داروی مُسکن برای سفرهای داخلی

گرانی و تحریم‌ها شرایط سفر را کاملا دگرگون کرده است. کاهش سفرهای خارجی از یک سو و پیش‌بینی‌ها از کاهش سفرهای داخلی و افت آمار مسافران هتل‌ها از سوی دیگر. چند وقت پیش ولی تیموری، معاون گردشگری‌ از طرحی خبر داد که آن را «سفر ارزان» نامید؛ طرحی که گرچه او را اجرا شده دانسته است اما تاکنون جزئیاتی از آن را در اختیار رسانه‌ها قرار نداده. رییس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر سفر هوایی، گردشگری و زیارتی استان تهران در گفت‌و‌گو با «جهان صنعت» می‌گوید: هنوز ابلاغیه‌ای برای هتل‌ها نیامده است. غلامرضا اباذری از اجرای هر طرحی که به رونق گردشگری بینجامد استقبال می‌کند اما می‌گوید: باید درنظر بگیریم این طرح‌ها به مثابه مُسکن برای گردشگری هستند و قرار نیست دائمی و همیشگی باشند. اگر در آینده ادامه پیدا نکرد نباید این طرح‌ها را شکست‌خورده بدانیم چون صرفا برای این شرایط خاص که آمار سفر کاهش داشته طراحی می‌شوند.
این طرح‌ها و مشابه آنها در وضعیت فعلی کشور به ارزان‌سازی خدمات سفر کمک می‌کند و در عین حال باعث بهبود وضعیت اقتصادی و سرمایه‌گذاری در تاسیسات گردشگری، افزایش ضریب اقامت در هتل‌ها، رونق کسب‌و‌کار آژانس‌های مسافرتی و حذف نشدن سفر از سبد خانوار ایرانی می‌شوند. این طرح‌ها حتی اگر به مدت سه ماه در کشور اجرا شوند باز هم نتیجه موفقیت‌آمیز خواهد بود.
گرچه ولی تیموری که طرح سفر ارزان ابتکار اوست، از ادامه این تسهیلات ابراز امیدواری کرده و گفته: درنظر داریم طرح فقط مختص ایام نوروز نباشد. با توجه به قیمت‌های رو به افزایش بلیت‌ها و به طور کلی سفرها به نظر می‌رسد گردشگری در ایران به یک مُسکن دائمی نیاز داشته باشد.
رییس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر سفر هوایی، گردشگری و زیارتی استان تهران‌ گفت: با وجود اینکه یک ماه به عید نوروز باقی مانده اما اطلاعی درباره جزئیات این طرح ندارم. آنچه درباره کلیاتش می‌دانم این است که قرار است از طریق منابع بانکی وام سفری برای مسافران در نظر گرفته شود و ضمنا با مراکز ارائه خدمات گردشگری همکاری‌های لازم جهت اسکان مسافران انجام شود.
ولی تیموری در گفت و گو با روزنامه ایران عنوان کرده بود در این طرح خانه‌مسافرها هم رسمیت پیدا می‌کنند تا مسافران جای چادر زدن در پیاده‌رو و خوابیدن در پارک‌ها در این مراکز اسکان پیدا کنند. غلامرضا اباذری در این باره می‌گوید: ما همیشه منتقد خانه‌مسافرها بوده و هستیم. می‌توان به جای رسمیت بخشیدن به خانه‌مسافرها تسهیلات هتل‌ها را افزایش داد. او تخفیف‌های درنظر گرفته شده برای هتل‌ها را از ۱۰ تا ۴۰ درصد دانست که این رقم بسته به شهرها، کیفیت هتل (ستاره هتل‌ها)، میزان شلوغی و مسافرپذیری آنها متفاوت خواهد بود.
غلامرضا اباذری رییس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر سفر هوایی، گردشگری و زیارتی استان تهران هم چنین گفت: بعضی‌ها می‌گویند هزینه‌های بلیت هواپیما دو برابر شده است، در حالی که این‌طور نیست، بلکه چهار برابر شده و حوزه گردشگری هر روز با مشکلات جدیدی روبه‌رو است. او با گریزی به مشکلات تشدید مالیات بر هتل‌ها ادامه داد: از دهه ۳۰ آژانس‌های هوایی در کشور فعالیت می‌کردند و ۴۰۰ کسب و کار در این حوزه‌ها تشکیل شده است این در حالی است که تا اوایل دهه ۸۰ حتی نهاد‌های مهم نیز وبگاه نداشتند، ولی تشکل‌های گردشگری دارای وب‌سایت بودند و این نشان از فعالیت‌های رو به جلوی آنهاست اما متاسفانه با مشکلات عدیده‌ای مواجه هستند.
رییس جامعه هتلداران ایران در گفت‌و‌گو با ایسنا به افت آمار اقامت در هتل‌های کشور، اظهار کرد: اگرچه برخی متولیان و مطلعان از افزایش سفرهای داخلی با گران شدن سفرهای خارجی خبر می‌دهند اما آمار اسکان در هتل‌های کشور در مقایسه با مدت زمان مشابه سال گذشته ۱۰ درصد کمتر شده است. در اصل مسافران هتل‌رو کم شده‌اند که این وضعیت ناشی از شرایط اقتصادی مردم و ازدیاد مراکز غیررسمی اقامتی در سطح کشور است.
وی اضافه کرد: با وجود افزایش شدید هزینه‌ هتلداری اما بسیاری از آنها تخفیف‌هایی بین ۱۰ تا ۵۰ درصد قائل شده‌اند، برخی هم همچنان با قیمت سال گذشته خدمات می‌فروشند، این یعنی حاشیه سود هتل کم شده است.
حمزه‌زاده گفت: هرچند در جریان جزئیات طرح سفر ارزان سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری قرار نداریم‌ ولی از هر طرحی که به توسعه گردشگری منجر شود، استقبال می‌کنیم، حتی اگر آژانس‌های مسافرتیِ عمده‌فروش طرح‌های مشابه داشته باشند، هتلدارها برای همکاری با آنها در این شرایط بد و بحرانی آماده‌اند. برخی از بانک‌ها هم برای مشارکت در این طرح‌ها ابراز علاقه کرده‌اند. این ظرفیت تا به حال پنهان بوده که باید از آن استفاده کرد.
حرمت‌الله رفیعی‌ رییس هیات‌مدیره این انجمن‌ درباره جزئیات طرحی که ولی تیموری هفته گذشته خیلی کلی درباره آن اطلاع‌رسانی کرد، به ایسنا گفت‌: متولیان سفر جلساتی در این‌باره داشته‌اند. ما معتقدیم با وجود شرایط بحرانی که بسیاری از آژانس‌های مسافرتی را دچار چالش کرده است، می‌توانیم این طرح (سفر ارزان) را پیش ببریم. اگرچه در این مرحله با عبارت «سفر ارزان» مخالفیم چون آن را دور از شأن مردم می‌دانیم. ما دوران چادرنشینی و کپرنشینی را پشت سر گذاشته‌ایم و جالب نیست برای سفری که قرار است به آسانی در دسترس مردم قرار گیرد، از واژه ارزان استفاده کنیم که معمولا برداشت مثبتی از محتوای آن نمی‌شود.
او ادامه داد: با توجه به نرخ ارز و افزایش بهای بلیت هواپیما، یقینا بسیاری از مسافران خارج‌رو به گردشگری داخلی روی می‌آورند. برای همین لازم است تسهیلات و تشویق‌هایی در نظر گرفته شود. در این طرح هدف علاوه‌بر در دسترس قرار دادن خدمات سفر با هزینه منطقی‌تر، توزیع مسافرت‌ها در مناطقی غیر از شمال ایران است که مردم هر هفته برای چند ساعت استراحت در آن نقطه باید حدود ۲۴ ساعت، رفت و برگشت در ترافیک آن معطل بمانند؛ منطقه‌ای که سواحل آن با مونوپل و تصرفات گسترده روبه‌رو است و ساحل آزاد و پاک در آن به ندرت پیدا می‌شود. البته این فجایع را فقط در شمال ایران نمی‌توان تجربه کرد، چون سفر به جنوب هم مصائب خاص خود را دارد؛ از ناامنی جاده‌ها گرفته تا گرانی هتل و هواپیما.
این فعال گردشگری گفت: برای آسان شدن سفر، از هتل‌ها نمی‌خواهیم ارزان‌فروشی کنند‌ بلکه از دولت می‌خواهیم برای در دسترس قرار گرفتن خدمات در این بخش، معافیت‌های مالیاتی را مثل بسیاری از کشورها برای هتل‌ها به اجرا‌ بگذارد. چرا باید بخش حمل‌ونقل هوایی از پرداخت مالیات معاف باشد اما هتل نه!؟
او به گرانی بلیت هواپیما که همزمان با اجرای سیاست‌های جدید ارزی در کشور اتفاق افتاد، اشاره کرد و افزود: شرکت‌های هواپیمایی زمانی وام‌هایی گرفتند تا هواپیما بخرند اما به خاطر تحریم ناچار شدند هواپیماهای فرسوده را وارد کنند. حالا هم برای تعمیرات و تهیه قطعات آنها باز هم دست به دامن مردم شده‌اند و مالیات و هزینه‌های این بخش را به نحوی از طریق مردم با مالیات‌ها و نرخ‌هایی که برای بلیت تعیین کرده‌اند، تامین می‌کنند. اگر قرار است بخش‌هایی در کشور از تسهیلات و معافیت مالیاتی بهره‌مند شوند، به خاطر مردم هتل‌ها هم باید مشمول چنین مشوق‌هایی شوند تا قیمت‌ها را مناسب کنند.
رفیعی گفت: وقتی هواپیما و هتل قیمت مناسب بدهند و بخشی از ظرفیت خالی را در اختیار آژانس‌ها قرار دهند قطعا می‌توان سفر را در دسترس شمار بیشتری از مردم کشور قرار داد تا با هزینه‌‌ به‌صرفه‌تری آن را انجام دهند.
رفیعی همچنین نقش استانداران را در اجرای طرح «سفر ارزان» اثرگذار دانست و افزود: ما در کشور جاذبه کم نداریم. استاندارانی که تمایل دارند گردشگر به استان‌شان سفر کند باید امکانات در اختیار خود را آزاد و طوری قیمت‌گذاری کنند که آژانس بتواند به آن استان مسافر بفرستد. چند وقت دیگر نوروز است، موج خروشانی از سفرهای داخلی راه می‌افتد. اما آیا قرار است اتفاقی که هر سال تجربه می‌کنیم تکرار شود؟!
رییس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی، لزوم اجرای طرحی که سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری از آن با عنوان «سفر ارزان» یاد کرده را‌ پای کار آمدن شرکت‌های هواپیمایی، هتل‌ها و استانداری‌ها دانست و با خوش‌بینی نسبت به اجرای آن، اظهار کرد: وقتی گردشگری داخلی رونق بگیرد، خدمات و تاسیسات هم توسعه پیدا می‌کند و فرهنگ پذیرش مسافر در هر نقطه از کشور جا می‌افتد‌ و آن‌وقت روی گردشگری خارجی که سخت‌تر جذب می‌شود، می‌توان بهتر سرمایه‌گذاری کرد و همین روال را برای آنها نیز به اجرا‌ گذاشت.
او درباره تسهیلاتی که قرار است بانک‌ها در جریان این طرح به مسافران بدهند نیز‌ توضیح داد: وقتی ظرفیت خالی شرکت‌های هواپیمایی و هتل‌ها با قیمت مناسب در اختیار آژانس‌ها قرار گرفت، نوبت تسهیلات بانکی می‌رسد. در واقع بانک‌ها باید چنین تسهیلاتی را فراهم کنند. منظور ما ایجاد رانت نیست که پولی به بخشی برسد و طرحی هم اجرا‌ نشود. هدف این است که سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری و ذی‌نفوذان، با بانک‌ها به‌ویژه قرض‌الحسنه‌ها رایزنی کنند تا تسهیلات با سود پنج تا شش درصد در اختیار آژانس‌ها قرار گیرد تا آنها نیز خدمات این بسته سفر را تامین کنند و مسافر هم در نهایت این تسهیلات را در پنج یا شش ماه به‌صورت اقساط برگرداند. برآورد ما بر این است که هر مسافر برای ایرانگردی بین یک تا دو میلیون تومان هزینه دارد. بانک می‌تواند این اعتبار را در اختیار بخش‌های خدماتی قرار دهد تا به این شکل بازپرداخت آن تضمین شود. شاید به نظر سخت باشد اما فرمول چندان پیچیده‌ای ندارد و کشورهای زیادی به این شکل برای سفر تسهیلات می‌دهند.
رفیعی در پاسخ به این سوال که آیا درباره سازوکار پرداخت تسهیلات این سفرها، پیشنهاد مطرح‌شده مورد تفاهم یا توافق بخش دولتی هم بوده است‌ گفت: بخش خصوصی در اجرای این طرح با سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کاملا هماهنگ است. در درون بخش نیز رایزنی‌هایی صورت می‌گیرد، چون بسیاری از آژانس‌های مسافرتی شرایط اقتصادی خوبی ندارند و حتما تمایل دارند که این پروژه اجرا شود. تلاش هم می‌کنیم از این مسیر سخت با موفقیت گذر کنیم. باور داریم از گردشگری داخلی می‌توانیم به گردشگران خارجی برسیم.