خواننده‌ای که پس از مرگش مجاز شد

گروه فرهنگ و هنر- حبیب محبیان در طول دوران فعالیت خود به عنوان یکی از موفق‌ترین خوانندگان موسیقی پاپ در ایران شناخته می‌شد و تاثیر بسیاری روی صنعت موسیقی ایران داشت. بسیاری از طرفداران حبیب در ایران تلاش کردند تا او را به ایران بازگردانند و به آرزویش که برگزاری کنسرت در ورزشگاه آزادی بود، برسانند.
کمتر کسی است که آهنگ «مرد تنهای شب» با صدای حبیب محبیان را نشنیده باشد. خواننده‌ای که در سال ۱۳۶۲ به دلیل ممنوعیت خواندن ایران را ترک کرد و در سال ۱۳۸۸ به ایران بازگشت.
حبیب محبیان، خواننده، نوازنده، آهنگساز و ترانه‌سرا زاده ۴ مهر ۱۳۲۶ تهران است که ۲۱ خرداد ۱۳۹۵ در رامسر درگذشت. حبیب در دهه ۱۳۵۰ با آلبوم «مرد تنهای شب» به‌ شهرت رسید، چراکه نوع موسیقی او که متاثر از موسیقی راک غربی بود و استفاده از گیتار و صدایی متفاوت او را به هنرمندی متفاوت میان ایرانیان تبدیل کرد. دوران نوجوانی‌اش مصادف با پیدایش گروه بیتلز در دهه ۶۰ میلادی در اروپا بود و این باعث علاقه بیشتر وی به موسیقی شد. با پذیرفته شدن در آزمون صداوسیما، زیر نظر مرتضی حنانه به ‌فراگیری اصول و تدابیر آهنگسازی روی آورد و بعدها به‌عنوان خواننده در تلویزیون استخدام شد.
حبیب در سال ۱۳۶۲ به‌دلیل ممنوعیت خواندن، ایران را ترک کرد و در سال ۱۳۶۴ در لس‌آنجلس ساکن شد. او در سال ۱۳۸۸ با نوشتن نامه‌ای به ‌رییس‌جمهور، خواستار حضور در کشور شد و با موافقت ضمنی و پذیرفتن رعایت برخی شرایط، به‌همراه خانواده‌اش به ایران بازگشت و در رامسر اقامت کرد. صحبت‌های زیادی درباره حضور او در ایران وجود دارد.
محمود احمدی‌نژاد به صدای برخی خوانندگان قبل از انقلاب علاقه‌مند بود و برنامه‌هایی برای بازگشت برخی از این خواننده‌ها را داشت. گفته می‌شود اسفندیار رحیم‌مشایی نقش تاثیرگذاری در بازگشت حبیب به ایران داشت. رییس‌دفتر محمود احمدی‌نژاد که در سال ۱۳۸۸ مشاور فرهنگی رییس دولت هم محسوب می‌شد، یکی از واسطه‌های بازگشت او به ایران بود. حتی یکی، دو سایت خبری هم گزارش‌های کوتاهی از نقش رییس‌دفتر احمدی‌نژاد در بازگشت حبیب منتشر کردند. همان روزها مشایی در دیدار خود با حبیب محبیان مطالبی را درخصوص مسائل هنری و فرهنگی مطرح کرد که جزئیات و مسائل مطرح‌شده در این دیدار منتشر نشد. اگرچه این دیدار هم نتوانست مشکل حبیب در ارائه آلبوم و برگزاری کنسرت در ایران را برطرف کند.
حبیب در سال ۱۳۸۹ درخواست خود برای دریافت مجوز انتشار آلبوم را ارائه و اعلام کرد که می‌خواهد در ورزشگاه آزادی تهران کنسرت برگزار کند. رحیم مشایی، رییس‌دفتر رییس‌جمهور، گفته بود: «اینکه یک ایرانی بخواهد فعالیتی در داخل و خارج از کشور داشته باشد، مطابق چارچوب و قوانین آزاد است و مشکلی ندارد.» شاه‌آبادی معاون هنری وزیر ارشاد هم گفته بود: «خواننده‌ای که به ایران بازگشته از وزارت ارشاد مجوزی ندارد و آنچه گفته و شنیده‌شده، شایعه است.» همچنین نوش‌آبادی، سخنگوی ارشاد گفته بود: «ایشان می‌تواند با توجه به ‌نگاه و رویکرد دولت، به‌محتوای آثار فرهنگی و هنری، مجددا به ارائه آلبوم خود برای گرفتن مجوز اقدام کند.» احمد خاتمی، امام‌جمعه موقت تهران نیز گفته بود: «ایران جای خواننده‌های لس‌آنجلسی نیست.»
حبیب سال ۱۳۹۳ در شهرک تاریخی ماسوله که در حال تولید نماهنگ ترانه «خرچنگ‌های مردابی» بود توسط نیروی انتظامی بازداشت و برای به‌همراه نداشتن مجوزهای لازم ضبط فیلم، به‌دادسرا معرفی شد تا روند قضایی معمول پیگیری شود. در پایان، حبیب با وثیقه آزاد شد. وی پس از آزاد شدن، یک نامه سرگشاده باعنوان «من در سرزمین مادری‌ام بدون دلیل بازداشت شدم و بدون دلیل هم آزاد!» نوشت. در سال ۱۳۹۳ کتاب «مرد تنهای شب» به‌قلم حبیب انتشار یافت و در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران ارائه شد. این کتاب برگزیده‌ای از آثار و ترانه‌هایش در همه سال‌های فعالیت او بود.
حبیب محبیان، مدت‌ها مبتلا به بیماری قلبی بود و سرانجام در ۶۸ سالگی بر اثر ایست قلبی درگذشت و در گورستان روستای نیاسته رامسر به‌خاک سپرده شد. پس از درگذشت حبیب در روستای نیاسته رامسر، خانه موسیقی ایران از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درخواست کرد تا مراسم تشییع حبیب از مقابل تالار وحدت به سمت قطعه هنرمندان بهشت زهرا(س) انجام شود. اما پس از چند ساعت، داریوش قانع رییس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان رامسر اعلام کرد که حبیب در شهرستان رامسر و در امامزاده محمد تشییع و در همین محل به خاک سپرده خواهد شد.
در نهایت پیکر حبیب در محوطه گورستان روستای نیاسته به خاک سپرده شد. این خاکسپاری در شرایطی انجام شد که حبیب هیچ‌گونه تعلقی به شهر رامسر نداشت و فقط ویلای شخصی‌اش را در روستای نیاسته رامسر اجاره کرده بود.
در سال ۱۳۹۶ یک‌سال‌و‌نیم پس از درگذشت حبیب، نماهنگ «دیره» با صدای پسرش، احمدرضا محبیان و سمیر زند و همچنین با تصویر و صدای نه‌چندان شفاف «حبیب» از دفتر موسیقی وزارت ارشاد مجوز انتشار گرفت.
در زمستان ۱۳۹۶ در پی سانحه نفتکش سانچی، قطعه «مرگ قو» با صدای حبیب برای اولین بار از صداوسیما به یاد جانباختگان سانچی پخش شد.
در گفت‌وگویی که با همسر حبیب شده بود، وی گفته بود که «هیچ وقت حبیب به ارشاد نرفت، چون می‌ترسید کسی با او بلند حرف بزند. حالا من نمی‌دانم ارشاد چطور این مجوز را صادر کرده است. هیچ اجازه‌ای از ما برای اعطای مجوز گرفته نشد. حتی در این اثر صدای حبیب را با آهنگی که «سمیر زند» خوانده، ترکیب کرده اند. این اهانت است به حبیب. اگر قرار بود مجوز بدهند، باید تا زمانی که خودش بود می‌دادند، وقتی او رفته حتی به من هم نباید مجوز بدهند.»