خلاقیت؛ محصول جسارت و تجربه

«جهان صنعت»- وارد سالن که می‌شوید تنوع رنگ‌ها از شما استقبال گرمی به عمل می‌آورند. تجانس و به طور توامان تقابل رنگ‌ها با هم فضا را جذاب کرده است. هر قدر بیشتر قدم می‌زنید، ماجرا بیشتر برایتان جالب می‌شود. این اتمسفر محصول نمایشگاهی است که در یکی از گالری‌های تهران برپاست. این روزها گالری «هفت ثمر» مهمان آثار «زهره حسنی» نقاش جوان و پرکاری است که اولین نمایشگاه نقاشی‌های خود را در این گالری به نمایش گذاشته است. این نمایشگاه دیروز جمعه چهارم بهمن‌ماه افتتاح شد و تا چهارشنبه ۹ بهمن ادامه خواهد داشت و از ساعت ۱۶ تا ۲۰ پذیرای مخاطبان خواهد بود. به همین مناسبت بعد از مراسم افتتاح این نمایشگاه با ایشان به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه آن را می‌خوانید.
چه مسیری را تا به امروز طی کرده‌اید؟
شروع و استارت جدی من در رشته نقاشی از سال ۱۳۹۰ در آتلیه نقاشی استاد بهراد امین سلماسی زده شد.
پیش از این در رشته گرافیک و تصویرسازی فعالیت داشتم و کتاب‌هایی برای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ارائه داده شده است.در ابتدا با توجه به آموزش‌هایی که در راستای ‌هارمونی رنگ‌ها، ساختارشناسی و ترکیب‌بندی بود را شروع کردم و با آموزش‌هایی که گذرانده بودم، اتودهایی به عنوان طرح اولیه ارائه دادم.سبک و سیاق و شیوه هنری استادم مرا به خود جذب کرد چون آثار ایشان بسیار متفاوت و خاص و جدید بود (و هست) که تا به امروز ندیده بودم. به همین منظور استادم به من یاد داد که چطور طبیعت و عناصر پیرامونم را ساده ببینم و چطور با ساده‌نگری و آموزش‌های علمی بتوانم به ترکیب‌بندی با‌ هارمونی رنگی قوی، جامع و کاملی دست پیدا کنم که این خود یک پروسه چند ساله است.
هدفی که در ابتدا در ذهنم داشتم این بود که بتوانم به عناصر شخصی برسم که وقتی بیننده به تابلوهایم می‌نگرد، به فکر فرو رود و بیننده را به تفکر وا دارد و هر شخص، از یک اثر، برداشت‌های متفاوت خودش را داشته باشد.
کشیدن این مجموعه چقدر زمان‌برده است؟
مجموع آثارم که در گالری هفت ثمر به نمایش در آمده، حاصل ۸ سال فعالیت و آموزش‌های بی‌وقفه بنده است که با راهنمایی‌های پربار استادم سپری شد.
– از سبک و فضای کارها بگویید…
ابزار کارم، عناصری هستند که در اطراف وجود دارد که گاه به صورت عینی و گاه به صورت ذهنی بیان می‌شود. وقتی در کار فرم دیده می‌شود، عینی‌تر است و ارتباط با مخاطب راحت‌تر می‌شود. ولی اگر بخواهم فقط ذهنی کار کنم از مخاطب دور می‌شوم و قطعا عکس‌العمل‌هایی وجود دارد. هر چند که در زمان کار کردن به عینی یا ذهنی بودن توجه زیادی نمی‌کنم.
با توجه به بیانیه و نقدی که جناب آقای مهدی خانکه (پژوهشگر، منتقد هنری و استاد دانشگاه) با قلم زیبای خود در مورد مجموع آثار بنده نوشته‌اند، آنها را به سبک انتزاع نزدیک می‌داند. هر چند انتزاع کار کردن و متنوع دیدن بر پایه پروسه‌ای طولانی است. گمان می‌کنم هر کسی توان طی کردن این مسیر را ندارد. قرن‌هاست که در کاشی‌کاری، گلیم و… انتزاع وجود دارد و ما آن را پذیرفتیم ولی به محض اینکه تبدیل به تابلو می‌شود، عکس‌العمل‌ها به وجود می‌آید. این هم به دلیل عادت غلطی است که بعد از صفویه به دلیل ورود هنر غرب به وجود آمد. هنرمند دخل و تصرف می‌کرد و عار می‌دانست عین طبیعت کار کند. این دخل و تصرف لازمه‌اش خلاقیت و شجاعتی است که باید داشته باشد و کاری را تجربه کند که دیگران نکرده‌اند. این نوع کارها با وجود نقدهای بی‌شمار، ماندنی خواهد شد. جسارت و تجربه هنرمند توأم می‌شود با علمی که آموخته است و باعث خلق آثاری می‌شود که دیگران هرگز از آن دیدگاه ندیده‌اند.- دید شما به پدیده‌ها متفاوت است، یا حداقل آنچه که در نقاشی‌های شما نشان داده می‌شود متفاوت از واقعیت است. مبنا و اساس این نگاه چیست؟
مبنا و اساس نگاهم خط‌هایی است که از هنر ایرانی نشأت گرفته شده است. طبق آموخته‌های استاد بهراد امین سلماسی، خط از عناصر هویتیِ ایران است که در کارهای دوره‌های اولم بیشتر استفاده می‌کردم و با راهنمای تکمیلی ایشان که هنرجویان خود را به خودشناسی در سبکی که هر هنرجو با تراوشات درونی بروز می‌دادند و به سبکی خاص، با توجه به روحیه هر هنرجو سازگاری داشت، راهنمایی می‌کردند که متفاوت با دیگران باشند بهره‌مند شدم که در کارهای سال اخیرم پدیدار شده است.
یکسری المان‌ها یا یکسری رنگ‌ها در آثار شما تکرار می‌شود. مثل آبی یا نارنجی. این تکرار چقدر خودآگاه است؟
در نقاشی، رنگ‌ها با هارمونی و هماهنگی باید به کار رود. انتخاب رنگ‌ها، در آثار من، بسیار حسی بوده که از ضمیر ناخودآگاه سرچشمه گرفته، ولی ضمن کاربرد هماهنگی رنگ‌ها بار معنایی و بازگویی حسی دارند و با رنگ است که بیننده هم، رنگی که از ناخودآگاه تراوش کرده، دقیقا با حس و علم رنگ به خوانش فرم‌های شخصیم دعوت می‌کنم.
المان‌های من از هنر ایران و از طبیعت و انسان الهام گرفته که در بیشتر آثار اخیر، انسان و انسان‌هایی در دل طبیعت دیده می‌شوند که این شاید تا حدی امضای اثر شده باشد. کار باید ریشه داشته باشد. سیر و روند کاری و رشد هنرمند را باید دید. کاری که ریشه داشته باشد ماندگار است.
ما اگر موتیف‌ها و اسطوره‌های ایرانی را خوب بشناسیم، البته نه به این صورت که عیناً از آنها استفاده کنیم، بلکه می‌توانیم کار جدید انجام دهیم. حالا چطوری؟ این دیگر به خلاقیت هنرمند برمی‌گردد. که خلاقیت از دید من، از طریق دیدن و جست وجو کردن و کنکاوش کردن است به دست می‌آید. اگر از بچگی گاهی در موزه‌ها و گالری‌های هنری بگردند و دانش کسب کنند، کمتر گمراه و گیج می‌شوند و در تابلو به دنبال شمع و گل و پروانه نمی‌گردند و با تابلو اکسپرسیو، ارتباط برقرار می‌کنند. وقتی عادت کنیم به خوب دیدن و سلیقه مردم را پایین نگه نداریم، کارهای خوبی هم عرضه می‌شود و مطمئنا توقعشان بیشتر می‌شود.
در هنر زمانی این اتفاق می‌افتد که یک مقدار جلوتر از جامعه حرکت کنیم.
فضای قبول کار از هنرمندان جوان توسط گالری‌ها را چطور می‌بینید؟
متاسفانه یکسری از گالری‌دارها به آثار هنری، شخصی و سلیقه‌ای نگاه می‌کنند یا با عده‌ای محدود کار می‌کنند که این می‌تواند مضر باشد. به قول استادم، هنرمند ایرانی هنوز بلاتکلیف است و در این بلاتکلیفی، گالری‌دارها کم مقصر نیستند.
دیدم که گالری‌دار با فرد هنرمند طوری رفتار می‌کند که هنرمند را مجبور می‌کند آنچه که سلیقه شخصی گالری‌دار است را کار کند. در حالی که یک گالری‌دار حرفه‌ای باید از افراد مخصوصا جوان که کار و آثارش در سطح حرفه‌ای است حمایت کند و آثار وی را به کلکسیون‌دارها، مردم و راه هنر معرفی کند. این موضوع به‌صورت خیلی کمی از سوی گالری‌دار دیده می‌شود.
آثار شما چقدر بازخورد حوادث روز کشور است؟ اصلا این آثار را مماس با امروز جامعه می‌دانید یا صرفا تجربه شخصی است برای بیان احساسات؟
من زیبایی‌ها را به تصویر می‌کشم. نظر شخصی‌ام این است که هنرمند باید زیبایی‌ها را روی بوم خلق کند حتی اگر زخم‌ها، غم‌ها و غصه‌های زیادی داشته باشد و با آنها مواجه شده باشد، در هنگام کار باید توأم با زیبایی بیان شود. سعی کردم در آثارم ضربات سهمگین زندگی در روزگارم را طوری بیان کنم که بیننده را اذیت نکند و وقتی در برابر تابلو می‌ایستد، جز رنگ و طبیعت شادگونه و امید چیزی دیگری نبیند. مگر می‌شود اتفاق‌ها و حوادث روز در اثر بروز نکند؟ در کار من هم این موضوع است ولی باید کنکاش کرد و ریزبین شد تا دیده شود و این روش و حس و حال را ادامه خواهم داد.