خرید تضمینی یک تهدید

پیش از حمله ملخ‌های دریایی، عکس ملخ‌های سرخ شده‌ای که در برخی از شهرهای جنوبی مانند سیرجان به فروش می‌رسید در فضای مجازی منتشر شد و شاید هیچ‌کس فکر نمی‌کرد که نوعی از همان ملخ‌ها تهدیدی برای کشور باشند. ملخ‌های دریایی اواخر سال گذشته پس از اخطار سازمان «فائو» به جنوب کشور حمله کردند به طوری که در چهار استان جنوبی فعالیت‌های مبارزه با آنان آغاز شد، البته به سبب همین برنامه‌های مبارزاتی خسارت چندانی به باغات و محصولات کشاورزی وارد نشد. از ملخ صحرایی مهاجم به عنوان آفتی نابودگر و همه‌چیز‌خور نام برده شده که اگربه موقع با آن مبارزه نشود در کمتر از یک ماه با تخم‌ریزی دسته‌های میلیونی سطح آلودگی آنها ده‌ها برابر افزایش می‌یابد که مبارزه با آنها نیاز به هزینه‌های هنگفتی دارد. هجوم این ملخ‌ها به گونه‌ای بود که برخی از کارشناسان نیز حمله این ملخ‌ها را بیوتروریسم نامیدند. حال از خرید این ملخ‌ها خبر رسیده. روز گذشته فرماندار بندرعباس از خرید این ملخ‌ها با نرخ کیلویی هشت هزار تومان از مردم روستاهای ملخ‌زده خبر داده است. البته رییس سازمان نباتات نسبت به این خرید و فروش‌ها و احتمال آلودگی هشدار داده است.
تبدیل تهدید به فرصت یا تهدید دوباره؟
به گفته فرماندار بندرعباس به منظور تبدیل «این تهدید به فرصت و برای ارتقای معیشت روستاییان» طبق دستور استاندار هرمزگان و هماهنگی انجام شده با جهاد کشاورزی استان، هر روستایی می‌تواند به ازای جمع‌آوری و تحویل هر کیلوگرم ملخ زنده به دهیار روستای خود مبلغ ۸۰ هزار ریال دریافت کند.
عزیز‌الله کناری گفت: دهیاران نیز در پایان هر روز و پس از جمع‌آوری و تحویل ملخ‌های روستاییان به بخشداران به ازای هر کیلو ۹۰ هزار ریال دریافت کنند.
کناری ادامه داد: دهیاران از طریق نیروهای مردمی نسبت به رصد محیط و اطلاع آنی به بخشداران اقدام کرده و جهاد کشاورزی بندرعباس با نظر بخشداران دهیاران را آموزش دهد.
وی ابراز داشت: همچنین شوراهای بخش به عنوان نیروهای تشویق‌کننده مردم در زمینه مبارزه با ملخ در خط مقدم قرار گیرند.
او ادامه داد: بخشداران مسوول مبارزه با ملخ در بخش مربوطه هستند و دهیاران باید در خصوص خرید تضمینی ملخ صحرایی اطلاع‌رسانی گسترده انجام دهند.
البته سازمان حفظ نباتات در این خصوص سکوت نکرده و سخنگوی این سازمان نسبت به فعالیت خرید و فروش ملخ‌ها هشدار داده است. محمدرضا میر به «مهر» گفت: فرماندار بندر‌عباس در جلسه ستاد مدیریت بحران استان این بحث را اعلام کرده و نظر شخصی خود ایشان است و ما این مساله را نه تایید و نه توصیه می‌کنیم.
او با بیان اینکه ممکن است این ملخ‌ها آلوده باشند، گفت: درست است که عنوان شده ملخ زنده باشد، اما ممکن است ملخ سمپاشی شده و هنوز زنده باشد چون معمولا بین شش تا هفت ساعت طول می‌کشد تا ملخ بمیرد. اگر آلوده باشد و از آن خوراک دام تهیه کنند نمی‌دانیم چه تبعاتی خواهد داشت.
میر تاکید کرد: وظیفه ما مبارزه با ملخ‌هاست و این مسائل ربطی به سازمان حفظ نباتات ندارد.
میر درباره اینکه چگونه وزن این ملخ‌ها را اندازه‌گیری می‌کنند که به یک کیلوگرم برسد به «‌ما واقعا اظهارنظری در این زمینه نداریم» بسنده کرد.
بلای طبیعی یا بیوتروریسم؟
او درباره بررسی‌های فائو مبنی بر احتمال بیوتروریسم بودن این حملات و کوتاهی برخی کشورهای عربی در این زمینه گفت: هفته گذشته نماینده‌ای از فائو برای بررسی نحوه مبارزه با ملخ‌ها به کشور ما آمد و به همراه تعدادی از مدیران سازمان حفظ نباتات از کل مناطق آلوده بازدید کرد. وی نحوه مبارزه را بسیار خوب ارزیابی کرد و رضایت کافی از این کار داشت.
سخنگوی سازمان حفظ نباتات کشور ادامه داد: ما در آن جلسه از نماینده فائو درخواست کردیم گزارشی را درباره نحوه مبارزه عربستان، امارات، عمان، یمن و قطر ارائه کند و بحث ما این بود که کشورهای مذکور در این زمینه کوتاهی کرده‌اند.
میر با بیان اینکه نماینده فائو دو مساله را دلیل هجوم گسترده ملخ‌ها به ایران در سال‌جاری عنوان کرد، افزود: دلیل نخست تغییرات اقلیمی بود ضمن اینکه نماینده فائو تلویحا اعلام کرد که کشورهای مذکور آنچنان که باید با ملخ صحرایی مبارزه می‌کردند، این کار را انجام نداده‌اند. مهم‌ترین این کشورها نیز یمن بوده که به دلیل جنگ اصلا مبارزه نکرده است. کشورهای دیگر مانند عربستان، عمان، امارات و قطر هم در سطحی که باید مبارزه می‌کردند، نکردند.
وی تصریح کرد: نه اینکه بحث بیوتروریسم مطرح باشد بلکه این کشورها در مناطق آلوده، منابع کشاورزی زیادی ندارند و برایشان مهم نبوده که مبارزه کنند اما در هر حال هر دولتی وظیفه دارد که با این آفت مبارزه کند و از گسترش آن جلوگیری کند.
میر درباره اینکه در صورت اثبات قطعی این مساله فائو چه برخوردی با کشورهای مذکور خواهد کرد، گفت: بنده اطلاع دقیقی از این مساله ندارم که چه برخوردی با این کشورها صورت می‌گیرد.
آخرین وضعیت
آفت ملخ‌ها به طور تقریبی همه استان ها را در‌گیر کرده و شدت زاد و ولد آنقدر زیاد است که همه استان‌ها از جمله هرمزگان، سیستان‌و‌بلوچستان، فارس، بوشهر و خوزستان را بیشتر درگیر کرده و از حد مبارزه معمولی گذشته است.
این روند در هرمزگان کار را به جایی رسانده که جهاد کشاورزی از مردم درخواست کرده به کمک نیروهای این سازمان بیایند که البته برخی از مردم با روش سنتی شامل به صدا درآوردن زنگ و همچنین با روش تکان دادن شاخ و برگ درختان کار را شروع کرده ولی ملخ‌ها به صورت سیار از نقطه‌ای به نقطه دیگر می‌روند و باز هم خسارت به جا می‌گذارند.
حالا جمع‌آوری ملخ‌ها به صورت یک شغل درآمده و مثل برخی محصولات افراد برداشت می‌کنند و به صورت تضمینی توسط دهیاری‌ها خریداری می‌شود ولی هنوز ساز و کار آنکه بعد از خرید به چه سمتی هدایت می‌شود (معدوم می‌‌شود و یا ظرفیت برای تبدیل به کود دارد) معلوم نیست.
به گفته مدیرکل مدیریت بحران استانداری هرمزگان هم‌اکنون کار مبارزه با ملخ‌های صحرایی مهاجم در شش استان جنوبی کشور با استفاده از ۱۰ فروند هواپیمای سم‌پاش، صدها سم‌پاش انفرادی و وانتی از زمین و هوا در حال انجام است.