حمایت‌های بی‌ثمر دولت از بازار سرمایه

اعتماد از بین رفته است و آن اعتماد است که می‌تواند باعث شود همکاری درست و مفیدی بین دولت و فعالان اقتصادی و سهامداران داشته باشند.
عرفان کاظم‌زاده کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با بورس‌نیوز، در رابطه با دخالت‌ها و تاثیرات تصمیم‌گیری‌های یک‌شبه دولت برای بازار سرمایه گفت: این موضوع یعنی دولت در لفظ فقط می‌خواهد حمایتی را از بازار سرمایه داشته باشد و در عین حال عملکرد آن خیلی همخوانی با حمایت‌های نداشته باشد. اکنون ادعا‌ها و حرف‌هایی که دولت می‌زند، به صورت تدریجی و نسبی باعث می‌شود اقتدار و اعتمادی که سرمایه‌گذار و فعال اقتصادی باید داشته باشد از بین برود و در واقع جبران کردن و به دست آوردن آن اعتماد از‌دست‌رفته توسط دولت کار سخت و‌ نشدنی خواهد بود.زمانی که بازار سرمایه در شرایط صعودی و رشد قرار می‌گیرد، سهم سپرده‌های بانکی کاهش می‌یابد، با توجه به این اتفاق عرفان کاظم‌زاده درخصوص عواملی که باعث می‌شود تا نگذارند پول به سمت بازار‌های مولد آید بیان کرد: اگر بخواهیم فارغ از اعداد صحبت کنیم باید بدانیم که این سیاست‌های پولی و اقتصادی که دولت ممکن است اتخاذ کند، همه این موضوعات مهم است و در آن هیچ جای شکی نیست.وی ادامه داد: اتفاقاتی که در واقع درباره نرخ‌گذاری نرخ بهره صورت می‌گیرد و سمت‌وسویی که دولت برای آن دارد نکته مهمی است که اعتماد از‌دست‌رفته بین فعالان اقتصادی را نتواند جلب کند. این اتفاق به این معناست که انواع و اقسام ریسک را داشته باشیم و با آنها دست و پنجه نرم کنیم. در فضای اقتصادی کشور این ریسک می‌تواند نرخ‌گذاری دستوری، حامل‌های انرژی که در ۶ ماهه ابتدایی سال با آن درگیر بودیم، باشد. تا زمانی که ریسک‌ها وجود داشته باشند، این سیاست‌های اقتصادی که به صورت علمی شاید بخشی از بدنه دولت سعی کند پیاده و عملی کند خیلی جوابگو نخواهد بود، به این دلیل که اعتماد از بین رفته است و آن اعتماد است که می‌تواند باعث شود همکاری درست و مفیدی بین دولت و فعالان اقتصادی و سهامداران داشته باشند.این کارشناس در رابطه با ارزندگی سهامی که در بازار خرید و فروش می‌شود گفت: سهام بازار را در حال حاضر ارزنده می‌بینم. بازار سرمایه به دلیل مباحثی که راجع به ریسک‌های بازار وجود دارد که دولت آن را به بازار تحمیل می‌کند، ترسی که سهامداران به همراه دارند، از سوی دیگر فعل و انفعالاتی که اکنون در منطقه در حال رخ دادن است، شاهد آن هستیم که فعل و انفعالات جالبی برای بازار سرمایه نیست. سرمایه‌گذار این مباحث و موضوعات را در نظر می‌گیرد و این سرمایه‌گذاری فقط سرمایه‌گذاری کلاسیک نیست که تنها دلار را بخواهد دنبال کند که اگر نرخ ارز بالا رفت پس این اتفاق می‌افتد و اگر صعودی نشد اتفاق دیگری می‌افتد.مجموعه‌ای از ریسک‌ها در حال حاضر در بازار سرمایه وجود دارد و دولت نقش بزرگی بازی می‌کند. این ریسک‌ها باعث شده که سهام شرکت‌ها با وجود افزایش نرخ دلار، گزارش‌های خوبی که بعضی از شرکت‌ها منتشر می‌کنند، به صورت کلی دولت نتواند بازار سرمایه را تغییر بدهد و تا وقتی که این ریسک‌ها و اعتماد دوباره برنگردد و این حرف و عمل دولت یکی نشود نمی‌توان چندان امیدوار بود.
کاظم‌زاده درخصوص این موضوع که در حال حاضر چه عواملی باعث شده تا با وجود افزایش نرخ ارز، بازار قدرت کافی را نداشته باشد بیان کرد: اگر نرخ ارز بخواهد به عنوان مثال بر قیمت ۵۲ / ۵۳ هزار تومان نوسان داشته باشد و در واقع رشد‌ها و نزول‌های جزئی را تجربه کند، خیلی نمی‌شود امیدوار بود که افت و خیز‌ها باعث حرکت بازار سرمایه شود.
الگوی اقتصاد دستوری و بازار سرمایه
در داخل کشور دولت همچنان به دنبال الگوی اقتصاد دستوری است و در بازار سرمایه نیز شاهد صنایع مختلف هستیم که نهاد‌های مختلف در مورد آنها تصمیم‌سازی و اظهار‌نظر می‌کنند و هر‌کدام از آنها به نوعی در حال تلاش برای کنترل‌گری بیشتر هستند.
حبیب آرین کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با بورس‌نیوز، درخصوص دخالت‌های دولت و تاثیر آن بر بازار سرمایه گفت: در مورد رابطه دولت و بازار سرمایه باید گفت که در یک تصویر کلان، نظام تصمیم‌ساز الگوها و انتخاب‌ها در آن براساس اولویت‌های اقتصادی نیست. این رفتار را در حوزه بین‌الملل و در حوزه‌های دیگر نیز می‌‌توانیم مشاهده کنیم؛ اینکه در داخل کشور دولت همچنان به دنبال الگوی اقتصاد دستوری است و در بازار سرمایه نیز شاهد صنایع مختلف هستیم که نهادهای مختلف در مورد آنها تصمیم‌سازی و اظهار نظر می‌کنند و هرکدام از آنها به نوعی در حال تلاش برای کنترل‌گری بیشتر هستند.
وی ادامه داد: در واقع این تصمیم‌سازی‌ها ریسک‌های بزرگی را ایجاد می‌کند و به طور کلی می‌توانیم بگوییم که بازار سرمایه اساسا نقشی یا جایگاهی در اولویت‌ها در نظام تصمیم‌سازی در ایران ندارد. دولت با تصمیم‌های خود در حال ساختن ریسک‌های سیستماتیک است، به عنوان مثال تصمیمی که در مورد نرخ خوراک و همین‌طور درخصوص خودرو گرفته شد.در واقع تمام این گزاره‌ها نشان می‎دهد که تصمیم‌سازی در ایران چندان اولویتی برای بازار سرمایه قائل نیست و به نظرم پذیرفتن این داده می‎تواند به پذیرش ریسک سیستماتیکی که از ناحیه دولت به بازار سرمایه وارد می‌شود کمک کند و این فکت را به عنوان فعالان بازار سرمایه بپذیریم.به نظرم در شرایط فعلی بازار سرمایه چندان از نرخ‌های بهره (‌چه نرخ‌های بهره بانکی، چه نرخ بهره بین‌بانکی) اثر نمی‌پذیرد، یعنی نرخ‌های بانکی اثرگذاری‌شان را به عنوان یک عامل در شرایط کنونی تجربه می‌کنند.
نرخ‌های بهره‌ای که در سپرده‌های بلندمدت در بانک‌ها وجود دارد نهایتا ۲۳ الی ۲۴ درصد است و می‌بینیم که به هر حال ابزارهای مالی در همین بازار وجود دارد و می‌‎تواند بازده‌های بیشتری را ایجاد کند. در واقع اگر رفتار ۲ گروه را در بازار بررسی کنیم، چه آنهایی که سرمایه‌گذاری مستقیم می‌کنند در سمت سهام و چه آنهایی که سرمایه‌گذاری مستقیم می‌کنند به واسطه صندوق‌ها الزاما منابع‌شان را به سمت سپرده‌های بانکی نمی‌برند و در شرایط فعلی افزایش نرخ بهره حالا در این رقم‌هایی که اتفاق افتاده نمی‌تواند تاثیر منفی در بازار ایجاد کند.حبیب آرین در رابطه با ارزندگی سهامی که در بازار مورد معامله قرار می‌گیرد و با توجه به نرخ بهره، شرایط سیاسی و اقتصادی عنوان کرد: در مورد ارزندگی بازار در واقع عوامل مختلفی را می‌شود مورد بررسی قرار داد، اما با توجه به افت قیمت‌هایی که بسیاری از سهام‌ها داشتند، خیلی از سهام شرکت‌ها نیز p/eهای جذابی را به همراه داشتند و می‌شود گفت که بسیاری از سهام در بازار ارزندگی دارند، البته باید تاکید کرد که این ارزندگی یک مساله کلی و جنرال نیست و نمی‌‌توانیم در مورد اکثر سهام شرکت‌ها این صحبت را انجام دهیم اما به نظر می‎رسد واقعا بسیاری از سهام در نقطه ارزنده‌ای هستند و بسیاری از آنها در کف قیمتی نیز حضور دارند.کارشناس بازار درخصوص این موضوع که در حال حاضر بازار سرمایه در حالت بی‌جان قرار گرفته و حتی افزایش نرخ ارز نتوانسته باعث حرکت مثبت بر بازار شود، بیان کرد: در چند روز اخیر مشاهده کردیم که با رشد نرخ ارز، بازار سرمایه با ریزش همراه بود و وقتی ارز قیمتش افت کرد با کاهش مواجه شد. به نظرم این گزاره کلاسیک که حالا خیلی از فعال‌های بازار نیز بر آن تاکید دارند که نرخ رشد ارز در واقع موجب افزایش بازار می‌شود، نمی‌تواند حداقل در حال حاضر صادق باشد.این گزارش کاملا ساده که وقتی یک دوره‌ای افزایش نرخ ارز را تجربه کنیم نهایتا یک سال دوباره بعد از آن یک جهش بزرگی را در بازار سرمایه می‌بینیم و به نظر می‌رسد همچنان در دوره کنونی رشدهای حاصل از نرخ ارز و در سال گذشته در بازار تجربه نکردیم و بازار می‌تواند آماده باشد که تحت تاثیر این رشد‌ها قرار بگیرد.
در یک کیس مشخص وقتی دیدیم که جنگ بین فلسطین و اسرائیل آغاز شد دلار جهش پیدا کرد و در بازار این اتفاق را به عنوان یک ریسک پذیرفت، در نتیجه یک عامل توانست اثر متفاوتی را در بازار ایجاد کند، اما به طور کلی به دلایل مشخص در صنایعی که در واقع صادراتی هستند، صنایعی که دارایی‌هایی مثل تجهیزات دارند نرخ رشد باعث افزایش قیمت‌ها می‌شود و این یک اثری است که در بازار اتفاق می‌افتد.