خانه شیخ‌الاسلام در انتظار مرمت و احیای صنایع‌دستی

ایسنا- معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اصفهان گفت: خانه شیخ‌الاسلام پس از مرمت، مجددا توسط بخش خصوصی برای تولید زنده زری‌بافی استفاده خواهد شد و استاد مهدی شمسعلی نیز دوباره می‌توانند به آنجا منتقل شوند.
اصفهان شهر جهانی صنایع‌دستی و همچنین شهر جهانی خلاق در حوزه صنایع‌دستی است. خانه شیخ‌الاسلام نیز که به دوران صفوی تعلق دارد سال‌ها بود که جریان چشمه باریک هنر نساجی سنتی را زنده نگه داشته بود و بعدها به تولید و ارائه زری‌بافی محدود شد، اما موضوع به همین‌جا ختم نشد و با بیماری استاد مهدی شمسعلی، درهای خانه شیخ‌الاسلام بسته شد و سرنوشت هنر زری‌بافی هم به اماواگرها سپرده شد.
نورالله عبداللهی معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی استان اصفهان در این‌باره گفت: خانه شیخ‌الاسلام که مرکز صنایع‌دستی نساجی سنتی بود، از سوی وزارتخانه به بخش خصوصی واگذار شد که آقای رفیع‌الدین رضوی در مزایده خانه شیخ‌الاسلام برنده شده و مسوولیت آن را برعهده‌ گرفته است. ایشان موظف است که ابتدا تا ۶ماه، خانه را مرمت کرده و سپس موضوع بافت زری‌بافی را در خانه شیخ‌الاسلام ادامه دهد. مرمت این خانه حداقل ۶ماه و حداکثر ۹ماه زیرنظر اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی زمان خواهد برد.
او تاکید کرد: خانه شیخ‌الاسلام از سوی صندوق توسعه صنایع‌دستی و فرش دستباف و احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی واگذار شده و اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان اصفهان در این واگذاری نقشی نداشته است.
عبداللهی افزود: افزون بر خانه شیخ‌الاسلام، چند بنای تاریخی دیگر در اصفهان از سوی این صندوق به بخش خصوصی واگذار شدند تا دولت مسوولیت کمتری در اداره آنها داشته باشد. بحث واگذاری یک بخش خصوصی، سیاستی است که در کل کشور اجرا می‌شود و هربنایی که زیرنظر اداره کل میراث فرهنگی باشد توسط صندوق احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی و با در نظر گرفتن برخی شروط خاص به بخش خصوصی واگذار می‌شود.
معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان ادامه داد: بخش خصوصی متعهد است که بخشی از خانه شیخ‌الاسلام را به تولید زنده زری‌بافی اختصاص دهد. بخش دیگری از خانه نیز به احتمال زیاد به کافه‌رستوران تبدیل شده و بخشی نیز به موزه صنایع‌دستی اختصاص خواهد یافت که ورود عموم برای بازدید از آن آزاد خواهد بود.
عبداللهی با بیان اینکه پس از مرمت خانه شیخ‌الاسلام، استاد مهدی شمسعلی نیز فعالیت خود را در این خانه ادامه خواهد داد، اضافه کرد: به لطف خدا استاد شمسعلی بهبود یافتند و در مدت مرمت خانه شیخ‌الاسلام، این امکان برای ایشان در حال مهیا شدن است که تا یک ماه آینده در مرکز آموزش تخصصی هنرهای سنتی ادیب به آموزش و انتقال تجربه زری‌بافی بپردازند و پارچه زری‌بافی نیز تولید کنند.
او در پایان خاطرنشان کرد: همین چندروزه دستگاه‌های مربوط به پارچه‌بافی به خانه ادیب منتقل و جای‌گذاری می‌شود تا استاد شمسعلی، خانم عباس‌پور و خانم داتلی‌بیگی زیر نظر اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی کار خود را آغاز خواهند کرد.
در حالی که نورالله عبداللهی از تداوم هنر زری‌بافی در خانه شیخ‌الاسلام پس از مرمت آن صحبت می‌کند، فرزند استاد مهدی شمسعلی که خود نیز در کنار پدرش در این خانه به زری‌بافی مشغول بوده است، گفت: بعد از اینکه پدرم (استاد مهدی شمسعلی) دچار سکته شدند و در بستر بیماری افتادند، من به جای ایشان در خانه شیخ‌الاسلام فعالیت را ادامه دادم اما به دلیل عقب افتادن معوقات، حقوق‌ها و پاره‌ای از مسائل حقوقی و اخلاقی با اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان دچار اختلاف شدیم و آن خانه را ترک کردیم. بعد از ما خانم عباس‌پور و خانم داتلی‌بیگی کمابیش در خانه شیخ‌الاسلام فعالیت بافت پارچه را ادامه دادند و در نهایت آنان را نیز با هدف درآمدزایی از خانه شیخ‌الاسلام خارج کردند.
او ادامه داد: شنیده‌های ما حاکی از آن است که وسایل هنر زری‌بافی و بافت پارچه را از آنجا جمع‌آوری کردند و قرار است خانه شیخ‌الاسلام به بخش خصوصی واگذار شده و به کافه‌رستوران سنتی تبدیل شود.
این هنرمند زری‌بافی با اشاره به اینکه پدرش بعد از بهبودی به اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی مراجعه کرده است، افزود: مسوولان اداره به ایشان پیشنهاد داده بودند که آموزش هنر زری‌بافی را در مرکز ادیب ادامه دهد، هرچند پدرم قُوای بدنی کافی برای انجام فعالیت بافت را ندارند. البته خانم عباس‌پور هنوز هم می‌توانند به فعالیت ادامه دهند، اما کار گلابتون زری‌بافی پیچیدگی دارد و پدرم فقط توانسته آن را به من آموزش دهد. پدرم تنها می‌توانند از فرآیند تولید پارچه ایرادگیری کند و از دور، مراحل بافت را آموزش دهد و خودشان توانایی زری‌بافی را ندارد.
شمسعلی با ابراز تمایل به ادامه فعالیت در حیطه زری‌بافی، اظهار کرد: من به تنهایی قادر به ادامه فعالیت نیستم و بدون حمایت نهادها نمی‌توانیم کار زری‌بافی را ادامه دهیم. متأسفانه حمایت‌ها فقط در حد کلام است. من و پدرم هر دو علاقه داریم فعالیت را ادامه دهیم. پدرم با افسوس به من می‌گفتند ۱۰سال از زندگی‌ را صرف آموزشِ این هنر به من کردند، اما اکنون تلاش‌هایشان بی‌ثمر شده است.
او با تاکید بر اینکه هنر زری‌بافی عزیز و محترم است، تصریح کرد: توریست‌های خارجی وقتی برای بازدید به خانه شیخ‌الاسلام مراجعه می‌کردند دقایق طولانی به وسایلی همچون ماکو و ماسوره زری‌بافی خیره می‌شدند و لذت می‌بردند، درحالی که مردمِ ما فقط درصدد گرفتن عکس و فیلم بودند و قدر این هنر را نمی‌دانستند. حداقل‌ترین کار این است که از پدرم و خانم عباس‌پور و خانم داتلی‌بیگی دعوت شود تا کار را با ابریشم ادامه دهند. هرچند هنر گلابتون به فراموشی سپرده‌ خواهد شد اما ما به حداقل‌ها هم اکتفا می‌کنیم.
شمسعلی خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه اکثر کارآموزانِ پدرم خانم بودند و پدر همه مسائل مربوط به زری‌بافی را به آنان آموزش می‌دادند بانوان به مرور به علت ازدواج، بارداری یا سایر شرایط، از ادامه فعالیت انصراف می‌دادند. به همین دلیل من تنها کارآموزی بودم که از ابتدا تا انتهای این حرفه را آموزش دیدم.