خداحافظی تئورسین اقتصادی دولت

بعد از حذف وزیر اطلاعات و وزیر صنایع‌ از شورای پول و اعتبار در اردیبهشت‌ماه که با ابلاغ مصوبه‌ای از هیات دولت توسط محمدرضا رحیمی، معاون اول رییس‌جمهور انجام شد‌ اکنون دو چهره مطرح اقتصادی دیگر از این شورای مهم کنار گذاشته شدند.
با حکم رییس‌جمهور، کورش پرویزیان و پیمان نوری به عضویت شورای پول و اعتبار در‌آمدند تا محمد جهرمی و ناصر شرافت جهرمی از این شورا خداحافظی کنند.
محمود احمدی‌نژاد کورش پرویزیان و پیمان نوری را به استناد ماده «۸۹» قانون برنامه پنجم و پیشنهاد رییس کل بانک مرکزی با توجه به تخصص و تجربیات بانکی به عنوان اعضای جدید شورای پول و اعتبار انتخاب کرده است. پرویزیان هم‌اکنون مشاور عالی رییس کل بانک مرکزی است. وی پیش از این رییس هیات‌مدیره و مدیرعامل بانک توسعه صادرات ایران بوده است.
پیمان نوری هم‌اکنون رییس سازمان خصوصی‌سازی است که سابقه مدیرعاملی بانک رفاه را دارد. گویا تغییرات اخیر با درخواست رییس کل بانک مرکزی برای پیشبرد بیشتر نظارت کارشناسی بانک مرکزی در شورای پول و اعتبار که تنها دارای یک حق رای بوده است، اعمال شده است.
۲ تغییر معنادار
قطعا برای مردم و حتی برخی نخبگان محمد جهرمی، وزیر مقتدر کار در دولت نهم و رییس کنونی بانک صادرات شناخته شده‌تر است‌ اما شاید آنها ندانند ناصر شرافت، رییس دانشکده اقتصاد شهید بهشتی را نشناسند که از نگاه برخی تئوریسین اقتصادی دولت نهم به شمار می‌رود و پرویز داودی، معاون اول دولت نهم و صمصامی، سرپرست وزارت اقتصاد این دولت از شاگردان و هم دانشکده‌های او بودند؛ همان جایی که احمد توکلی نیز در همانجا به تدریس مشغول است.
به گزارش «آینده» این تغییر و تحولات در شرایطی مطرح می‌شود که ۱۰ روز قبل احمد توکلی مدعی شد، مسوولان ضعیف بانک مرکزی به دستور غیر قانونی رییس جمهور، اسکناس بی‌پشتوانه چاپ و پول پرقدرت را روانه بازار کرده‌اند که با ضریب ۵/۴ نقدینگی را زیاد می‌کند و فشار تورم را بر دوش مردم کوچه و بازار هر روز زیادتر می‌سازد‌ این ادعای او بلافاصله با تکذیب رییس کل بانک مرکزی مواجه شد که گفت بانک مرکزی در مورد چاپ اسکناس استقلال کامل دارد و این‌گونه نیست که رییس‌جمهور بگوید و ما اسکناس چاپ کنیم! محمود بهمنی چاپ اسکناس را یک مساله ملی عنوان و اظهار کرد: چاپ اسکناس به تصمیم‌گیری هیات نظار بانک مرکزی و دادستانی کل کشور نیاز دارد. در حالت معمول بانک مرکزی فقط در صورت امحای اسکناس می‌تواند متناسب با همان میزان اسکناس چاپ کند.
به گفته وی، چاپ بی‌رویه اسکناس باعث تورم در کشور می‌شود. وی تاکید کرد: بانک مرکزی در مورد چاپ اسکناس استقلال کامل دارد و این گونه نیست که رییس‌جمهور‌ بگوید و ما اسکناس چاپ کنیم!
شاید نفس تغییر یکی دو فرد از شورای پول و اعتبار چندان مهم نباشد‌ اما به نظر می‌رسد این پیام را با خود دارد که اگر از نگاه منتقدان رویکردهای فرهنگی و سیاسی و… دولت دستخوش تغییر شده‌ اکنون این تغییر در حوزه اقتصادی هم پررنگ می‌شود.
تئوریسین اقتصادی دولت نهم کیست؟
محمد ناصر شرافت جهرمی که در حال نزدیک شدن به نیمه دوم دهه هفتم زندگی خود است از سال ۱۳۶۵ تاکنون به طور مستمر ریاست دانشکده اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی را بر عهده داشته است. دانشکده‌‌ای که در سال‌های پس از انقلاب به انحصار دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران در مدیریت اقتصاد کشور که از دهه ۴۰ آغاز شده بود، پایان داد.
ریاست او بر دانشکده اقتصاد ۶۷ ساله دانشگاه شهید بهشتی (ملی سابق) از این حیث حایز اهمیت است که در طول سال‌های پس از انقلاب استادان نزدیک به او همواره پست‌های کلیدی اقتصاد ایران را تصاحب کرده‌اند. حسین نمازی اولین آنها بود که از سال ۶۲ استاد دانشکده معماری دانشگاه شهید بهشتی و وزیر اقتصاد شد.
در همان دوره شرافت به عنوان معاون ارشد او ایفای نقش کرد، نقشی که به زعم اقتصادگردانان آن زمان، در حد تئوری‌پردازی برای وزارت اقتصاد بود البته فراتر از وزیر، پرویز داودی و مرحوم مرتضی قره‌باغیان هم او را در اجرای این تئوری‌ها در وزارت اقتصاد دوران جنگ همراهی می‌کردند.
با روی کار آمدن دولت نهم و مطرح شدن گفتمان عدالت محور در اقتصاد و پررنگ شدن دیدگاه اقتصاد اسلامی، طیف مورد حمایت شرافت به ریاست پرویز داودی برای بار چهارم وارد دولت شدند با این تفاوت که این بار تا پله معاون اولی ارتقا یافتند‌ اما این بار حسین نمازی آنها را همراهی نکرد هر چند که پیشنهاد‌هایی هم به او داده شده بود.
پس از معاون اولی داودی، شرافت به عنوان امیددار شماره یک کسب کرسی رییس کلی بانک مرکزی مطرح شد چرا‌که او تمام دوران پس از انقلاب را صرف تاثیرگذاری بر سیستم‌های پولی و مالی اقتصاد ایران کرده بود ولی به دلیل حضور بی‌پایان مرحوم نوربخش در بانک مرکزی فرصت ابراز نیافته بود. بر این اساس احتمال می‌رفت که شرافت فرزند یک تاجر به نام جهرمی، پس از ۲۶ سال پشت پرده‌نشینی به عنوان مرد اول یک نهاد اقتصادی ظهور کند. با این حال این مرد میان قامت که نشانه بارزش ریش پروفسوری‌اش و لهجه جهرمی اوست همچنان ترجیح داد به گوشه‌نشینی و هدایت شاگردانش ادامه دهد. علت این امر را نزدیکانش خصلت درون‌گرایی او می‌دانند. البته داودی در طول ۲۵ماه گذشته محور اصلی اجرای تمام برنامه‌های اقتصادی دولت نهم بوده و اخیرا هم اصلاح نظام بانکی کشور را راهبری می‌کند تا نشان دهد در ماه‌های گذشته هم او به عنوان ناظر بانک مرکزی و وزارت اقتصاد در دولت حاضر بوده است. با این حال شرافت به عنوان مجرب‌ترین، باسابقه‌ترین و بانفوذ‌ترین اقتصاددان مسوول تدوین برنامه پنجم توسعه مطرح شده تا پس از دوری از تدوین چهار برنامه توسعه متکی بر مشی لیبرالی که همواره مورد انتقاد او و دوستانش بوده، این بار آزمون گنجاندن گفتمان عدالت محور و اقتصاد اسلامی در برنامه توسعه ملی را رهبری کند. مسوول این شورا همراه قدیمی او پرویز داودی است ولی به طور حتم داود دانش جعفری و فرهاد رهبر حد استادی او را حفظ خواهند کرد.
ترکیب شورای پول و اعتبار
ترکیب اعضای شورای پول و اعتبار به روایت برنامه پنجم به شرح ذیل اصلاح می‌گردد:
ـ وزیر امور اقتصادی و دارایی یا معاون وی
ـ رییس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
ـ معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور یا معاون وی
ـ دو نفر از وزرا به انتخاب هیات وزیران
ـ وزیر بازرگانی
– دو نفر کارشناس و متخصص پولی و بانکی به پیشنهاد رییس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و تایید ریاست جمهوری
ـ دادستان کل کشور یا معاون وی
ـ رییس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن
ـ رییس اتاق تعاون
ـ نمایندگان کمیسیون‌های اقتصادی و برنامه و بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی (هر کدام یک نفر) به عنوان ناظر با انتخاب مجلس و ریاست شورا بر عهده رییس کل بانک‌مرکزی جمهوری‌اسلامی‌ایران خواهدبود.
هر یک از اعضای خبره شورای پول و اعتبار هر دو سال یک بار تغییر می‌یابند و انتخاب مجدد آنها بلامانع است.