در جست‌وجوی فضایی امن برای کودکان

گروه فناوری- اتحادیه اروپا طی سال‌های اخیر نگرانی‌های زیادی در خصوص حفاظت از حریم خصوصی و ایمنی کودکان در شبکه‌های اجتماعی، به‌ ویژه فیس‌بوک و اینستاگرام، ابراز کرده است. این نگرانی‌ها به شکل جریمه‌های سنگین و تحقیقات متعدد علیه شرکت‌های مالک این پلتفرم‌ها، یعنی متا، نمود یافته است. به عنوان مثال در سال ۲۰۲۲، اینستاگرام به دلیل نقض مقررات حریم خصوصی کودکان با جریمه‌ای بالغ بر ۴۰۵میلیون یورو مواجه شد.
این جریمه به دلیل افشای اطلاعات تماس کودکان شامل آدرس‌های ایمیل و شماره‌های تلفن آنها بود که به ‌صورت عمومی در دسترس قرار داشتند. متا پس از این جریمه‌ها و تحت فشار مقامات اتحادیه اروپا، تغییرات گسترده‌ای را در پلتفرم‌های خود اعمال کرد. از جمله این تغییرات، تنظیم حساب‌های کودکان به‌ صورت پیش‌فرض خصوصی، محدودیت در ارسال پیام از سوی بزرگسالانی که کودکان را دنبال نمی‌کنند و معرفی ابزارهای جدید برای افزایش ایمنی و حریم خصوصی کودکان بود. با این حال، اجرای این تغییرات و تضمین حفاظت کامل از کودکان هنوز چالش‌برانگیز است. برخی از تحقیقات نشان می‌دهد که هنوز نواقص قابل توجهی در سیستم‌های محافظتی وجود دارد و نیاز به بررسی‌های بیشتری است. اختلافات قانونی بین کمیسیون حفاظت از داده‌های ایرلند و هیات حفاظت از داده‌های اروپا نیز این موضوع را پیچیده‌تر کرده است.
به عنوان مثال، کمیسیون حفاظت از داده‌های ایرلند که مسوولیت اصلی نظارت بر متا در اتحادیه اروپا را دارد، تاکنون چندین بار این شرکت را به دلیل نقض حریم خصوصی کودکان جریمه کرده است. علاوه بر جریمه‌های مالی، این کمیسیون شرکت متا را ملزم به تغییرات اساسی در رویه‌های خود کرده است. این تغییرات شامل بهبود تنظیمات حریم خصوصی، محدودیت‌های جدید برای ارسال پیام توسط بزرگسالان به کودکان و ابزارهای آموزشی برای والدین و کودکان بوده است. با این حال، این اقدامات همیشه کافی نبوده‌اند و اختلافات بین کمیسیون حفاظت از داده‌های ایرلند و هیات حفاظت از داده‌های اروپا نشان‌دهنده چالش‌های پیچیده‌تری در اجرای موثر قوانین حریم خصوصی است.
استفاده گسترده از شبکه‌های اجتماعی توسط کودکان و نوجوانان، تاثیرات فرهنگی و اجتماعی قابل توجهی دارد. نگرانی‌ها در مورد اعتیاد به اینترنت، تاثیرات منفی بر سلامت روانی و جسمی کودکان و افزایش خطرات ناشی از تماس‌های نامناسب و تبلیغات مضر، از جمله مسائل برجسته‌ای است که اتحادیه اروپا سعی در مقابله با آنها دارد.
این نگرانی‌ها به توسعه قوانین جدید مانند قانون خدمات دیجیتال منجر شده که هدف آن افزایش شفافیت و مسوولیت‌پذیری پلتفرم‌های آنلاین است. بر همین اساس رگولاتورهای اتحادیه اروپا اعلام کرده‌اند که پلتفرم‌های شبکه اجتماعی فیس‌بوک و اینستاگرام شرکت متا پلتفرم، به دلیل نقض احتمالی قوانین محتوای آنلاین اتحادیه اروپا در رابطه با ایمنی کودکان، تحت تحقیقات قرار خواهند گرفت که ممکن است به جریمه‌های سنگین منجر شود.
طبق قانون خدمات دیجیتال (DSA) اتحادیه اروپا که در سال گذشته اجرایی شد، شرکت‌های فناوری موظفند برای مقابله با محتوای غیرقانونی و مضر در پلتفرم‌های خود کارهای بیشتری انجام دهند. کمیسیون اروپا اعلام کرد به دلیل این نگرانی که فیس‌بوک و اینستاگرام به اندازه کافی به خطرات متوجه کودکان رسیدگی نکرده‌اند، تصمیم گرفته است تحقیقات عمیقی را درباره آنها آغاز کند.
شرکت متا، گزارش ارزیابی ریسک را در سپتامبر ارائه کرد. بازوی اجرایی اتحادیه اروپا در بیانیه‌ای گفت: کمیسیون نگران است که سیستم‌های فیس‌بوک و اینستاگرام، از جمله الگوریتم‌های آنها، اعتیادهای رفتاری را در کودکان تحریک کنند. به علاوه، این کمیسیون نگران روش‌های احراز سن و راستی‌آزمایی بوده که شرکت متا به کار گرفته است. نگرانیهای این رگولاتور، مربوط به دسترسی کودکان به محتوای نامناسب است. متا اعلام کرد که در حال حاضر تعدادی ابزار آنلاین برای محافظت از کودکان دارد.
یکی از سخنگویان متا گفت: می‌خواهیم کاربران جوان، تجارب ایمن و متناسب با سن خود را به صورت آنلاین داشته باشند و یک دهه را صرف توسعه بیش از ۵۰ ابزار و سیاست طراحی شده برای محافظت از آنها کرده‌ایم. این چالشی بوده که کل صنعت با آن مواجه است و مشتاقانه منتظر به اشتراک گذاشتن جزئیات کار خود با کمیسیون اروپا هستیم. شرکت متا در حال حاضر بر سر انتشار اطلاعات غلط در آستانه برگزاری انتخابات مهم از جمله انتخابات پارلمانی اروپا در ماه آینده، زیر ذره‌بین اتحادیه اروپا قرار دارد. نقض قانون خدمات دیجیتال می‌تواند منجر به جریمه‌هایی بالغ بر ۶درصد از گردش مالی سالانه جهانی یک شرکت شود.
در نهایت با توجه به تحولات اخیر و اقدامات نظارتی اتحادیه اروپا، می‌توان گفت موضوع حفاظت از کودکان در فضای مجازی همچنان به عنوان یکی از اولویت‌های اصلی مقامات اروپایی باقی خواهد ماند. اگرچه اقدامات انجام‌شده تاکنون موثر بوده‌اند، اما نیاز به نظارت مستمر و به‌روزرسانی قوانین برای مقابله با چالش‌های جدید احساس می‌شود. همکاری بین‌المللی و تلاش‌های مشترک بین دولت‌ها، سازمان‌های غیردولتی و شرکت‌های فناوری، کلید موفقیت در ایجاد یک فضای مجازی امن‌تر برای کودکان است.