حفظ میراث تاریخی یا شوی انتخاباتی؟

تهران آثار تاریخی بسیاری دارد. با اینکه بسیاری از گردشگران خارجی فقط نام شیراط و اصفهان را به عنوان شهرهای تاریخی ایران شنیده‌اند، اما می‌شود با تعریفی دوباره از پایتخت ۲۰۰ ساله‌مان، مقصد تازه‌ای برای مسافران خارجی تعیین کنیم.
متاسفانه بسیاری از شهروندان تهرانی نیز از وجود این بناهای تاریخی اطلاع ندارند. ساختمان‌های ریز و درشت باقی مانده از دوران قاجار و پهلوی اول و دوم. ساختمان‌هایی که بسیاری کاربری موزه دارند و بسیاری دیگر به دلیل بی‌توجهی و کم کالری مسوولان رو به ویرانی رفته‌اند.
در این میان خبری چند روز گذشته به گوش رسید و ذهن طرفداران آثار تاریخی را آزرده کرد. آذری‌جهرمی وزیر جوان دولت تدبیر و امید قصد کرده است موزه بی‌سیم را به عنوان دفتر کاری‌اش انتخاب کند.
در همه جای دنیا وقتی ساختمانی به عنوان اثر ملی و تاریخی ثبت می‌شود نهادهای مسوول در جهت تملک و نگهداری آن قدم پیش می‌گذارند. بسیاری از بناهای تاریخی تبدیل به موزه می‌شود و بسیاری دیگر کاربری مشابهی پیدا می‌کنند‌ اما در ایران گویی قصه طور دیگری است.
آذری‌جهرمی قصد دارد این بنا را به عنوان دفتر کارش مورد استفاده قرار دهد و از قضا مسوولان میراث فرهنگی نیز با این کار مخالفتی نداشته‌اند. حتی عده‌ای تصمیم آذری‌جهرمی را مورد تشویق قرار داده‌اند.فعالیت‌های آذری‌جهرمی مخصوصا فعالیت‌های او در فضای مجازی برای خیلی‌ها پیامی خاص دارد. وزیر جوان گویی به فکر پیشرفت در فضای سیاسی کشور است و ممکن است در سال‌های بعدی نامش به عنوان کاندید ریاست‌جمهوری هم مطرح شود. به همین خاطر بسیاری از تصمیمات او در این حوزه ارزیابی می‌شود.
عمارت بدون هیچ تغییر ماهوی دفتر کار وزیر می‌شود
سید جمال‌ هادیان طبایی‌زواره، مدیر کل روابط عمومی وزارت ارتباطات، در گفت‌و‌گو با ایسنا در مورد تصمیم آذری‌جهرمی می‌گوید:‌ با توجه به علاقه‌‌ وزیر ارتباطات به حفظ و حراست از بناهای تاریخی و حتی این ساختمان، همه تلاش خود را برای حراست از این بنای تاریخی که به خصوص در تاریخچه این وزارتخانه نیز نقش دارد، می‌کند.
او با اشاره به اینکه به اعتقاد آقای وزیر، اگر کاربری برای آثار تاریخی تعریف شود،‌ آن آثار حتما حفظ می‌شوند، ادامه می‌دهد: بنابراین برای حفظ و احترام به این اثر ویژه نیز تصمیم گرفته شد تا این بنای تاریخی به دفتر کار وی تبدیل شود.
طبایی با تاکید بر بررسی‌های در دست انجام برای این تغییر و تحولات می‌گوید: در بررسی‌ها، حفظ هویت این بنای تاریخی توسط کارشناسان میراث فرهنگی و کارشناسان طراحی داخلی مطالعه می‌شود؛ تا این اقدام بدون هیچ آسیبی به بنا اجرایی شود. این اقدام یک ابتکار خلاقانه از سوی شخص وزیر ارتباطات با هدف احترام گذاشتن به بناهای تاریخی است.
به گفته‌‌ او، بنای یادشده دقیقا منطبق با نظر طراحان میراث‌ فرهنگی آماده می‌شود، هر چند در گام نخست باید تعمیرات جزئی روی تاسیسات لوله‌های آب، برق و آبدارخانه و دیگر موارد نظیر این انجام شود.
‌هادیان با تاکید بر اینکه هیچ تغییر ماهوی در این بنای تاریخی ایجاد نمی‌شود، اضافه می‌کند: اگر کارها خوب پیش بروند، وزیر ارتباطات از این مکان به عنوان دفتر کار خود استفاده می‌کند.
او همچنین درباره آثار تاریخی قرار گرفته در این فضا که پیش از این به عنوان موزه استفاده می‌شد نیز می‌گوید: هیچ کدام از آثاری که در این بنا بود به جای دیگری منتقل نمی‌شود، همه‌‌ آنها در همان فضا می‌مانند.
به گفته او در این فضا شش ژنراتور، دستگاه بی‌سیم و تعدای تابلوی نقاشی و یک‌سری فایل‌های تصویری وجود دارد که هیچ‌کدام از این فضاها خارج نمی‌شوند، حتی میز و صندلی‌های دفتر نیز قاجاری و متناسب با محیط استفاده می‌شوند، قرار نیست هیچ چیز حتی سبک آن هم تغییری پیدا کند.
کاربری تشریفات برای عمارت بی‌سیم خیلی هم بی‌ربط نیست
محسن شیخ‌الاسلامی، معاون میراث‌فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی استان تهران‌ نیز درباره نوع کاربری که می‌تواند متناسب با عمارت‌کلاه‌فرهنگی بی‌سیم باشد، به ایسنا می‌گوید: اگر به بنا آسیبی وارد نشود و مرمت شود، این نوع کاربری مخالف با ضوابط میراث فرهنگی نیست.
او با اشاره به مرمتی که چند سال گذشته با نظارت میراث فرهنگی در این بنای تاریخی انجام شد، ادامه می‌دهد: در آن زمان قرار بود این فضا به موزه تبدیل شود، البته کاربری تشریفات هم زیاد بی‌ربط به فضا نیست. حتی گفتند مذاکراتی انجام شده تا ساختمان جلویی بنا که قدری مانع دید است، در صحبت با شهرداری به طور کامل حذف شود، خوشبختانه تا این مرحله همکاری را از سوی وزارتخانه شاهد بوده‌ایم.
او با تاکید بر میزان همکاری وزارت ارتباطات با میراث فرهنگی برای حفاظت از بناهای تاریخی تاکید می‌کند: دادن کاربری دفتر تشریفات یا دفتر کار وزیر به این بنای تاریخی زیاد هم بی‌ربط به بنا نیست‌. اینکه بخواهند وسایل را در همان مکان نگه‌ دارند، بسیار هم خوب است. او ادامه می‌دهد: هر چند کاربری موزه برای این بنا بهتر خواهد بود و مردم نیز می‌توانند آن دستگاه‌های قدیمی را ببینند اما با توجه به قرارگیری این ساختمان در داخل وزارتخانه قطعا رفت و آمد مردم و گردشگران قدری کار را مشکل می‌کند، بنابراین از دید میراث فرهنگی برای حفظ این بنا و آن دستگاه‌ها به عنوان نخستین ابزارآلات رادیویی، مورد تایید میراث فرهنگی است.
در سال ۱۳۱۶ شمسی وزارت پست و تلگراف و تلفن زمینه ایجاد مرکز رادیو را در کشور فراهم کرد. زمانی کوتاه، تعدادی پست‌های فرستنده موج کوتاه و متوسط آمریکایی، انگلیسی و آلمانی از طریق شرکت‌های انگلیسی و آلمانی به‌منظور تلگراف و اقدامات مخابرات بی‌سیم خریداری و نصب شدند و کمی بعدتر ساختمان بنای مورد نیاز رادیو هم توسط یک شرکت پیمانکار آلمانی در اراضی قصر قاجار، یعنی کنار بنای کلاه‌فرنگی ساخته و آماده شد.