حمایت‌ حقوقی سازمان بورس از گزارش ناهنجاری‌ها

سازمان بورس و اوراق بهادار افزون بر اعطای پاداش به گزارشگرانی که مطابق با دستورالعمل «حمایت و تشویق گزارشگران ناهنجاری» در بازار سرمایه اقدام به ارسال گزارش ناهنجاری عمده، موثق و دست اول می‌کنند، در صورت نیاز‌‌، امکان استفاده از حمایت‌­های حقوقی از قبیل گرفتن وکیل، پرداخت هزینه وکالت و مشاوره را برای گزارشگر در دستور کار خود قرار داده است. در همین راستا، سرپرست اداره دیده‌بان سلامت بازار سرمایه سازمان بورس و اوراق بهادار در گفت‌وگو با پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، دریافت گزارش‌های موثق مبنی بر ناهنجاری و نقص احتمالی قوانین و مقررات بازار سرمایه از سوی افراد آگاه را یکی از قدرتمندترین ابزارها در کشف تخلفات و ارتقای سلامت در این بازار برشمرد و اظهار کرد: گزارشگران ناهنجاری به دلیل آگاهی از شرایط و شناسایی افراد متخلف، می‌توانند به سازمان بورس کمک کنند تا ناهنجاری‌های عمده و سایر تخلفات و جرائم احتمالی در حوزه‌های بازار، ناشران، نهادهای مالی و فضای مجازی گاهی بسیار زودتر از آنچه ممکن خواهد بود، شناسایی شود. سعید ابراهیمی ادامه داد: این امر به سازمان بورس این امکان را می‌دهد تا در راستای حمایت از حقوق سرمایه‌گذاران و با هدف ساماندهی، حفظ و توسعه بازار شفاف، منصفانه و کارای اوراق بهادار و با نظارت بر حسن اجرای این قانون، در زمان کوتاه‌تری رفتار غیرقانونی را شناسایی و متخلفان را مورد بازخواست قرار دهد.
کشف ناهنجاری‌ها از طریق گزارشگران ناهنجاری یا به بیانی دیگر، توجه به افشاگری و گزارش‌های سوت‌زن‌ها از جمله اقداماتی است که نهاد ناظر بازار سرمایه سایر کشورها، طی سال‌های اخیر توجه شایانی به آن داشته‌اند. از سال ۲۰۱۰ تاکنون افزون بر ایالات‌متحده بیش از ۱۱۵ کشور اقدام به تدوین مقررات افشاگری/ سوت‌زنی و اجرایی کردن آن کرده‌اند. ایالات‌متحده، کانادا، انگلستان و استرالیا نیز بیشترین پاداش‌ها را به سوت‌زنان پرداخت کرده‌اند. اداره دیده‌‎بان سلامت بازار سرمایه سازمان بورس و اوراق بهادار در ابتدای سال گذشته، خبر از راه‌اندازی سامانه دیده‌بان سلامت بازار سرمایه داد و از همه فعالان و ذی‌نفعان بازار سرمایه دعوت کرد تا گزارش‌های موثق در خصوص ناهنجاری‌های عمده را از طریق این سامانه به اداره دیده‌بان سلامت بازار سرمایه ارسال کنند. بررسی گزارش‌های «موثق» با موضوع انعکاس «ناهنجاری‌های عمده» بازار سرمایه از جمله جرائم موضوع مواد ۴۶، ۴۷، ۴۹ و ۵۰ قانون بازار اوراق بهادار و تخلفات عمده از قوانین و مقررات بازار سرمایه که موجب ضرر و زیان ذی‌نفعان، تاثیر بر قیمت اوراق بهادار یا تصمیم اشخاص برای معامله اوراق بهادار یا سلب اعتماد عمومی نسبت به بازار سرمایه می‌شود، از جمله وظایف با اهمیت اداره دیده‌بان سلامت بازار سرمایه سازمان بورس برشمرده می‌شود و سامانه یادشده در همین راستا طراحی و راه‌اندازی شده است.
اعطای پاداش
سعید ابراهیمی با بیان اینکه براساس مصوبه شورای‎عالی بورس و اوراق بهادار، به ارائه‌دهنده اطلاعات موثق و دست اولی که اطلاعات او منجر به محکومیت متخلفان یا مجرمان شود، مطابق مقررات مربوطه پاداش اعطا می‌شود، تصریح کرد: مطابق با دستورالعمل حمایت و تشویق گزارشگران ناهنجاری در بازار سرمایه ۱۰ تا ۳۰ درصد مجموع مبلغ جریمه نقدی موضوع رای یا آرای قطعی یا زیان احتمالی مورد تخمین هیات‌مدیره سازمان، برای گزارشگر واجد شرایط پاداش درنظر گرفته می‌شود. سرپرست اداره دیده‌بان سلامت بازار سرمایه سازمان بورس با تاکید بر اینکه هویت گزارش‌دهندگان محفوظ خواهد ماند، خاطرنشان کرد: گزارشگران می‌توانند گزارش خود را به صورت ناشناس یا همراه با درج اطلاعات هویتی ارسال کنند. در صورت ارسال گزارش همراه با مشخصات هویتی، سازمان بورس متعهد است از اطلاعات هویتی گزارشگر ناهنجاری محافظت کرده و از افشای آن خودداری کند. بدیهی است پاداش به گزارشگرانی تعلق می‌گیرد که نام و مشخصات هویتی خود را در سامانه دیده‌بان سلامت بازار سرمایه ثبت کرده باشند. او با اشاره به حمایت‌های سازمان بورس از گزارشگران ناهنجاری اذعان کرد: سازمان بورس در راستای حمایت حقوقی از اشخاصی که تحت عنوان گزارش‌دهنده، اطلاعات موثق و دست اول خود را برای پیشگیری، کشف یا اثبات جرائم و تخلفات و همچنین شناسایی متخلف در اختیار سازمان قرار می‌دهند در صورت نیاز گزارشگر، اقداماتی همچون اخذ وکیل و پرداخت هزینه وکالت و مشاوره را در دستور کار دارد.