حواشی جشن‌های فارغ‌التحصیلی دانشجویان

به تازگی ویدئوهای مربوط به جشن فارغ‌التحصیلی دانشجویان در فضای مجازی دست‌به‌دست می‌شود. البته تعدادشان هم در فضای مجازی کم نیست، دختر و پسرهای دانشجویی که بعد از پایان تحصیل‌شان تصمیم گرفتند یک یادگاری از آخرین روزهای تحصیل در دانشگاه برای خودشان بسازند بنابراین دست به کار شدند و با ایده‌های متفاوت ویدئو کلیپ ساختند، حالا برخی از این ویدئوها کلی پر بازدید شده و واکنش‌هایی به خود گرفته است. اولین ویدئویی که کلی سروصدا ایجاد کرد اواخر سال گذشته در فضای مجازی پر بازدید شد، این ویدئو برای تعدادی از دانشجویان فارغ‌التحصیل شده دانشکده علوم ورزشی دانشگاه اصفهان بود، ویدئویی که با واکنش دانشگاه مواجه شد، دانشگاه اصفهان اعلام کرد هیچ ارتباطی به آنها ندارد. این دانشگاه در اطلاعیه‌ای نوشت: «به اطلاع عموم دانشگاهیان می‌رساند فیلم کوتاه منتشر شده با عنوان جشن فارغ‌التحصیلی دانشکده علوم ورزشی در شبکه‌های اجتماعی و بازنشر آن توسط رسانه‌های تصویری ضد انقلاب، هیچ ارتباطی با برنامه‌های دانشگاه اصفهان ندارد. تعدادی از دانشجویان دانشکده بدون اخذ مجوز رسمی از معاونت فرهنگی و با هزینه شخصی، ضمن هماهنگی با یک شرکت خصوصی، البسه مورد استفاده در فیلم فوق را تهیه نموده و همان شرکت فیلم‌های کوتاه تهیه‌شده را تدوین و در اختیار حاضرین قرار داده است. ضمنا این فیلم کوتاه در یکی از زمین‌های فرعی ورزشی و محصور واگذار شده به بخش‌خصوصی در حاشیه دانشگاه تهیه شده است. با این وجود دانشجویان و برگزار‌کنندگان این برنامه بدون مجوز، پاسخگوی اقدامات خود در مراجع ذی‌صلاح دانشگاه خواهند بود.»
چرایی پاسخگو بودن دانشجوها
پاسخگو بودن دانشجوها در مراجع ذی‌صلاح واکنش دانشگاه اصفهان به انتشار ویدئوی فارغ‌التحصیلی دانشجویان بود که بحث‌برانگیز شد، درهمین‌باره کارن ابری‌نیا دبیر کانون صنفی استادان دانشگاه به خبرآنلاین گفت: «همه این مسائل پیرو همان ایده امنیتی شدن فضای دانشگاه است، کافی ا‌ست یک ویدئو در فضای مجازی منتشر شود تا چنین مسائلی رخ بدهد، اگر این ویدئو در فضای مجازی منتشر نمی‌شد آن وقت هیچ‌کدام از این واکنش‌ها را نداشت اما حالا هم واکنش نشان می‌دهند هم احتمالا یک عده‌ای باید بروند عذرخواهی کنند.» او ادامه داد: «وقتی چنین ویدئویی در فضای مجازی منتشر می‌شود ناگهان توجه برخی نهادها را جلب می‌کند، همین مساله سبب می‌شود که نهادها فشارهایی به رییس دانشگاه بیاورند که باید واکنش نشان دهد.»
پیگیری قضایی برای ساختن ویدئوی فارغ‌التحصیلی
جشن فارغ‌التحصیلی دانشجویان علوم ورزشی دانشگاه اصفهان آخرین ویدئویی نبود که پربازدید شد، در چند روز گذشته از میان تعداد بی‌شمار این ویدئوها که در فضای مجازی منتشر شده است، ویدئوی جشن فارغ‌التحصیلی دانشجویان دانشگاه الزهرا بوشهر هم حسابی دست‌به‌دست شد و البته واکنش برانگیز، طوری که رییس دانشکده الزهرا بوشهر گفت: « ۸ نفر ازدانشجویان فارغ‌التحصیل این دانشگاه با تهیه فرم لباس فارغ‌التحصیلی در بافت قدیم بوشهر اقدام کرده و بامیکس آن جشن با سردرب دانشگاه این موضوع را بوجود آورده‌اند.»
اوا ادامه داد: «این موضوع توسط حراست دانشگاه دردست بررسی است و دانشجویی که این فیلم را تهیه کرده شناسایی شده و قرار است به همراه پدرش جوابگوی این کارش باشد. دانشگاه پیگیری قضایی این فعالیت غیرقانونی را تا حصول نتیجه ادامه خواهد داد.»
لگدمال اعتبار دانشگاه یا امری طبیعی!؟
اما جدا از واکنش دانشگاه الزهرا برخی دیگر از فعالان سیاسی، اجتماعی و رسانه‌ای به انتشار این ویدئوها واکنش نشان دادند، مثلا عبدالرضا داوری فعال سیاسی اجتماعی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «قدیم‌ترها آکادمی شأن و اعتباری داشت، دانش‌آموختگان دانشگاه‌ها فارغ از جایگاه اعتقادی و طبقاتی شئونات آکادمی را رعایت می‌کردند اما این روزها برای لجاجت با جمهوری اسلامی و با شعار زن زندگی آزادی لباس آکادمی می‌پوشیم ولی باباکرم می‌رقصیم!»
او همچنین در پیامی دیگر نوشت: «بنیادگرایان ۱۵۰سال است که محیط دانشگاه را برای مسلمانان و به ویژه دختران محیطی فسادزا و علوم جدید را عامل تباهی می‌دانند و خواستار تعطیلی نهاد اکادمی هستند. کسانی‌که این تصاویر را با لباس آکادمی می‌سازند، خواسته یا ناخواسته، جدول بنیادگرایان در ضدیت با دانشگاه را پر می‌کنند.»
محسن برهانی استاد سابق دانشگاه تهران و حقوقدان اما در پاسخ به توئیت‌های عبدالرضا داوری در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «واژه‌های ابتذال و شئونات آکادمی واژه‌های عرفی، سیال و نسبی هستند. جشن فارغ‌التحصیلی را نباید با دوران تحصیل و حضور سر کلاس و پژوهش مقایسه و قواعد یکی را بر دیگری تحمیل کرد. در معتبرترین دانشگاه‌های جهان هم جشن فارغ‌التحصیلی را که معجونی از شادی و طنز و خاطره است با قواعد آکادمی نمی‌سنجند، یک سرچ ساده عرض بنده را به اثبات می‌رساند.»
ویدئوی دانشجویان عنوان مجرمانه ندارد
برهانی همچنین در واکنش به اظهارنظر رییس دانشگاه الزهرا بوشهر درباره پیگیری قضایی ویدئوی جشن فارغ‌التحصیلی دانشجویان این دانشگاه در توئیتی دیگر در ایکس نوشت: «کلیپ پخش شده از جشن فارغ‌التحصیلی دانشجویان دانشگاه الزهرا بوشهر، براساس قانون مجازات اسلامی مشمول هیچ عنوان مجرمانه‌ای نیست. از نظر انضباطی شناخت رفتار خلاف شئون دانشجویی با عرف دانشجویان است نه جماعتی در حراست و کمیته انضباطی.» مصطفی داننده فعال رسانه‌ای هم در واکنشی به حواشی اخیر دانشگاه در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «کلیپ جشن فارغ‌التحصیلی دختران دانشگاه الزهرا پخش شد و اولین نگرانی مردم این بود که نگیرنشون، یعنی دزدان در این سرزمین اینقدر نگران کارهای خود نیستند که جوانان بعد از انتشار چنین کلیپ‌هایی.»
نسلی جسور
آذر منصوری فعال سیاسی اصلاح‌طلب هم درباره ویدئوکلیپ‌های اخیر دانشجویان از فارغ‌التحصیلی خودشان و واکنش برخی دانشگاه‌ها به آنها در حساب اینستاگرامی خود نوشت: «نسل پدرها و مادرهای دهه ‌هشتادی‌ها، نسل «اطاعت» بود. به آن نسل یاد داده بودند که باید در برابر بزرگ‌ترها، سر به پایین بیندازند و هرچه شنیدند، بگویند «چشم». اصلا، ملاک اصلی بچه خوب یا بد بودن همین حرف‌شنوی از بزرگ‌ترها بود.این بزرگ‌ترها، دایره وسیعی را در برمی‌گرفت، از پدر و مادر و خاله و عمو گرفته تا معلم و مدیر مدرسه و مقامات.» او ادامه داد: «آن نسل از روی ادب و احترام یا از ترس و بعدها که چیزهایی برای از دست‌دادن داشت از سر محافظه‌کاری، اطاعت‌پذیر بود اما دهه هشتادی‌ها اطاعت نمی‌کنند. آنها واقع‌بین‌تر از پدر و مادرهایشان هستند و لُبّ کلام‌شان در برابر آن بزرگ‌ترها این است: به‌جای دستور دادن، ما را قانع کنید. این یک اصل مسلم دهه‌ هشتادی است.
راه نفس دانشجویان را نبندید
حالا تداوم ساختن ویدئوی فارغ‌التحصیلی دانشجویان برای دانشگاه‌ها چالش‌برانگیز شده است، طوری که فرزاد جهان‌بین معاون فرهنگی دانشگاه آزاد در نامه‌ای به روسای واحدهای این دانشگاه نوشته که «اخیرا عده قلیلی تلاش می‌کنند به صورت مصنوعی و در قالب چالشی که بر هیجانات کاذب استوار است، مراسم فارغ‌التحصیلی، غیر‌فاخر برگزار گردد و سپس ضبط و در فضای مجازی پخش شود…لازم است واحد‌ها در این مرحله نیز به صورت کامل مراقبت نمایند و اگر افرادی نقش اصلی در برنامه‌ریزی در این خصوص دارند، اقدامات لازم و از آن جمله در موضوع صدور مدرک و معرفی به مراجع ذی‌ربط را انجام دهند.»
قبل‌تر کارن ابری نیا دبیر کانون صنفی استادان دانشگاه گفته بود: «این رفتارها برای دانشجوها دلسردی می‌آورد، انگار به او می‌گویند از کشور برو بیرون که اینجا جای تو نیست؛ الان فوج فوج دانشجو و غیردانشجو در حال یادگیری زبان خارجی هستند که از ایران بروند، وضعیت طوری شده که گاهی افراد می‌خواهند از وضع موجود فرار کنند. فقط مسائل اقتصادی و مالی نیست که آدم‌ها را خسته می‌کند، همین مسائل هم هست، وقتی اینقدر روی افراد فشار باشد دچار خفقان می‌شوند.
دانشجوهای ما جوانان خوبی هستند، اینها انتظارات بالایی ندارند، اینقدر راه تنفس‌شان را نبندیم و اجازه بدهیم که زندگی کنند، حالا دانشجو یک جشنی برای خودش گرفته است، با او چه کار دارید؟»