ترس از برخوردهای قضایی

گروه فرهنگ و گردشگری- در ماه‌های اخیر شاهد شکل‌گیری موج برخوردهایی در خصوص حجاب و عفاف در اماکن گردشگری کشور بوده‌ایم.
پلمب برخی اماکن گردشگری و طبیعی نظیر تنگه کافرین و دریاچه شورمست و حاشیه‌های اخیر ایجادشده برای حافظیه باعث شده نقدهایی در مورد پیامدهای برخوردهای انجام‌شده بر صنعت گردشگری کشور مطرح شود.
به تازگی نیز عزت‌الله ضرغامی- وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی- در اظهارنظری بر این نکته تاکید داشته که «نباید این احساس به وجود بیاید که مدیران از خوف و نگرانی نسبت به برخوردهای قضایی، درخصوص حجاب سختگیری‌های بلاوجه کنند یا مرکزشان را تعطیل کنند یا خدمات‌شان را کاهش دهند.»
مطرح شدن این صحبت‌ها از زبان نفر اول وزارت میراث فرهنگی و گردشگری گویای آن است که نگرانی‌هایی در خصوص تبعات و پیامدهای برخورد با گردشگران در اماکن تاریخی و گردشگری وجود دارد.
در نظر داشته باشید که صنعت گردشگری کشور پس از خروج از دوران رکود کرونا و پس از آن دوره رکود شکل‌گرفته به دلیل شرایط اجتماعی کشور، امیدوار بود در بهار و تابستان ۱۴۰۲ به شرایط عادی برگردد. حال اما در سایه نگاه موجود و برخوردهای انجام‌شده ابهام‌هایی در خصوص آینده شکل گرفته است.
پلمب سریالی اماکن گردشگری در آستانه نوروز
در آستانه تعطیلات نوروز ۱۴۰۲ و در شرایطی که انتظار می‌رفت اقداماتی موثر برای رونق گردشگری شود به یکباره خبر پلمب سریالی برخی اماکن اقامتی و گردشگری در کشور خبرساز شد.
پلمب سرای عامری‌ها به دلیل آنچه رعایت نشدن حجاب توسط گردشگران عنوان شد بخش اول سریال پلمب اماکن گردشگری کشور بود.
چیزی نگذشت که اکوکمپ متین‌آباد که یکی از شاخص‌ترین کمپ‌های گردشگری کشور است، به دلیل رعایت نشدن حجاب بسته شد تا به تعبیری موج پلمب‌ها در آستانه نوروز و فصل سفر شکل بگیرد.
دریاچه شورمست در سوادکوه، نخلستان چاه‌عروس ابوزیدآباد کاشان، کاروانسرای دیرگچین در قم، پارک طبیعت‌گردی در یزد و برخی دیگر از اماکن و تاسیسات گردشگری تاکنون به‌دلیل «عدم رعایت شئونات اسلامی و عدم رعایت حجاب اسلامی»، پلمب و تعطیل شده‌‌اند. چندی پیش نیز اداره کل موزه‌های کشور نیز در بخشنامه‌ای به ادارات کل میراث فرهنگی استان‌ها اعلام کرد که حضور افراد بدون رعایت حجاب اسلامی در موزه‌ها ممنوع است.
در همین مقطع ضرغامی-وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی- عنوان کرد: «موردهای بسیار محدودی که پیش می‌آید، به نظر من می‌تواند اتفاق نیفتد، به‌خصوص درباره پلمب کردن؛ ما موافق پلمب کردن نیستیم؛ چراکه عده زیادی از مردم، مراکز اقامتی را رزرو و برای سفر برنامه‌ریزی کرده‌اند و وقتی به‌دلیل یک تخلف خاص این مراکز پلمب می‌شود، در واقع حقوق عمومی تضعیف شده است؛ به‌خصوص درباره گردشگران خارجی که برنامه‌ریزی می‌کنند و اگر این اتفاق رخ دهد؛ مشکلات دیگری در کشور روبه‌رو می‌شوند.»
وی افزود: «نباید کشور را برای گردشگر خارجی ناامن نشان دهیم و باید با بهانه‌های ایران‌هراسی مقابله کنیم؛ یکی از آنها هم می‌تواند گردشگر خارجی باشد، تصور کنید جایی را رزرو کرده و واردشده و به هر دلیل آنجا پلمب شده و رزرو‌ش از بین رفته است.»
حال با گذشت سه ماه از نوروز بار دیگر حواشی برخوردها در اماکن گردشگری اوج گرفته است. در تازه‌ترین اتفاق نیز مسائل پیش آمده در خصوص خواستگاری جنجالی در حافظیه شیراز خبرساز شده است.
حواشی حافظیه که با دستگیری مدیر این مجموعه و پس از آن کاهش ساعت کاری حافظیه همراه شد، باعث شده برخی این نقد را وارد کنند که ممکن است مدیران اماکن گردشگری و تاریخی از بیم برخورد قضایی و یا پلمب، ساعت کاری خود را کاهش دهند یا سختگیری‌های غیرمنطقی در برخورد با بازدیدکنندگان داشته باشند.
نقد ضرغامی به برخوردها
به دنبال برکناری مدیران برخی اماکن تاریخی و گردشگری از جمله در شیراز و کرمانشاه به دلیل آنچه «بی‌حجابی بازدیدکنندگان» خوانده شده، وزیر میراث فرهنگی به موضوع واکنش نشان داد.
عزت‌الله ضرغامی وزیر میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری گفت: موارد نقطه‌ای که تصمیم ناصواب گرفته می‌شود به هیچ‌وجه نباید تعمیم داده شود. مدیران ما به خصوص مدیران پایگاه‌های تاریخی و میراث فرهنگی با قوت و پشتیبانی و حمایتی که از وزارتخانه نسبت به آنها می‌شود، اماکن را اداره می‌کنند و خدمات لازم را به مردم ارائه می‌دهند.
ضرغامی با بیان اینکه یکی از ماموریت‌های مهم مدیران اماکن تاریخی حفظ فضای فرهنگی پایگاه‌های ماست، اظهار کرد: در حال حاضر برنامه‌ریزی‌ها انجام‌شده و چارچوب‌ها مشخص شده است و تذکرات لازم داده می‌شود و ورودی‌ها کنترل می‌شوند و اگر احیانا تخلفی انجام شود، هیات رسیدگی به تخلفات اداری گزارش را دریافت و برخورد می‌کند.
وی گفت: ممکن است یک دستگاه قضایی، قضاوتی کند که موافق آن نباشیم، در این‌گونه موارد به موقع به ماموران قضایی اطلاع‌رسانی لازم می‌شود.
ضرغامی تاکید کرد: «برکناری معدود مدیران اماکن تاریخی به هیچ‌وجه نباید در فضای رسانه‌ای تعمیم داده شود و این احساس به وجود بیاید که باقی مدیران از ترس و نگرانی‌ای که به خاطر این برخوردهای قضایی دارند، سختگیری‌های بلاوجه کرده یا مرکزشان را تعطیل کنند یا خدمات‌شان را کاهش دهند.»
باتوجه به اهمیت و نقش مهمی که صنعت گردشگری می‌تواند در اقتصاد و فرهنگ کشور بازی کند، انتظار می‌رود در برخورد با گردشگران تسامح بیشتری به کار گرفته شود.
طبیعتا چنانچه صنعت گردشگری ایران جان بگیرد می‌توان امیدوار بود که بخشی از درآمد غیرنفتی کشور از این حوزه تامین شود.
از سوی دیگر، گردشگری ایران این ظرفیت را دارد که با نشان دادن تصویر واقعی از کشور، مانع گسترش نگاه‌های ایران‌هراسانه در سطح بین‌المللی شود و زمینه را برای ساخت برند و تصویری مطلوب از کشور فراهم کند.