خطر در کمین درآمدهای نفتی

گروه انرژی- کاهش تقاضای جهانی نفت در سه ماهه گذشته، نتایج خود را در درآمد کشورها در ماه‌های پایانی سال به نمایش گذاشته است. آنطور که وزارت دارایی عربستان سعودی اعلام کرده، درآمد این کشوربا پیش‌بینی‌هایی که از قبل داشته، تطابق ندارد و از همین رو این کشور تصمیم گرفته که پیش‌بینی‌های سال آینده فروش نفت را تعدیل کند.
براساس گزارشی که رویترز به نقل از وزارت دارایی عربستان سعودی منتشر کرده، آمده است: هزینه‌ها به 285/1‌تریلیون ریال (۳۴۲ میلیارد دلار) کاهش می‌یابد زیرا این کشور خود را با کاهش اخیر قیمت نفت تطبیق می‌دهد. دولت عربستان سعودی، کسری بودجه سال‌۲۰۲۵ را ۱۰۱‌میلیارد ریال پیش‌بینی کرده که با پیش‌بینی‌های ماه گذشته همخوانی دارد.
هزینه‌ها در سال میلادی جاری، 5/7‌درصد بیشتر از بودجه مصوب سال بود، اما درآمدها هم 9/4‌درصد بیشتر از برآوردهای سال قبل بود. مونیکا مالیک، اقتصاددان ارشد در بانک تجاری ابوظبی می‌گوید که دولت عربستان سعودی به دنبال استفاده از تمام فضای مالی برای حمایت از برنامه متنوع‌سازی است. با وجود عقب‌نشینی ملایم، هزینه‌های کلی هنوز بالاست.
عربستان سعودی تعهدات سرمایه‌گذاری و هزینه‌های گسترده‌ای را برای تامین بودجه برنامه چشم‌انداز ۲۰۳۰ محمد بن‌سلمان، ولیعهد این کشور برای تنوع بخشیدن به اقتصاد و کاهش وابستگی به درآمد نفتی برعهده گرفته است. با این حال، این کشور عقب‌نشینی از بعضی از پروژه‌ها را آغاز کرده است که تا حدی به دلیل سطح پایین قیمت نفت از رقم مورد نیاز برای تعادل بودجه بوده است.
محمد الجدان، وزیر دارایی عربستان سعودی، به خبرنگاران گفت: منابع مالی این کشور، تاب آوری دارد تا در برابر کاهش قیمت نفت، دوام بیاورد. وی اظهار کرد:‌ اقتصاد عربستان به مرحله‌ای رسیده است که نوسانات بازار نفت، به اندازه گذشته بر آن تاثیر نمی‌گذارد. تفاوت فعلی این است که درآمدهای نفتی، به پیش‌بینی هزینه‌ها کمک می‌کند.
به گفته الجدان، کاهش بودجه پروژه‌هایی مانند شهر نئوم، تحت نظارت صندوق سرمایه‌گذاری عمومی است، نه دولت. حتی یک پروژه تحت چشم‌انداز۲۰۳۰ وجود ندارد که بودجه مناسبی نداشته باشد.
با این حال، عربستان سعودی که یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان نفت جهان است، به قیمت نفت خام برای حفظ رشد اقتصادی، به شدت متکی است. طبق آخرین پیش‌بینی‌های صندوق بین‌المللی پول، عربستان سعودی برای رسیدن به تعادل در امور مالی خود، به قیمت بیش از ۹۸‌دلار هر بشکه نفت برنت نیاز دارد. بلومبرگ اکونومیکس با در نظر گرفتن مخارج داخلی صندوق سرمایه دولتی عربستان، قیمت سر به سر نفت برای این کشور را ۱۰۶‌دلار می‌داند.
قیمت نفت برنت از پایان ژوئن، حدود ۱۵‌درصد کاهش یافته است و روز سه شنبه، حدود ۷۳‌دلار در هر بشکه معامله شد. طبق بودجه، انتظار می‌رود رشد اقتصادی امسال 8/0‌درصد باشد و در سال میلادی آینده، به 6/4‌درصد افزایش یابد.
براساس گزارش بلومبرگ، عربستان سعودی پیش‌بینی رشد خود را برای چند سال آینده کاهش داد و کسری بودجه عمیق‌تری را نسبت به پیش‌بینی‌های اولیه درآمد و هزینه‌های منتشر شده در ماه گذشته پیش‌بینی کرد. با این حال، رشد حدود چهار درصدی طی چند سال آینده، همچنان از بیشتر اقتصادهای بزرگ دیگر پیشی خواهد گرفت.
محموله‌های نفتی روسیه روی آب!
فقط عربستان نیست که با کاهش درآمدهای نفتی روبه‌روست، روسیه هم اعلام کرده که صادرات نفت خام این کشور از راه دریا، با کاهش خرید هند، بیشترین افت خود را از ماه ژوئیه تاکنون داشته و محموله‌ها به پایین‌ترین حد در دو ماه اخیر رسیده است.
میانگین حجم چهار هفته‌ای در مدت منتهی به ۲۴نوامبر، حدود ۱۵۰‌هزار بشکه در روز کاهش یافت که چهارمین کاهش در پنج هفته گذشته بود و به 12/3‌میلیون بشکه در روز رسید.
کاهش ارسال محموله‌ها بیشتر در بنادر غربی روسیه مشاهده شد که ارسال آنها در دو هفته گذشته، حدود ۲۵‌درصد نسبت به سطح متوسط ‌ماه گذشته کاهش یافته است. در هفته اخیر، یک تاخیر پنج روزه در برنامه بارگیری در بندر نووروسیسک وجود داشت که احتمالا مربوط به تعمیر و نگهداری بود و بر ارسال محموله‌های دریای سیاه اثر گذاشت.
با توجه به اینکه اکثر محموله‌های ارسالی از پایانه‌های صادراتی در بنادر غربی به مقصد هند بوده اند، کاهش میانگین چهار هفته‌ای ارسال محموله‌های نفت از بالتیک، قطب شمال و دریای سیاه، در حجم کمتر نفت خام که به مقصد این کشور آسیای جنوبی روانه شد، منعکس شده است.
داده‌های کاهش صادرات نفت روسیه، در آستانه نشست روز یکشنبه وزیران نفت اوپک‌پلاس منتشر شده است. انتظار می‌رود این گروه، برنامه افزایش تولید خود را برای سومین بار به تاخیر بیندازد.
روسیه متعهد شده بود در اکتبر و نوامبر، تولیدش را به میزان بیشتری کاهش دهد تا مازاد تولید ماه‌های قبل را جبران کند و صادرات کمتر، ممکن است منعکس‌کننده تلاش برای عمل به این وعده باشد.
اگرچه بخشی از کاهش فروش نفت روسیه ناشی از کاهش تقاضای چین بوده اما تحریم‌ها هم بی‌تاثیر نبوده اند.بنا بر داده‌های ردیابی و گزارش‌های ماموران بندر، در مجموع، ۲۸‌نفتکش، 5/20‌میلیون بشکه نفت روسیه را در هفته منتهی به ۲۴‌نوامبر بارگیری کردند. این حجم در مقایسه با 8/19‌میلیون بشکه بارگیری شده در ۲۶‌کشتی در هفته قبل، اندکی بیشتر بود.
حجم صادرات روزانه نفت در هفته منتهی به ۲۴نوامبر، حدود ۱۰۰‌هزار بشکه افزایش یافت و به 93/2‌میلیون بشکه رسید. این افزایش تحت تاثیر جریان بالاتر صادرات از بنادر روسیه در قطب شمال است اما صادرات از بنادر این کشور در اقیانوس آرام تغییری نداشت.
صادرات نفت از ابتدای سال جاری تاکنون، حدود ۶۰هزار بشکه در روز معادل 7/1‌درصد کمتر از میانگین صادرات در کل سال‌۲۰۲۳ بوده است.