دومینوی تورم به بازار مسکن می‌رسد

علیرضا محمدی*
تورم هزینه ساخت یکی از عوامل تاثیرگذار در راستای افزایش قیمت مسکن به‌شمار می‌رود. در حوزه نرخ نهاده‌های ساختمانی، میلگرد و سیمان به عنوان بخش‌های اصلی و هزینه‌بر محسوب می‌شوند. در بیشتر کشورهای دنیا از جمله ایران قیمت میلگرد با نرخ جهانی محاسبه می‌شود نرخی که مستقیما از قیمت دلار تبعیت می‌کند.

قیمت میلگرد به‌طور دقیقی با افزایش نرخ دلار دچار رشد می‌شود. برای افزایش قیمت سیمان نیز عوامل گوناگونی وجود دارد. البته باید توجه داشت که قیمت سیمان در کشور ما دستوری بوده و از طرف دولت تعیین می‌شود. قیمت سایر مصالح ساختمانی نیز فاقد هرگونه نظارت از سوی شورای رقابت و بقیه سازمان‌ها هستند.
رشد قیمت نهاده‌های ساختمانی و نهایتا افزایش هزینه ساخت در شهرهای بزرگ و شهرهایی که متوسط قیمت مسکن در آنها از تهران بالاتر است، اثرگذاری قابل‌توجهی بر افزایش قیمت مسکن ندارد. تورم هزینه ساخت اثرگذاری چشمگیری در شهرهایی دارد که قیمت مسکن نسبت به شهرهای بزرگ پایین‌تر است. در چنین حالتی افزایش قیمت مسکن عمدتا در شهرهای کوچک و روستاها دیده خواهد شد. به عبارتی افزایش قیمت مصالح روی مسکن‌هایی که قیمتشان از متوسط تهران بالاتر است، تاثیر چندانی ندارد. این افزایش قیمت روی مناطق کم‌برخورداری مثل شهرهای کوچک و روستاها تاثیرات فاحشی خواهد گذاشت.
نکته حائز اهمیتی که باید به آن توجه داشت این است که افزایش قیمت مصالح ساختمانی تنها یکی از مولفه‌های تاثیرگذار بر روی قیمت مسکن به شمار می‌رود. مولفه‌های گوناگونی برای ایجاد تورم در بازار مسکن وجود دارند. از جمله این مولفه‌های تاثیرگذار می‌توان به نرخ ارز، قیمت زمین، تورم عمومی موجود در اقتصاد کشور و بسیاری عوامل دیگر اشاره کرد.
به نظر می‌رسد مشکل اساسی و سرطان‌گونه بازار مسکن ایران این است که در کشور ما مسکن به یک کالای سرمایه‌ای تبدیل شده است. تا زمانی که این مشکل اساسی حل نشود، افزایش قیمت یا به طور کلی مشکلات موجود در بازار مسکن حل نخواهند شد. اینکه بازار مسکن به این سمت و سو رفته و عموم مردم به جای نگاه مصرفی، نگاهی سرمایه‌گذارانه به آن دارند، به خاطر اقتصاد بیمار کشور است؛ مشکل اساسی از همین جا نشات می‌گیرد.
موضوع دیگری که باید به آن توجه داشت این است که با این حجم از نقدینگی که در بازار مشاهده می‌شود، تورم بسیار بزرگی در سال ۱۴۰۲ قابل پیش‌بینی است؛ موضوعی که از آن راه فراری نیست. این تورم گریبانگیر بازار مسکن و نهاده‌های ساختمانی نیز خواهد شد.
متاسفانه در خصوص افزایش قیمت مسکن در سال ۱۴۰۲ علاوه بر اینکه عاملی تحت عنوان رشد قیمت مصالح ساختمانی وجود دارد، بقیه عوامل نیز در سال جاری اثرگذار خواهند بود. ما باید منتظر تورم عجیبی در بخش مسکن باشیم. از سویی احتمال آن وجود دارد که در سال ۱۴۰۲ نقدینگی‌ها از بازارهای خودرو، ارز، طلا و سایر بازارهای موازی وارد بازار مسکن شوند؛ موضوعی که به افزایش قیمت در این بازار دامن می‌زند.
نقدینگی مخربی که در جامعه ما وجود دارد، به هر سمتی که می‌رود مانند یک سیل عمل کرده و همه چیز را با خود می‌برد. این نقدینگی در سال گذشته با رشد چشمگیری روبه‌رو شد که در سال ۱۴۰۲ اثرات مخرب آن را خواهیم دید.
* کارشناس حوزه مسکن