خیز اعراب برای پایان تبعیض جنسیتی

کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس در بخش عمده‌ای از حوزه‌ها، مانند حوزه زنان اصلاحات کلیدی را رقم زده‌اند؛ اصلاحاتی که موجب شده تا فضا برای مانور در عرصه‌های بین‌المللی برای این گروه از بازیگران تا حدودی هموار شود.
ناظران می‌گویند هدف چشم‌انداز ۲۰۳۰ عربستان و سایر کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس، بهبود استاندارد زندگی مردم در کشورها و تنوع بخشیدن به اقتصاد است. یکی از حوزه‌هایی که به واسطه اصلاحات انجام شده پیشرفت‌های چشمگیری را تجربه کرد، مشارکت اقتصادی زنان است. حمایت از مشارکت اقتصادی زنان در چشم‌اندازهای تعریف شده توسط کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس حیاتی بود، بنابراین برداشتن موانع قانونی اصلاح مهمی بود که انجام شد. عربستان و امارات در خط مقدم این جنبش قرار داشته‌اند و تغییرات قانونی پیشگامانه‌ای را رقم زدند تا موانع را برای زنان و پیوستن‌شان به فعالیت‌های اقتصادی بردارند.
عربستان سعودی بین سال‌های ۲۰۲۰-۲۰۱۹ مجموعه اصلاحاتی را اجرایی و قانون وضعیت مدنی، قانون کار و قوانین دسترسی به منابع مالی را ارائه کرد. نتایج نشان می‌دهد که مشارکت زنان به عنوان نیروی کار از ۲۲ درصد در سال ۲۰۱۹ به تقریبا ۳۷ درصد افزایش یافته که از هدف ۳۰ درصد تعیین شده توسط چشم‌انداز عربستان سعودی ۲۰۳۰ فراتر رفته است. امارات نیز در تلاش برای از بین بردن موانع قانونی برای زنان و حرکت به سمت اکوسیستم خنثی جنسیتی پیشگام بوده است. امارات متحده عربی فرصت‌های اجتماعی، آموزشی و اقتصادی بسیاری را برای زنان تعریف کرد و بالاترین نرخ مشارکت زنان در خاورمیانه و شمال آفریقا با ۵۵ درصد همراهی دارد.
امارات در این حوزه به سان رهبر منطقه‌ای ایفای نقش کرده است. بحرین نیز در چندین جبهه فعال بوده تا زنان به سهولت به عنوان بخشی از فعالان اقتصادی این کشور فعالیت داشته باشند. کویت قانونی را برای مبارزه با خشونت خانگی و همچنین ممنوعیت تبعیض جنسیتی و آزار جنسی در محل کار در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ تصویب کرد. در حوزه‌های دیگر، شورای همکاری خلیج‌فارس نه تنها بر مقوله زنان، بلکه بر توانمندسازی مردم و سرمایه انسانی‌اش متمرکز است. مشارکت شورای همکاری خلیج‌فارس در توسعه انسانی به‌طور قابل ملاحظه‌ای سیستم‌های بهداشت، آموزش، حمایت اجتماعی و مشاغل را تقویت کرده است.
خلیج‌فارس در مدیریت درمان رکورد زد!
یکی از نتایج اصلاح بازار کار بهبود وضعیت سلامت و ارتقای آن به بیش از ۳۷ درصد است. آنگونه که مدرن دیپلماسی نوشته، کمک‌های فنی بانک جهانی به افزایش سعودی‌سازی نیروی کار بهداشتی، افزایش شایستگی‌های پرستاری، تقویت زنجیره تامین دارویی و توسعه و اجرای خرید استراتژیک در بخش بهداشت کمک کرد. در این میان دستاورد قابل توجه دیگر قرار دادن بیماری‌های واگیردار (NCD) در دستور کار توسعه عربستان و کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس بود، زیرا این بیماری‌ها چالش بزرگ بهداشتی و عامل اصلی مرگ‌و‌میر هستند که باید مورد توجه قرار گیرند.
کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس به دنیا ثابت کرده‌اند که در بهره‌برداری از فناوری و مدیریت بحران‌های منطقه پیشرو هستند. خلیج‌فارس در طول همه‌‌گیری کووید-۱۹ برای مبارزه با این بیماری تلاش کرد.
کووید-۱۹ شوک دوگانه‌ای برای منطقه بود، چرا‌که به واسطه‌اش قیمت نفت کاهش یافت و این رخداد بر درآمدهای مالی تاثیر گذاشت. علاوه بر این، اختلالات ناشی از بیماری همه‌گیر باعث توقف فعالیت‌های اقتصادی عمومی شد. بیمارستان مجازی سها در عربستان مرکز درمانی با‌اهمیت در منطقه است که از پیشرفت فناوری و ادغامش با بخش بهداشت استفاده می‌کند. این نشان می‌دهد که چگونه پلتفرم‌های دیجیتال مدرن می‌توانند خدمات بهداشتی را به‌طور قابل توجهی گسترش دهند.
بخش مهمی از رشد و تنوع اقتصادی اعضای شورای همکاری خلیج‌فارس به گردشگری مرتبط است؛ حوزه‌ای که بازیگران این منطقه برای شکوفایی‌اش بسیار تلاش کردند. در همین راستا بانک جهانی نیز مستقیما با برخی از سایت‌های پیشرو میراث فرهنگی و گردشگری عربستان و آژانس‌های مربوطه مانند کمیسیون سلطنتی الولا و اداره توسعه دروازه دیریه همکاری کرد تا به پیشبرد این توسعه کمک کند. بانک جهانی از این نهادها برای تضمین پایداری فضایی، اجتماعی، زیست‌محیطی و اقتصادی توسعه مناطق گردشگری الولا و دیریه حمایت کرده است.
رشد ۳۶ درصدی مشارکت اقتصادی زنان در عربستان
در این میان، نرخ کل بیکاری در عربستان سعودی تا پایان سال ۲۰۲۲ از ۹ درصد در دوران کووید-۱۹ به ۸/۴ درصد کاهش یافت. براساس آخرین مقاله منتشرشده توسط صندوق بین‌المللی پول(IMF) ، نرخ بیکاری عربستان سعودی به پایین‌ترین سطح تاریخی خود رسیده است.
در این گزارش آمده است که این کشور همچنین سریع‌ترین رشد اقتصاد را بین کشورهای G20 در سال ۲۰۲۲ داشته است. صندوق بین‌المللی پول به بررسی دلایل و برنامه‌های عربستان برای دستیابی به این نرخ بیکاری پرداخته است.
به نقل از العربیه، نرخ کل بیکاری در عربستان تا پایان سال ۲۰۲۲ از ۹ درصد در دوران کووید-۱۹ به ۸/۴ درصد کاهش یافت که نشان‌دهنده افزایش کارگران عربستانی در بخش خصوصی و همچنین کارگران مهاجر- عمدتا در بخش‌های ساخت‌وساز و کشاورزی- است که در حال بازگشت به سطح قبل از کووید هستند. گریس نجار، مدیرعامل منطقه‌ای موسسه مدیریت پروژه برای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا، در مصاحبه‌ای با عرب‌نیوز در اوایل ماه ژوئن گفت که ایجاد شغل در این کشور در ماه‌های آینده شتاب بیشتری خواهد گرفت، در درجه اول به دلیل شتابی که در توسعه ابرپروژه‌ها وجود دارد.
عربستان سعودی گندم، خرما، محصولات لبنی، تخم‌مرغ، ماهی، مرغ، میوه، سبزیجات و گل را به بازارهای سراسر جهان صادر می‌کند. خرما که زمانی جزو اصلی رژیم غذایی عربستان سعودی بود، اکنون عمدتا برای کمک‌های بشردوستانه جهانی کشت می‌شود. بیکاری در میان جوانان نیز در سال ۲۰۲۲ به نصف کاهش یافت و به ۸/۱۶ درصد رسید، در حالی که مشارکت اقتصادی زنان به ۳۶ درصد رسید که از هدف ۳۰ درصدی تعیین‌شده در دستور کار اصلاحی چشم‌انداز عربستان سعودی ۲۰۳۰ فراتر رفت.
رشد اقتصادی
در این گزارش آمده است که رشد اقتصادی کلی عربستان به ۷/۸ درصد رسیده که بخشی از آن به دلیل تولید نفت قوی و تولید ناخالص داخلی غیرنفتی ۸/۴ درصدی است که «به دلیل مصرف قوی خصوصی و سرمایه‌گذاری خصوصی غیرنفتی است». ایجاد شغل به‌ویژه برای اتباع سعودی -که بیش از ۶۰ درصد آنها زیر ۳۵ سال سن دارند- بخش مهمی از برنامه اقتصادی بلندپروازانه است که توسط محمد بن سلمان، ولیعهد این کشور، برای کاهش اتکای پادشاهی به نفت دنبال می‌شود.
عمده‌فروشی، خرده‌فروشی، ساخت‌وساز و حمل‌ونقل، بخش‌های اصلی محرک رشد غیرنفتی بودند. گزارش صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی می‌کند که این شتاب رشد غیرنفتی در سال ۲۰۲۳ به افزایش خود ادامه دهد. نرخ تورم پایین ماند و پیش‌بینی می‌شود که بیشتر کاهش یابد. با وجود افزایش به ۴/۳ درصد در اوایل سال ۲۰۲۳، تورم در ماه مه ۲۰۲۳ به ۸/۲ درصد بازگشت، زیرا کمک‌های بخش حمل‌ونقل و قیمت مواد غذایی افزایش اجاره‌بها را جبران کرد.
پیشرفت اصلاحات ساختاری
هیات اجرایی صندوق بین‌المللی پول به پیشرفت قابل توجهی در برنامه اصلاحات ساختاری عربستان سعودی، به ویژه بهبود مشارکت زنان در نیروی کار و بهبود در محیط نظارتی و تجاری اشاره کرد. براساس این گزارش، آنها به سرمایه‌گذاری بیشتر بخش خصوصی و تشویق «پیشرفت مثبت» کمک کرده‌اند.
در این گزارش آمده است که بخش بانکی این کشور «قوی» باقی مانده است. همچنین بر ابتکار سبز عربستان سعودی (SGI) تاکید کرد که اجرای آن برای دستیابی به هدف خالص کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای حیاتی خواهد بود. براساس گزارش وب‌سایت دولت سعودی در بخش چشم‌انداز ۲۰۳۰، SGI یک نمای وحدت‌بخش برای اقدام اقلیمی در عربستان است که بر مبارزه با تغییرات آب و هوایی، بهبود کیفیت زندگی و حفاظت از محیط‌زیست برای نسل‌های آینده متمرکز است.
گزارش صندوق بین‌المللی پول سالانه جمع‌آوری می‌شود که طی آن تیمی از کارکنان از کشور بازدید می‌کنند، اطلاعات اقتصادی و مالی را جمع‌آوری می‌کنند و با مقامات درباره تحولات و سیاست‌های اقتصادی کشور بحث می‌کنند. در سال‌های اخیر، تلاش‌هایی برای توسعه استعدادهای محلی در عربستان سعودی، از جمله در بخش ساخت و ساز، صورت گرفته است. دولت چندین طرح را برای توسعه مهارت‌ها و ایجاد فرصت‌های شغلی برای سعودی‌ها اجرا کرده است؛ از جمله برنامه ملی تحول.
آخرین گزارش مشاغل آینده توسط مجمع جهانی اقتصاد نشان داد که مشاغل با سریع‌ترین رشد در عربستان سعودی توسط فناوری و دیجیتالی‌ شدن هدایت خواهد شد. این گزارش می‌افزاید که انتظار می‌رود عربستان سعودی شاهد افزایش شدید تقاضا برای متخصصان هوش مصنوعی و یادگیری ماشین باشد، زیرا اکثر مشاغل در حال تغییر به سمت دنیای دیجیتال هستند.