درمان با شربت تقویتی

حمید تهرانی

به نظر می‌رسد تمرکززدایی که دولت‌های جمهوری اسلامی به طور مداوم و مصرانه به دنبال اجرای آن بوده‌اند نه فقط عملی نشده بلکه نتیجه رفتارها ایجاد تمرکز بیشتر به نفع مناطق توسعه‌یافته کشور بوده است.
جغرافیای صنایع و جغرافیای انسانی صنعتگران نشان می‌دهد که اتفاقا مناطق برخوردار کشور از نظر ضریب نفوذ صنایع و حضور صنعتگران، شهرهایی که امکانات وسیع‌تر دارند بیشتر میزبان صنایع هستند و از این بابت از منظر تولید ثروت در کشور در جایگاه بهتری قرار گرفته‌اند. البته در مقام پاسخگویی برخی می‌توانند ادعا کنند که توسعه‌یافتگی شهرها اتفاقا مقدم بر حضور همین صنایع و صنعتگران بوده و امکانات شهرها صنعت و صنعتگر را به سوی خود کشانده است. این ادعا البته دور باطلی را پدید می‌آورد که روشن نیست آیا ابتدا شهر از امکانات مناسب برخوردار شده یا آنکه صنعت و صنعتگر، شهر را از امکانات مناسب برخوردار کرده‌اند.
هرکدام از این دو طرف ماجرا درست باشد، نکته قابل ملاحظه آن است که نتایج آماری گویای آن است که اقدامات انجام شده برای ایجاد توازن و عدالت اقتصادی میان استان‌ها در جمهوری اسلامی ناکام مانده یا به عبارت دقیق‌تر به شکست انجامیده است. با این وجود دولت‌ها به جای آسیب‌شناسی و درمان همواره با شربت‌های تقویتی و عوامل تشویقی سعی کرده‌اند میزان بیشتری از جمعیت را به نقاط کمتر توسعه‌یافته بکشانند غافل از آنکه اگر چنین سیاست‌هایی موثر بود کار به اینجا نمی‌کشید.