در بند T برجام راستی آزمایی وجود ندارد

گروه سیاسی –کمیسیون مشترک برجام که بر نحوه اجرای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) نظارت دارد کمیسیونی متشکل از نمایندگان کشورهای ۱+۵ (آمریکا، بریتانیا، روسیه، چین، فرانسه و آلمان) و نماینده عالی اتحادیه اروپا و ایران است‌. این کمیسیون که چندین دوره نشست را از زمان امضای این توافق هسته‌ای تا امروز پشت سر گذاشته فرصتی را برای ایران ایجاد کرده است که در تعامل با کشورهای عضو آن به ویژه اروپایی‌ها موانع و مشکلاتی خود را در اجرای این توافق بین‌المللی مطرح کنند‌. ایران در نشست‌های مختلف این کمیسیون بیشترین معضل خود را در اجرای این توافق، بدعهدی‌های آمریکا و رفتارهای ضد و نقیض این کشور در قبال برجام عنوان کرده‌ است؛ مساله‌ای که به نظر می‌رسد در نشست هفته آینده این کمیسیون در وین نیز مطرح شود‌. بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی در مصاحبه‌ای با خبرگزاری صدا و سیما، از برگزاری نشست کمیسیون مشترک برجام در وین در چهارشنبه ۲۲ آذر خبر داده است‌. وی درباره برنامه‌های این نشست گفت‌: معمولا در این کمیسیون مباحث مختلف فنی، سیاسی، حقوقی و اقتصادی مطرح می‌شود اما در این نشست موضوع فنی خاصی مطرح نیست گرچه ممکن است حین مذاکرات مباحثی مطرح شود و به همین علت همکارانم از سازمان انرژی اتمی نیز در این نشست حضور دارند‌. باتوجه به اینکه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکنون ۹ بار پایبندی کشورمان را به برجام تایید کرده، مباحث مطرح در کمیسیون مشترک مهم است به ویژه از این باب که طرف مقابل بالاخص آمریکایی‌ها تعهدات‌شان را باید انجام دهند و خواسته‌های ما در این نشست مطرح می‌شود‌.
کمالوندی در پاسخ به این پرسش که آیا در نشست کمیسیون مشترک برجام نقض مکرر توافق هسته‌ای از جانب آمریکا به ویژه با اجرای قانون کاتسا مطرح می‌شود گفت‌: در همه مناسبات این موضوع را مطرح می‌کنیم حتی در آژانس نیز بلافاصله پس از ارائه گزارش مدیرکل در بیانیه‌ای که صادر می‌کنیم اشاره می‌شود که تعهدات‌مان را انجام داده‌ایم درحالی‌که طرف مقابل تعهداتش را به درستی انجام نمی‌دهد‌.
وی تاکید کرد‌: مهم این است که حتی اگر نگوییم متن برجام نقض نشده قطعا روح آن نقض شده است و این قانونی که اشاره کردید و تحریم‌هایی که از جانب آمریکا اعمال شده موید همین موضوع است و ما این را در محاسبات و در سطوح مختلف مطرح و اعلام کرده‌ایم که نمی‌توانیم تعهدات را یکجانبه اجرا کنیم و به این روند ادامه دهیم و طبعا این مباحث در نشست کمیسیون مشترک برجام نیز مطرح خواهد شد‌.
معاون سازمان انرژی اتمی گفت‌: محور اصلی کار مباحث اقتصادی است زیرا در این حوزه عمدتا بانک‌ها و شرکت‌های بزرگ تحت القائات آمریکایی‌ها از روابط بانکی و اقتصادی با کشورمان ترسانده شده‌اند درحالی که در مواد مختلف برجام تصریح شده است که نباید اقدامی شود که جمهوری اسلامی ایران از لغو تحریم‌ها بهره‌مند نشود‌.
کمالوندی با اشاره به اقدام ترامپ در ارجاع موضوع پایبندی کشورمان به برجام به کنگره این کشور هشدار داد‌: آمریکایی‌ها تصمیم درست بگیرند زیرا دست ما بسته نیست و اگر قرار باشد تعهدات‌شان را انجام ندهند ما هم کارهای بسیاری می‌توانیم انجام دهیم که در حوزه‌هایی که محدودیت‌ها را پذیرفته‌ایم شرایط متوازن به نفع ما ایجاد شود البته اینها در حدی است که باید متناسب با تحولات بعدی به ویژه رویدادهای داخلی آمریکا در هیات عالی نظارت بر برجام تصمیم‌گیری شود‌.
وی تولید آب سنگین، سطح، میزان و درصد غنی‌سازی، تحقیق و توسعه و استفاده از سانتریفوژهای نسل نو را حوزه‌های بسیاری برشمرد که اگر بنا بر تغییر شرایط باشد دست کشورمان باز است و می‌تواند از همه آنها استفاده کند و هیات عالی نظارت بر برجام باید متناسب با تحولات در این خصوص تصمیم‌گیری کند‌. کمالوندی همچنین درخصوص تفسیر به رای آمانو از بند T در گزارش اخیرش از فعالیت‌های هسته‌ای کشورمان گفت‌: در بند ۲۶ این گزارش صراحتا به بند T اشاره نشده بلکه بندهای مختلف شامل D، E‌، H و T را آورده و اعلام کرده است که کار نظارت بر راستی‌آزمایی بر این بندها به ویژه بند T ادامه دارد‌. معاون سازمان انرژی اتمی تصریح کرد‌: این درحالی است که اساسا در این بند راستی‌آزمایی وجود ندارد زیرا راستی‌آزمایی به خودی خود آغاز نمی‌شود بلکه پس از ارائه اظهاریه از جانب کشورمان شکل می‌گیرد به نحوی که ما اظهاریه‌ای ارائه می‌دهیم و بعد می‌آیند بررسی می‌کنند که آیا اظهاریه درست است یا نه که به این راستی‌آزمایی می‌گویند اما وقتی ما درباره این بند هیچ اطلاعاتی نمی‌دهیم و هیچ اظهاریه‌ای نداریم عملا راستی‌آزمایی هم وجود ندارد‌. وی افزود‌: با این حال در برخی از این بندها که در گزارش آمانو درج شده نوعی نظارت وجود دارد که شامل بند Tنمی‌شود اما این بندها در گزارش مدیر کل کنارهم آمده است منتها شیطنت‌هایی در رسانه‌های آمریکایی این‌گونه وانمود می‌کند که آژانس چنین انتظاراتی دارد‌. کمالوندی اضافه کرد‌: در عین حال آنچه لازم است ارائه توضیحات در سطح بیانیه ملی است که معمولا نماینده دائم ما در آژانس آن را پس از انتشار گزارش مدیرکل ارائه می‌دهد و بیانیه ما نیز به عنوان سند آژانس ضمیمه این گزارش می‌شود و ملاحظاتی که ما گفته‌ایم این است که در بخشی از این حوزه‌ها راستی‌آزمایی وجود ندارد‌.
وی ادامه داد‌: به هر حال این اصلاحات در گزارش‌ها متداول است به‌طور نمونه درباره درج جزییات در گزارش‌ها مدام هشدار داده و اعلام کرده‌ایم که ضرورتی به انتشار جزییات نیست و صرفا باید به کلیات اشاره کنند که کشورمان محدوده‌های مدنظر را رعایت می‌کند اما اینکه زیر آن محدوده‌ها بخواهند اطلاعات ریز بدهند، روش پسندیده‌ای نیست که البته تغییری در روش آژانس ایجاد شده است اما هنوز معتقدیم که گزارش‌های آژانس باید بیش از این، کلی‌تر باشد‌. سخنگوی سازمان انرژی اتمی درباره اینکه آیا ارائه این جزییات در گزارش‌های آژانس به مفهوم درز اطلاعات محرمانه از فعالیت‌های هسته‌ای کشورمان است؟ گفت‌: اگر بخواهد این روند ادامه یابد و یا در برخی حوزه‌ها وارد شوند مفهومش این است که اطلاعاتی که ارائه می‌دهند حتی اگر نگوییم محرمانه است، غیرضروری تلقی می‌شود‌. کمالوندی افزود‌: به عنوان نمونه اگر ظرفیتی را در حوزه‌ای مانند غنی‌سازی در مقطعی مطرح و در مقطع بعدی آن را باهم مقایسه می‌کنند ممکن است به ظرفیتی از کیفیت کار بخواهند برسند که مربوط به اطلاعات فنی و کیفی است که ضرورتی ندارد هرکسی از آن مطلع شود حتی اگر اطلاعات محرمانه نباشد‌. وی در پاسخ به اینکه آیا ارائه این‌گونه اطلاعات زمینه اعمال فشار بر کشورمان را فراهم نمی‌کند، تصریح کرد‌: آژانس اعلام می‌کند که از طرف مقابل تحت فشار سنگین است که جزییات بیشتری در گزارش‌های ما منتشر شود و سعی‌اش بر این است که حداقل اطلاعات لازم را بیاورند و ما در پاسخ اعلام کرده‌ایم که اطلاعاتی که آورده‌اند حداقلی نیست و می‌تواند کلی‌تر از این باشد‌.