خروج بار به‌صرفه نیست، اخبار غیرموثق به دنبال حاشیه‌سازی هستند

حواشی معدن مهدی‌آباد زیاد شده و برخی بر این باورند که اسیر رانت‌بازی و سوداگری شده و معدنی با ارزش ۲۰ میلیارد دلار معطل مانده و براساس ظرفیت‌هایش کار نمی‌کند!
مجتمع معدن سرب و روی مهدی‌آباد با دارا بودن ذخایر قابل توجه، یکی از بزرگ‌ترین معادن سرب و روی جهان است که مطابق قانون معادن به عنوان معدن بزرگ شناخته شده و پروانه بهره‌برداری آن به نام ایمیدرو است. همچنین احداث کارخانجات روی همراه با محصولات جانبی کنسانتره سرب و روی و تجهیزات باطله‌برداری معدن در دستور کار قرار دارد.
باوجود چنین شرایطی که بر این معدن حاکم است برخی از کارشناسان و اهل فن بر این اعتقاد هستند که این معدن اسیر رانت‌بازی و سوداگری شده و معدنی با ارزش ۲۰ میلیارد دلار معطل مانده و براساس ظرفیت‌هایش کار نمی‌کند.
خبر دیگری هم حاکی بر این بود که از این معدن فرار بار انجام می‌شود و اعضای کنسرسیوم هرکدام سلیقه‌ای کار می‌کنند که این هم به ادامه کار ضربه زده است. به اعتقاد برخی، عدم نظارت ایمیدرو از زمان تاسیس تاکنون مهم‌ترین عاملی است که باعث به وجود آمدن سوء‌استفاده‌هایی از این معدن شده است.
اخبار فرار بار از معدن مهدی‌آباد غیرموثق است
در این خصوص معاون امور معادن و صنایع معدنی شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات در خصوص فرار بار از معدن سرب و روی مهدی‌آباد گفت: سرب و روی مهدی‌آباد در واقع به عنوان یک معدن بزرگ بهره‌برداری متعلق به سازمان ایمیدرو است، ولی یکسری شرکت خصوصی هم در این میان به عنوان پیمانکار در این مجتمع حضور داشتند.
این یک خبر تحقیق نشده و نادرست است که گفته‌اند فرار بار از معدن مهدی‌آباد انجام می‌شود. امین صفری افزود: من نمی‌دانم منشاء این خبر کجا بوده است؟ اما این یک خبر تحقیق‌نشده و نادرست است که گفته‌اند فرار بار از معدن مهدی‌آباد انجام می‌شود. وی خاطر نشان کرد: به مدیریت سرب و روی مهدی‌آباد پیشنهاد شده است که یک تور رسانه‌ای برای معدن بگذارند تا تمامی مطبوعاتی‌ها ببینند این خبر کاملا غیر‌واقعی است و اصلا فرار بار از این معدن انجام نمی‌شود. صفری تاکید کرد: این معدن طی سال‌های اخیر نسبت به بسیاری از پروژه‌های معدنی و بامقایسه با شرایط کنونی کشور پیشرفت‌های خوبی داشته است، به خصوص که شرکت‌های خصوصی هم در کنار شرکت دولتی باهم کار می‌کنند.
مدیر سابق مجتمع سرب و روی مهدی‌آباد اظهار کرد: این پروژه یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های روی کشور است که بعد از ده‌ها سال غیرفعال بودن چند سالی است کارش را مجددا شروع کرده و حدود ۹۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است. باید این معدن را رسانه‌ها از نزدیک ببینند و فعالیت‌های خوب آن را بازتاب خبری بدهند.
صفری خاطرنشان کرد: معدن سرب و روی مهدی‌آباد دو بخش دارد. یکی بخش سولفیدی و دیگری بخش اکسیدی است. عیار معدن هم به قدری پایین است که قابل حمل به جاهای دور نیست. بنابراین از نظر اقتصادی اصلا به‌صرفه نیست. برای همین امکان ندارد که خروج بار از آنجا اتفاق بیفتد.
به گفته وی اگر خروج بار از این معدن به‌صرفه بود که طی سال‌های اخیر شرکت‌هایی که در استان‌های دیگر مانند زنجان که کارخانه‌های سرب و روی دارند می‌آمدند این مواد را می‌خریدند. پس این مساله میسر نشده است. زیرا عیار مواد پایین است و اصلا این مساله اقتصادی نیست.
او تصریح کرد: مساله دوم اینکه واگذاری این معدن به صورت مناقصه‌ای بوده و بیش از ۹۰ درصد آن به مناقصه گذاشته شده است، لذا اگر شرکتی بیاید با سرمایه‌گذاری در بخش‌های باطله‌برداری، ساخت کارخانه، تامین زیرساخت‌هایی مثل آب و برق که هرکدام از اینها یک پروژه سنگین بود فعالیت کند، به خاطر بزرگی کار، چندین سرمایه‌گذار چیزی حدود ۴۰۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری در این معدن انجام داده‌اند. البته فقط برای فاز اول و دوم حدود
۳۰۰ میلیون دلار سرمایه نیاز بود تا بتوانند از ۹/۰ درصد پروژه بهره‌برداری کنند و در نهایت هم بخش کنسانتره را به بهره‌برداری برسانند. صفری تاکید کرد: در حال حاضر با سرمایه‌گذاری‌هایی که شد، کار در حال انجام است و ۹۰ درصد هم پیشرفت فیزیکی داشته است. فاز اول این معدن بزرگ‌ترین پروژه سرب و روی کشور است. یعنی از این فازهای اولی نیست که الکی باشد. قرار است بزرگ‌ترین کارخانه روی کشور باشد که امسال افتتاح می‌شود و به بهربرداری می‌رسد. وی تصریح کرد: مابقی به درخواست سایر کارخانجاتی که اطراف همین معدن هستند قرار است از کنار این معدن خوراک خودشان را تامین کنند. اما فقط کارخانجات اطراف می‌توانند خوراک تامین کنند. زیرا برای جاهای دور ارسال بار اصلا صرفه اقتصادی ندارد.
مدیر سابق مجتمع سرب و روی مهدی‌آباد ادامه داد: برای کارخانه‌های دیگر هم از طریق ایمیدرو مزایده گذاشته می‌شود که هر کارخانه‌ای خواست بخش کوچکی را در اختیار بگیرد. مثلا اگر قرار است سالانه ۷ میلیون تن خوراک‌دهی کند تا سقف ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار تن هم بتواند به مزایده گذاشته شود تا کارخانه‌هایی که اطراف معدن وجود دارند بتوانند از این مواد برای کارخانجاتشان استفاده کنند که به نظر این کار درستی بود تا انحصار ایجاد نکند.
صفری تاکید کرد: بنابراین اخباری که در خصوص فرار بار از معدن سرب و روی مهدی‌آباد گفته شده کاملا تحقیق‌نشده و غیرموثق است. البته به نظر می‌رسد درج چنین اخباری یکسری سوءگیری‌هایی را به همراه دارد و ممکن است حاشیه‌سازی‌هایی در این رابطه شده باشد.
با صدور بارنامه از بروز تخلف در معدن جلوگیری می‌شود
در این رابطه همچنین علی باغبان‌ مدیر راهداری و حمل‌و‌نقل مهریز در خصوص دغدغه‌های مرتبط با حمل بار از مهدی‌آباد گفته: اداره راهداری و حمل‌و‌نقل جاده‌ای مهریز برای جلوگیری از فرار بار از معدن مهدی‌آباد شرکت حمل‌و‌نقل را در محل معدن مستقر کرده و با صدور بارنامه از بروز تخلف در این معدن جلوگیری می‌کند. به گفته وی در حال حاضر برای ارایه خدمات مطلوب ۴۰ نیرو در این اداره مورد نیاز است.
اداره معادن با افراد سیاسی و غیرتخصصی
سیف‌الله آراسته نایب‌رییس کمیسیون معدن انجمن سنگ ایران نیز در این خصوص به بازار گفت: یکی از مشکلات اساسی که در معدن سرب و روی مهدی‌آباد و بسیاری از معادن دیگر ایران وجود دارد این است که متاسفانه معادن بیشتر بار سیاسی دارند تا اینکه اقتصادی باشند، بنابراین همین مساله ضربات جبران‌ناپذیری را بر پیکره معادن وارد کرده است. وی افزود: وقتی معادن به دست افراد سیاسی سپرده می‌شوند بزرگ‌ترین مشکلی که به وجود می‌آید این است که این افراد از تخصص و سواد کافی برای پروژه‌های معدنی برخوردار نیستند و همین غیر‌تخصصی بودن‌، معادن را دچار مشکلاتی مانند فعال نبودن یا فرار بار از معادن می‌کند.
آراسته تاکید کرد: هیچ کدام از وزرایی که در راس کار آمده‌اند فعالان بخش معدنی و صنعتی نبوده‌اند بلکه اینها افرادی سیاسی بوده‌اند که وارد این بخش شده‌اند. این مساله متاسفانه بزرگ‌ترین مشکلی است که در حال حاضر گریبان فعالان اقتصادی کشور در هر زمینه‌ای را گرفته است.
وی تاکید کرد: با توجه به مشکلاتی که در معادن مختلف ایران به وجود آمده رییس‌جمهور باید افرادی را برای صدارت بخش صنعت و معدن و تجارت معرفی کند که سابقه فعالیت صنعتی و معدنی داشته باشد و بتواند از تجربیاتش در اداره معادن و پیشرفت و بهره‌وری آنها استفاده کند. اصلا فردی که تخصص کافی ندارد چطور می‌تواند مدیریت درستی داشته باشد؟ در نتیجه همین مساله، فرار بار و مشکلاتی از این دست در معادن به وجود می‌آید.
به گفته آراسته باید شرایطی فراهم شود که برای پیشرفت فعالیت‌های معدنی و سودآوری‌شان با تشکل‌های صنعتی و معدنی مشورت کنند و نظریات آنها را جویا شوند تا در نتیجه بتوانند بهترین تصمیم‌ها و راه‌حل‌ها را اتخاذ کنند .
سوالات بی‌جواب درباره معدن مهدی‌آباد
سبحان میرزایی کارشناس حوزه معدن نیز در این رابطه گفت: وقتی پای یکسری از نهادها به معادن بزرگی مثل مهدی‌آباد باز می‌شود متاسفانه آنها به دلایل مختلفی که هنوز هم برای بسیاری سوال است و علت آن مشخص نیست مانع ادامه کار در این‌‌گونه معادن می‌شوند. وی افزود: نکته‌ای که باید به آن توجه کنیم و سوالی که مطرح می‌شود این است که اصلا چه کسانی از این معدن منتفع می‌شوند. برخی‌ها اجازه پیشرفت در کار معدن را نمی‌دهند و نمی‌خواهند معدن با پتانسیل واقعی خودش کار کند. باید دید این مساله به چه دلیلی به وجود آمده؟ چه کسانی از فعالیت نکردن معدن مهدی‌آباد سود می‌برند؟ چرا برخی می‌گویند فرار بار از این معدن انجام می‌شود؟ آیا کسی دنبال سهم‌خواهی از این معدن است و چون سهمی از این معدن نمی‌برد اجازه نمی‌دهد معدن کارش را به خوبی انجام دهد؟ تمامی اینها سوالات بی‌جوابی است که در خصوص این معدن مسوولان باید جوابگو باشند.
اعضای تخصصی کنسرسیوم مهدی‌آباد کلک خورده‌اند
چندی پیش یوسف مرادلو رییس انجمن تولیدکنندگان سرب و روی ایران گفته بود: متاسفانه کنسرسیوم معدن مهدی‌آباد به یک شرکت فامیلی تبدیل شده و اعضای تخصصی کنسرسیوم کلک خورده و حذف شده‌اند. به گفته وی دولت باید مطالعه کند و ببیند اهداف اولیه این واگذاری چه بوده و چه شده است؟