خودگرافی

مهدی ویشکایی را باید از نخستین هنرمندان نوگرای ایران دانست که ویژگی‌های اغراق‌آمیز رنگ و ضربه‌قلم‌های ضخیم و جسور را در آستانه تثبیت مدرنیسم ایرانی، در برخوردی بسیار بی‌پروا و آوانگارد به‌کار می‌گیرد. آثار او حد واسطی بین نقاشی آکادمیک و مدرنیسم است. رنگ‌گذاری ضخیم و لکه‌ای متاثر از آثار نقاشان پست‌امپرسیونیست‌ از مهم‌ترین ویژگی‌های آثار ویشکایی است. مهم‌ترین آثار او پرتره‌ها و طبیعت‌‌بیجان‌هایی هستند که با تنوع رنگی زیاد و ضربه‌‌قلم‌های قدرتمند اجرا شده‌اند.
شناخته‌شده‌ترین آثار مهدی ویشکایی پرتره‌هایی هستند که از شخصیت‌های مهم ایرانی و خارجی خلق کرده است. او در رنگ‌گذاری، به بیانی شخصی و قلمی منحصر به خود رسیده است. به همین جهت در اغلب پرتره‌هایی که ساخته، نشان مشخصی از هیجان قلم دیده می‌شود. قلم پرشتاب او در این اثر به بهترین شکل، تصویرپردازی مدرن ایرانی را در آغازگاه آن نشان می‌دهد و همچنین رنگ‌های غلیظ و ضربه‌‌قلم‌های سریع، اغواکننده و پراکنده او، نوعی کشش نیرومند تصویری را به بیننده منتقل می‌کند. همان‌طور که در این اثر نیز به خوبی دیده می‌شود، در آثار ویشکایی کمتر پرداخت جزئیات و چینش منظم رنگ‌ها مورد توجه قرار دارد. در واقع آمیختگی این ویژگی‌ها،‌ هارمونی شگفت‌انگیز سطوح رنگی در ترکیب‌بندی‌های آشنای او را می‌سازد.
ویشکایی پس از گذراندن نقاشی آکادمیک در دانشکده هنرهای زیبا، همانند برخی دیگر از نخستین نوگرایان ایرانی به سمت نقاشی اروپایی و به‌ویژه فرانسوی در اوایل قرن بیستم متمایل می‌شود. کارهای او در این دوره، از نظر رنگ‌گذاری، اغراق در جزئیات و ضربه‌های سریع و پهن قلم، شباهت زیادی به کارهای سبک فرانسوی پست‌امپرسیونیسم و بعد فوویسم پیدا می‌کنند و نوعی قلم ضخیم و خشن را به تماشا می‌گذارند. هیجان پرالتهابی که در این دسته از آثار او دیده می‌شود، حاکی از تجربه تازه هنرمند در کار با قلم غیر‌کلاسیک، تاش‌های پهن و پالتی رنگین و آشفته است. در تحلیل آثار ویشکایی و دیگر هنرمندان هم‌نسل او، نباید تجربه تازه مدرنیسم و هیجان ناشی از مواجهه با آن را از نظر دور داشت. این واقعیت بسیار تاثیرگذاری است که ویشکایی و تنها چند هنرمند نوگرای دیگر چون او، در واپسین سال‌های حکومت قاجار و در آستانه تحولاتی ژرف در ساختار اجتماعی و فرهنگی ایران‌ به دنیا آمده‌اند؛ سال‌هایی که اشتیاق و هیجان مدرن شدن به نفی سنت‌های فرهنگی انجامید و زمانی دیگر احتیاج بود تا در بازنگری به سنت‌های گذشته ایرانی این گذر تقطیع شده تاریخی مورد تامل قرار گیرد.