درخواست ۱+۵ از واشنگتن برای بی‌اثر کردن آیسا

گروه سیاسی- اکنون که دولت یازدهم ماه‌های آخر خدمت‌رسانی خود را به مردم سپری می‌کند، دولت ترامپ لحظه شماری می‌کند تا فعالیت ریاست‌جمهوری‌اش را آغاز کند و این موضوع سبب شده تا وضعیت اجرای برجام و آینده آن به مهم‌ترین موضوع دولت تدبیر و امید باشد چرا که وضعیت برجام با آمدن ترامپ می‌تواند کمی نگران‌کننده شود. دستگاه دیپلماتیک دولت بعد از تمدید قانون داماتو علیه ایران با وجود اینکه که هیچ ارتباطی هم با برجام ندارد تلاش کرد تا با شفافیت، واقعیت‌های نقض برجام توسط آمریکا را به استحضار جامعه برساند و راهکارهای پیش رو برای مقابله به مثل را ارائه دهد. از این سو نشست کمیسیون مشترک برجام بنا به درخواست محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان و برای بررسی نقض برجام توسط آمریکا با تمدید قانون آیسا با حضور معاونان وزرای خارجه ایران و کشورهای ۱+۵ در محل هتل کوبورگ وین برگزار شد و با صدور یک بیانیه مطبوعاتی به کار خود خاتمه داد.
تاکید هیات آمریکایی بر پایبندی کامل به برجام
در نشست کمیسیون مشترک علاوه بر بررسی گزارش ارائه شده توسط کارگروه کارشناسی،‌ نمایندگان کشورمان ضمن ارائه شرحی از بدعهدی‌های آمریکا در یک سال اخیر، با ارائه مستندات حقوقی تمدید قانون آیسا را مغایر با تعهدات آمریکا در قالب برجام دانستند. در ادامه، هیات آمریکایی با تاکید مجدد بر پایبندی کامل این کشور به برجام، ضمن اشاره به عدم امضای این مصوبه از سوی رییس‌جمهور آمریکا به عنوان یک تصمیم مهم سیاسی‌ و برشمردن یک سلسله از اقدامات حقوقی و اجرایی که از سوی دولت این کشور برای بی‌اثر کردن قانون آیسا صورت گرفته است، عنوان کرد: با اقدامات انجام شده، هیچ تاثیر عملی بر قانون مزبور وجود ندارد بنابراین نفس تصویب این قانون در کنگره آمریکا مشکلی برای تعهدات برجامی این کشور ایجاد نمی‌کند. همچنین نمایندگان سایر دولت‌های عضو کمیسیون با جدی قلمداد کردن نگرانی ایران، خواستار اقدامات آمریکا در جهت بلااثر ماندن این قانون و شفاف‌سازی کامل در این زمینه شدند به گونه‌ای که هیچ ابهامی نسبت به اینکه این قانون اثری بر تجارت و همکاری با ایران ندارد، باقی نماند.
نهایتا در این نشست، کشورهای اروپایی همراه با نماینده آنها خانم موگرینی که از مدافعان جدی اجرای برجام بوده در مقابل مخالفان این توافق، بر برگشت ناپذیر بودن برجام تاکید کرده‌اند‌ اما آنچه در این میان حائز اهمیت است تدبیر هوشمندانه ایران است تا تمهیدات لازم را برای برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام فراهم آورد تا به کلیه طرف‌های برجام اطلاع‌رسانی شود که عدم پایبندی اساسی و ماهیت پوچ هجمه‌ها در رفتار طرف مقابل وجود دارد و البته فارغ از تمام اینها تاکیدی است که رییس آژانس بین‌المللی اتمی و مسوول سیاست خارجه اروپا دارند و آن پایبندی ایران به تعهداتش است و این یعنی اثرگذاری ایران بر تاکید بر اجرای صحیح برجام و حفظ این دستاورد مهم عرصه سیاست خارجی که موجب ارتقای حوزه‌های گوناگون در کشورمان می‌شود.
ادعای وال‌استریت ژورنال و پاسخ عراقچی
از طرفی وال‌استریت ژورنال، طی گزارشی ادعا کرد ایران با کاهش تعداد میله‌های سوخت اورانیوم غنی شده خود موافقت کرده است. بنابر ادعای وال‌استریت، پاکسازی تاسیسات هسته‌ای نطنز منجر به کاهش ذخیره سوخت غنی شده ایران تا حد بسیار کمتری از ۳۰۰ کیلوگرم توافق شده در برجام خواهد شد. عراقچی اما با ادعایی متناقض با ادعای وال‌استریت، این کار را منجر به افزایش میزان سوخت غنی شده در ایران می‌داند. به گزارش این روزنامه، موافقت ایران در این خصوص طی نشست کمیسیون مشترک برجام در وین بر سر مذاکره در خصوص توافق هسته‌ای اعلام شده است. این روزنامه به نقل از مقامات آگاه شرکت‌کننده در این نشست گفته است: ایران با طرحی برای پاکسازی تاسیسات هسته‌ای نطنز و خارج کردن و خفیف کردن اورانیوم غنی شده باقیمانده در مجاری غنی‌سازی این تاسیسات موافقت کرده است. عراقچی بیان داشت: بر اساس این طرح، همه رسوبات مواد غنی‌شده که از لوله‌ها بیرون می‌آیند، از شمول ٣٠٠ کیلو ذخایر مواد غنی‌شده ایران خارج شده و به این ترتیب ایران قادر خواهد بود، مواد بیشتری غنی‌سازی کند.
آنچه مشخص است اینکه می‌توان گفت، میان ادعای وال‌استریت ژورنال و گفته‌های عباس عراقچی در مورد این طرح، یک نکته مغفول وجود دارد. در حالی که گزارش وال‌استریت ژورنال اشاره می‌کند که پاکسازی این مواد و رسوبات از تاسیسات نطنز، منجر به کاهش مواد غنی شده ایران به شکل موقت خواهد بود، این طرح برای پاکسازی، عملا می‌تواند ظرفیت ایران برای غنی‌سازی اورانیوم تا سقف ۳۰۰ کیلوگرم را به گفته عراقچی افزایش دهد. به عبارت دیگر، خروج حدود ۱۰۰ کیلوگرم رسوبات غنی‌سازی از این تاسیسات منجر به کاهش میزان ذخایر سوختی ایران خواهد شد‌ اما این ۱۰۰ کیلوگرم از این پس در شمول محدودیت ۳۰۰ کیلوگرم سوخت غنی شده نخواهد بود و با رسیدن میزان سوخت ذخیره شده در ایران به زیر ۲۰۰ کیلوگرم- با امحای این ۱۰۰ کیلوگرم رسوبات- ظرفیت ایران برای غنی‌سازی سوخت قابل مصرف تا ۳۰۰ کیلوگرم افزایش پیدا می‌کند. در واقع بر خلاف تلاش وال‌استریت برای نشان دادن موافقت ایران با طرحی که منجر به کاهش میزان ذخیره سوخت و در نتیجه به ادعای آن دور شدن ایران از ساخت سلاح هسته‌ای می‌شد- ادعایی که هنوز رسانه‌های آمریکایی برای حفظ فشار بر ایران آن را مطرح می‌کنند- طرح ارائه شده از سوی ایران، نه تنها ظرفیت غنی‌سازی سوخت طبق برجام را کاهش نخواهد داد‌ بلکه عملا میزان سوخت قابل مصرف در اختیار ایران را نیز افزایش می‌دهد.