حفظ منابع آبی عزم جزم می‌خواهد

گروه انرژی- نقشه راه آب کشور، اگرچه دیر تدوین شده، اما جزئیات آن نشان می‌دهد که از اقدامات ضربتی هم خبری نیست و بیشتر اهداف میان‌مدت و بلندمدت مد‌نظر است؛ آقتی که گریبانگیر برنامه‌های توسعه‌ای هم شده و در انتهای برنامه دستاوردها به دلیل تغییر دولت‌ها و رویکردها کمتر از ۲۰ درصد گزارش شده است.
ایسنا در گزارشی درباره آنچه تحت عنوان «نقشه آب» کشور توسط شورای عالی آب تدوین شده، می‌نویسد: «‌در بخش اقدامات سازه‌ای، در حوزه آب‌رسانی با ۱۰۵۸ میلیون مترمکعب توزیع آب در کشور، ۱۵۰ درصد هدف‌گذاری شده و تعهدات چهار‌ساله دولت در این زمینه، طی دو سال محقق شده است و در حوزه تامین آب نیز تاکنون ۱۳ سد با حجم مخزن ۳۵۳۳ میلیون مترمکعب به بهره‌برداری رسیده که براساس آن ۶۵ درصد هدف‌گذاری و تعهدات دولت در این زمینه تحقق یافته و تا پایان دولت نیز پیشرفتی ۱۳۵ درصدی را رقم خواهد زد.
به منظور توسعه طرح‌های بخش آب در سند تحول دولت مردمی «نقشه راه آب کشور» که در دولت سیزدهم طراحی و تدوین شده، رونمایی شد و به تصویب رسید. ایده نقشه راه آب کشور در دولت سیزدهم داده شد و در نهایت این نقشه با اتکا و مرور مجموعه یافته‌ها و درس‌آموخته‌های سالیان گذشته و پیامدهای تصمیمات در بخش آب کشور تدوین شد.
در تدوین نقشه راه آب، اسناد بالادستی و سیاست‌های کلی نظام مورد توجه بوده، همچنین سند ملی آمایش سرزمینی، سند امنیت غذایی، سند آب قابل برنامه‌ریزی و مصوبات کارگروه سازگاری در نقشه راه آب کشور مورد توجه ویژه قرار گرفته است.
اهداف میان‌مدت نقشه راه آب براساس اهداف میانی برنامه هفتم توسعه و مصوبات کارگروه سازگاری با کم‌آبی بوده و افق آن تا سال ۱۴۲۰ درنظر گرفته شده ولی چند برش زمانی و اهداف میانی در این مسیر در نظر گرفته‌ شده که یکی از این برش‌ها مطابق برنامه سازگاری با کم‌آبی است.
تا ۹ سال دیگر بخش زیادی از مسیر نقشه راه طی می‌شود
در این سند پیش‌بینی شده که کشاورزی از توسعه افقی به سوی توسعه عمودی حرکت کند تا با افزایش بهره‌وری، تولید و امنیت غذایی همراه باشد. عیسی بزرگ‌زاده‌ سخنگوی صنعت آب در همین رابطه به ایسنا گفت: در نشست‌های سازگاری با کم‌آبی بین وزارت صمت، استانداری‌ها، وزارت کشور، وزارت نیرو و وزارت جهاد کشاورزی برای اجرای نقشه راه آب در نظر گرفته شده، سال ۱۴۱۱ و مطابق با افق تعیین‌شده سند امنیت غذایی است. ما تا سال ۱۴۱۱ بخش زیادی از مسیر نقشه راه را طی کرده‌ایم و بخش کوچکی باقی خواهد ماند که تا سال ۱۴۲۰ اجرایی خواهد شد.
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی کلان منابع آب و تلفیق بودجه شرکت مدیریت منابع آب ایران با اشاره به اینکه نقشه راه آب قرار است ناترازی‌های آب کشور را برطرف کند، گفت: در این نقشه به طرف تامین بیشتر نیازهای محیط‌زیستی حرکت کرده‌ایم؛ بدین معنی که براساس سند آب قابل برنامه‌ریزی و برنامه هفتم هم اکنون باید نیازهای محیط‌زیستی را به میزان ۷۷/۱۰ میلیارد مترمکعب تامین کنیم که این میزان طبق نقشه راه آب کشور، تا سال ۱۴۱۱ قریب به سه برابر رشد خواهد کرد.
بزرگ‌زاده با بیان اینکه در واقع ما مجبور به این انتخاب هستیم و باید محیط‌زیست کشور را تامین کنیم و حق طبیعت را بدهیم، چرا که علاوه بر تامین آب برای شهروندان ایرانی به عنوان یک حق اولیه، باید نیازهای زیست‌مندان ایرانی در حوزه آب را نیز مد نظر قرار دهیم، اظهار کرد: نقشه راه آب کشور امر بهینه‌سازی را محور قرار داده است، نه کم‌توجهی به هیچ بخشی را و طبیعتا در مسیر پیش رو، به کلان‌روندها توجه کرده‌ایم، چرا‌که فناوری‌ها روز‌به‌روز ارتقا پیدا می‌کنند. با رشد فناوری‌ها مقدار آبی که اکنون یک شغل ایجاد می‌کند، ۱۰ سال بعد چنین اثری نخواهد داشت و نیاز به منابع انسانی کاهش خواهد یافت.
وی با بیان اینکه نقشه راه آب ایران، تغییرات آب و هوایی را نیز مدنظر قرار داده است، تاکید کرد: تغییرات آب و هوایی سبب شده تا به تنوع‌بخشی در منابع آب توجه شود و از آب نامتعارف استفاده بیشتری به عمل آید یا در برآورد آب مورد نیاز برای مصارف شرب و بخش‌های خدمات و صنعت که مشاغل پایدارتری نسبت به کشاورزی در مقابل تغییر اقلیم هستند، ضرایب اطمینان در نظر گرفته شود.
باید وارد عرصه عمل شویم
داریوش مختاری‌- کارشناس حوزه مدیریت منابع آبی‌- ضمن تاکید بر ضرورت توجه به منابع آب در کشور، به ایسنا گفت: اکنون شرایط منابع آبی در ایران مناسب نیست و وارد دوره فراتر از بحران شده‌ایم که در این شرایط لازم است نگاه ویژه‌ای به بحث مدیریت منابع آبی وجود داشته باشد.
وی با تاکید بر اینکه تدوین نقشه راه آب می‌تواند اثرات مثبتی در مدیریت منابع آبی کشور داشته باشد، اظهار کرد: سیاست‌هایی که در این حوزه تدوین می‌شود اثرگذار خواهد بود اما لازم است تا طرح‌ها با سرعت بیشتری وارد مرحله اجرایی شوند.
به گفته این کارشناس حوزه مدیریت منابع آبی، زمان آزمون و خطا و تعلل به پایان رسیده و باید فکر اساسی برای مدیریت منابع آبی کشور شود در غیر این صورت در آینده با چالش مواجه خواهیم شد؛ مدیریت منابع آبی نیازمند تدبیر و اجرای درست برنامه‌هاست.
مختاری با بیان اینکه تدوین نقشه راه می‌تواند کمک‌رسان باشد به شرط آنکه مانند دیگر طرح‌ها مورد غفلت قرار نگیرد و همه مسوولان در بخش‌های مختلف نگاه ویژه‌ای به آن داشته باشند، اظهار کرد: نقشه راه آب در صورتی می‌تواند ناترازی‌های موجود در این حوزه را برطرف کند که نگاه عملیاتی به آن داشته باشیم.
وی با بیان اینکه برای کاستن از دامنه بحران آب ایران نیازمند یافتن راهکارهای اصولی و مبتنی بر دانش فنی و مدیریتی هستیم، اظهار کرد: مدیریت راهبردی به تفکر انسجام می‌دهد و در کنار آن لازم است در چارچوب مبانی نظری بحران آب به حل آن همت گماشت، بهتر است از ظرفیت مدیریت راهبردی برای حل بحران آب کمک گرفت.