز هستند، کمک می‌کند. به طور کلی، حسابرسی داخلی مبتنی بر ریسک، باید نواحی پرخطر را ارزیابی مستمر کند. اگر ریسک را به عنوان انواع رویدادها یا شرایطی بدانیم که احتمال بازدارندگی بنگاه از اهدافش را دارد، لذا شناسایی کلیه ریسک‌های احتمالی در یک فرآیند و احتمال وقوع آنها، بخش اصلی ارزیابی ریسک بنگاه به شمار می‌رود. بر این اساس، مدیریت ریسک بنگاه را می‌توان به عنوان فرآیندی پیوسته و منظم برای تعیین، ارزیابی، تصمیم‌گیری در زمینه پاسخ و گزارشگری درباره فرصت‌ها و خطراتی تعریف کرد که دستیابی به اهداف بنگاه را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
بررسی اجرای موفق کوزو در کشورهای مختلف و شرکت‌های موفق نشان داده که باید اصولی در بنگاه‌ها حاکم و اجرایی شوند تا سیستم کنترل داخلی بتواند به یاری حسابرسی داخلی، بنگاه را از خطرات پیش‌رو برهاند. این اصول عبارتند از انتخاب و تدوین فعالیت‌های کنترل عمومی برای فناوری به منظور دستیابی به اهداف بنگاه، تدوین فعالیت‌های کنترلی بر اساس خط‌مشی‌های بنگاه، تعهد بنگاه به درستکاری و ارزش‌های اخلاقی، تعهد هیات‌مدیره به استقلال در مدیریت و نظارت بر تدوین و اجرای کنترل داخلی، نظارت هیات‌مدیره بر ساختار‌ها، خطوط گزارشگری و تفویض اختیارات و مسوولیت‌ها و دستیابی به اهداف، تعهد بنگاه به جذب، حفظ و پرورش افراد شایسته و باصلاحیت در مسیر نیل به اهداف، پاسخگو بودن بنگاه و مدیریت آن برای رسیدن به اهداف خود و افراد در قبال کنترل‌های داخلی، تدوین اهداف مشخص برای تعیین و ارزیابی ریسک‌های بنگاه حسابرسـی داخلـی یکـی از حلقـه‌های زنجیـره ارزش‌آفرینـی در سازمان‌های مدرن است که در چارچوب نظام راهبری شرکتی نقش مهمی در توسعه پایدار شرکت ایفا می‌کند. در فرآیند توسعه پایدار، نمی‌توانیم حسابرسی داخلی را نادیده بگیریم، زیرا نظام اقتصادی فاقد پاسخگویی نمی‌تواند مسیری طولانی طی کند، بنابراین استقرار واحد حسابرسی داخلی از الزامات کوزو در ثمربخشی کنترل‌های داخلی به منظور راهبرد موفق بنگاه است. در همین فرآیند بود که متعاقبا مکانیسم‌های حاکمیت شرکتی نظیر کمیته‌های ریسک و حسابرسی و استفاده از حسابرسان داخلی به عنوان پیش‌شرط‌های حکمرانی شرکتی مطرح شد. امروزه در همه بورس‌های جهان چارچوب یکپارچه کنترل‌های داخلی مصوب نهاد «COSO» به عنوان چارجوب اصلی انجام کنترل‌های داخلی و ارزیابی اثربخشی آن در جوار اجرای حاکمیت شرکتی الزامی شده‌اند، زیرا مدل کوزو، اهداف و اجزای کنترل‌های داخلی یکپارچه چارچوب کنترل‌های داخلی را فرآیندی می‌داند که تحت تاثیر اقدامات هیات‌مدیره، مدیران و سایر کارکنان بنگاه و برای اطمینان معقول از دستیابی به اثربخشی و کارایی عملیات، قابلیت اطمینان گزارش‌های مالی و انطباق با قوانین و مقررات طراحی شده‌اند. برای این منظور مهم‌ترین اقدام لازم برای واحد حسابرسی داخلی، تدوین دستورالعمل حسابرسی داخلی و هدف از اجرای آن حسابرسی داخلی است. نکات کلیدی این دستورالعمل در مرحله نخست عبارتند از کسب شناخت نسبت به مجموعه عملیات، ساختار بنگاه، فرآیندها، فعالیت‌ها و محیط کسب‌و‌کار بنگاه و واحدهای تابعه آن، شناسایی و مستند کردن کنترل‌های داخلی کلیدی هر یک از فرآیندهای آنها، ارزیابی طراحی کنترل‌های داخلی هر یک از فرآیندها با توجه به ضرورت شناسایی ریسک‌های مربوطه در مرحله دوم واحد حسابرسی داخلی نسبت به طراحی فعالیت‌های متناسب با شناخت حاصل‌شده فوق از طریق ارائه فعالیت‌های کنترلی در جهت کمک به تقویت نقاط مستعد بهبود. حال جهت تقویت نقاط مستعد بهبود (احتمالی) تعیین‌شده در مرحله قبل و همچنین کمک در به حداقل رساندن یا کاهش ریسک‌های بنگاه و واحدهای تابعه، فعالیت‌های کنترلی اقدام کند. مرحله سوم نسبت به تدوین دستورالعمل‌ها و برنامه‌های عملیاتی بر اساس مراحل فوق‌الذکر شامل برنامه‌های حسابرسی، چک‌لیست‌ها و روش‌های تجزیه و تحلیل اطلاعات است که در فرآیند تدوین دستورالعمل مزبور فعالیت‌ها یا موضوعات جهت حصول اطمینان از اثربخشی کنترل‌های داخلی هر یک از فرآیندها باید مورد توجه قرار گیرند و متناسب با ماهیت آنها و اهداف رسیدگی، برنامه‌های حسابرسی، چک‌لیست‌های ضروری یا روش‌های تجزیه و تحلیل، اطلاعات برای جمع‌آوری شواهد حسابرسی تدوین خواهند شد. آنچه فعالیت واحد حسابرسی داخلی را ضروری و الزامی و نتیجه‌بخش کرده، کاربست آن به منظور ارزش‌افزوده برای بنگاه است ولاغیر، زیرا اگر اجرای حسابرسی داخلی صرفا منجر به ارائه گزارشات مجلدشده بی‌حاصل شود باعث رویگردانی هیات‌مدیره و ذی‌نفعان از انجام آن خواهد شد، زیرا به موجب اصل هزینه-منفعت اگر منفعت اجرای حسابرسی داخلی بیش از هزینه آن نباشد، انجام آن عملی زائد به شمار خواهد رفت.
* کارشناس ارشد حسابرسی
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد