در محاصره گرانی

گروه بازرگانی- هنوز ماه رمضان آغاز نشده بود که در ادامه موج گرانی برخی از تولیدکنندگان اقلام مصرفی خبر از افزایش قیمت بعضی از این محصولات دادند.‌ هنوز یک هفته از پایان تعطیلات عید نگذشته بود که موج انفجار گرانی‌ها دوباره به مردم رسید‌. اواخر فرودین‌ماه قیمت کالاهای اساسی به گونه سرسام‌آوری افزایش پیدا کرد‌. برنج، لبنیات، قند، شکر، روغن، ماکارونی، تن ماهی و میوه در صدر افزایش قیمت‌ها قرار داشتند و قیمت این اقلام روی نمودار هفته به هفته روند صعودی را طی می‌کرد‌. به گزارش مرکز آمار ایران قیمت کالاها و خدمات مصرفی خانوارهای کشور در میانگین ۱۲ ماهه منتهی به اردیبهشت ماه امسال به رقم ۲/۳۴ درصد رسیده که این شاخص در اولین ماه سال‌جاری معادل ۶/۳۰ درصد بوده است که به معنای صعود چهار درصدی در عرض یک ماه است‌. افزایش تقاضای کالاهای اساسی در ماه رمضان یکی از دلایلی بود که می‌توانست مسیر افزایش قیمت‌ها را هموارتر کند اما متولیان انجمن‌های تولیدی هرگونه افزایش قیمت در ماه رمضان را به همین دلیل یعنی افزایش تقاضا و نیاز مردم در این ماه تکذیب کردند‌. دولت با وضع ممنوعیت‌های صادراتی و راه‌اندازی ستادهای تنظیم بازار سعی در کنترل قیمت‌ها در ماه رمضان کرد که دردی از گرانی‌ها دوا نکرد‌. قیمت میوه بدون هیچ نظارتی افزایش پیدا کرد‌. زمزمه کمبود شکر واقعیت داشت و صف‌های طولانی خرید قند و شکر سوژه شبکه‌های اجتماعی شد و انبارهای احتکار اقلام اساسی که برخی انبارهای دولتی بودند خبر اول رسانه‌ها شد‌. البته تولیدکنندگان مرغ افزایش قیمت این قلم کالا در ماه رمضان را به رسانه‌ها خاطرنشان کرده بودند‌. دبیر انجمن شرکت‌های تولیدکننده مرغ گوشتی گفته بود که «دولت به اجبار قصد دارد قیمت مرغ را در بازار کنترل شده عرضه و هدایت کند و همین موضوع باعث زیان تولیدکنندگان شده است.»‌ گرچه رییس‌جمهور در دیدار با اهالی رسانه گفته بود «کوچک شدن سفره‌ها مهم نیست» اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که گرانی کالاهای اساسی که جایگزینی برای آنها در سفره مردم وجود ندارد بر سبد معیشتی ۷۰درصد از جامعه تاثیر گذاشته است‌. مردم خود را برای ماه رمضانی آماده کردند که در آن سفره سحر و افطار کوچک‌تر شده بود‌. به گزارش مرکز آمار ایران قیمت کالاها و خدمات مصرفی خانوارهای کشور در میانگین ۱۲ ماهه منتهی به اردیبهشت‌ماه امسال به رقم ۲/۳۴ درصد رسیده است، این شاخص در اولین ماه سال‌جاری معادل ۶/۳۰ درصد بوده که به معنای صعود چهار درصدی در عرض یک ماه است و خوراکی و آشامیدنی‌ها در صدر لیست تورم قرار دارند‌. نرخ گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها، نسبت به فروردین‌ماه کاهش ۸/۰ درصدی داشته اما نسبت به اردیبهشت ماه سال قبل ۷/۸۱ درصد رشد داشته است.
گوشت و مرغ
گوشت کیلویی ۱۲۰هزار تومانی باعث شد بسیاری از مردم ذائقه خرید خود را تغییر دهند چراکه قیمت این کالا قبل از جهش قیمتی کیلویی ۵۰هزار تومان بود‌. قیمت گوشت قرمز به دلیل کاهش تقاضای خرید به حدود ۹۰هزار تومان رسید گرچه در برابر جهش بیش از دوبرابری این قیمت منطقی به نظر نمی‌رسد‌. دلیل افزایش قیمت گوشت قاچاق دام‌های زنده مادر و گرانی نهاده‌های دامی بود و کار به فروش گوشت قرمز با ارائه کارت ملی هم رسید‌. حال متولیان از احتمال کاهش قیمت گوشت در روزهای آینده به دلیل افزایش ظرفیت‌های دامی کشور خبر می‌دهند‌. در همین رابطه مدیرعامل شرکت پشتیبانی دام اعلام کرده که در زمینه گوشت قرمز پیش‌بینی کاهش داریم‌.
حمید ورناصری با اشاره به اینکه در سال ۹۷ حجم بسیار مناسبی از نهاده‌های دامی وارد و در کشور توزیع شد، گفت: سال گذشته حدود ۹ میلیون تن ذرت، حدود ۵/۲ میلیون تن دانه سویا و حدود ۵/۱ میلیون تن کنجاله سویا وارد کشور شد که این ارقام خوب و مطلوبی است و سال ۹۸ را نیز با همین روند ادامه خواهیم داد.
ورناصری تصریح کرد: با توجه به خریدی که دولت و بخش خصوصی انجام داده‌اند، ذخایر خوبی در این زمینه داریم و در حال تکمیل ذخایر خود هستیم، ضمن اینکه این اعداد و ارقام بیش از نیاز داخلی و بخشی از آن معمولا برای مواقع اضطراری ذخیره می‌شود تا اگر بازار دچار نوسان شد، ستاد تنظیم بازار و دولت بتوانند اقدامات احتیاطی را با استفاده از این ذخایر انجام دهند.
ورناصری با بیان اینکه حدود ۱۲ تا ۱۵ هزار تومان قیمت هر کیلوگرم دام زنده نسبت به ایام قبل از عید کاهش یافته است، گفت: در حال حاضر متوسط قیمت هر لاشه بین ۷۵ تا ۸۰ هزار تومان است‌. در حال حاضر قیمت گوشت خورشتی کیلویی ۹۳ هزار، راسته پاک کرده ۱۰۲هزار، ران پاک کرده ۹۴۰۰۰، سردست پاک کرده ۹۱۰۰۰، ماهیچه ۹۴۰۰۰ و چرخکرده مخلوط گوساله و گوسفند ۷۰ هزار هزار تومان به فروش می‌رسد.
ورناصری از افزایش عرضه مرغ و تخم‌مرغ در روزهای اخیر خبر داد اما به گفته برومند چهار آیین مدیرعامل اتحادیه مرغداران گوشتی «بین سه تا چهار هزار واحد تولیدی مرغ گوشتی دیگر به دلیل اقتصادی نبودن تولیداتشان، در حال خروج از این صنعت هستند.»
البته مرغداران از افزایش قیمت مرغ پیش از آغاز ماه رمضان خبر داده بودند چراکه به گفته آنان قیمت مصوب دولت دو هزار تومان زیر قیمت تمام شده بود. نایب‌رییس کانون انجمن صنفی مرغداران کشور از درخواست مرغداران برای افزایش قیمت مرغ و موافقت وزارت جهادکشاورزی با آن خبر داد و گفت: قیمت مصوب هر کیلوگرم مرغ برای مصرف‌کننده از ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان به ۱۲ هزار و ۹۰۰ تومان افزایش می‌یابد.
حبیب اسدالله‌نژاد با بیان اینکه افزایش قیمت مصوب مرغ در روز دوشنبه هفته آینده در ستاد تنظیم بازار مطرح می‌شود، اظهار کرد: همچنین بر اساس این درخواست قیمت خرید هر کیلوگرم مرغ زنده از مرغداران به هشت هزار و ۸۰۰ تومان افزایش می‌یابد.
او ادامه داد: در حال حاضر قیمت مصوب خرید هر کیلوگرم مرغ زنده از مرغداران هفت هزار و ۲۰۰ تومان و قیمت فعلی بازار هشت هزار تومان است که زیان هزار و ۵۰۰ تومانی در هر کیلوگرم مرغ را برای آنها به همراه دارد .
اسدالله‌نژاد با تاکید بر اینکه با افزایش قیمت نیز همچنان مرغداران زیان می‌کنند، اظهار کرد: قیمت تمام شده هر کیلو مرغ برای مرغداران ۹ هزار و ۴۰۰ تا ۹ هزار و ۵۰۰ تومان است و با قیمت جدید نیز مرغداران همچنان ۶۰۰ تا ۷۰۰ تومان زیان می‌کنند.
به گفته او برای تعیین قیمت جدید مرغ نرخ ریزمغذی‌ها با ارز ۴۲۰۰ محاسبه شده در حالی که این نهاده‌ها با نرخ ارز آزاد به دست مرغداران می‌رسد.
نایب‌رییس کانون انجمن صنفی مرغداران کشور یکی دیگر از مشکلات کنونی مرغداران را مازاد تولید عنوان کرد و گفت: در این شرایط انتظار می‌رود شرکت پشتیبانی امور دام کشور بر وظیفه ذاتی خود عمل و مرغ مازاد را با قیمت منصفانه از بازار جمع کند، ‌اما این شرکت مرغ منجمد شیرینگ‌پک شده را ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان می‌خرد که دو هزار و ۵۰۰ تومان به زیان مرغداران است.
اسدالله‌نژاد افزود: خرید هر کیلوگرم مرغ منجمد شیرینگ‌پک شده به قیمت ۱۱ هزار و ۵۰۰ تومان درحالی است که هر کیلوگرم آن برای مرغدار حدود ۱۴ هزار تومان تمام می‌شود و با مصوبه جدید باید این شرکت مکلف شود مرغ منجمد را بر همین مبنا و حداقل ۱۴ هزار تومان خرید کند.
لبنیات
«سال ۹۸ محصولات لبنی گران نمی‌شود.» این جملات رضا باکری دبیر انجمن صنایع لبنی در اسفندماه سال گذشته است‌. اما صنایع لبنی با شیبی آرام به مرور قیمت محصولات خود را بدون مجوز سازمان حمایت بیش از دو برابر افزایش دادند‌. این ماجرا به گونه‌ای پیش رفت که یاسر رایگانی سخنگوی سازمان تعزیرات حکومتی از جریمه ۶۶میلیارد ریالی شرکت‌های لبنیات می‌ماس، پاژن، چوپان و میهن به اتهام گرانفروشی خبر داد‌. بر اساس این حکم که در فروردین امسال صادر شد، شرکت می‌ماس به پرداخت ۱۶ میلیارد و ۴۷۸ میلیون ریال به علاوه ممهور کردن شرکت به مهر تخلف مرتبه نخست، شرکت شان‌دشت (پاژن) به پرداخت ۹ میلیارد و ۱۲۱ میلیون ریال به علاوه ممهور شدن به مهر تخلف مرتبه نخست، شرکت لبن دشت (چوپان) به پرداخت ۲۸ میلیارد و ۶۵ میلیون ریال به علاوه ممهور شدن به مهر تخلف نخست و شرکت میهن به پرداخت ۱۳ میلیارد و ۵۵۴ میلیون ریال در حق صندوق دولت محکوم شدند‌. در حال حاضر خامه ۲۰۰ میلی‌لیتری میهن به قیمت ۲۰۰ میلی‌لیتری میهن ۴۸۵۰ و خامه استریل ۲۰۰سی‌سی ۲۵۰۰ تومان به فروش می‌رسد‌. همچنین شیر استریل ۲۰۰ سی‌سی۲۰۰۰، شیر استریل ۲۰۰ سی‌سی دو هزار، شیر غنی شده ۵/۱ لیتری پگاه ۷۹۰۰، شیر نیم‌ چرب ۵/۲ درصد سه ‌گوش ۲۰۰ میلی‌لیتری پگاه ۱۷۶۴، شیر پاستوریزه کامل دامداران ٩۴۶ میلی لیتر ۴۵۰۰، شیر پرچرب یک لیتری دامداران ۵۴۰۰، شیر کم‌چرب یک لیتری میهن ۵۱۷۰، شیر کم‌چرب ۵/۱ درصد یک لیتری کاله ۴۳۱۲ تومان قیمت‌گذاری شده است‌. پنیر خامه‌ای ۱۰۰ گرمی پگاه ۲۲۵۰، پنیر خامه‌ای ۳۰۰ گرمی رامک ۶۵۰۰، پنیر خانگی کیلویی ۱۸ هزار، پنیر سفید ۱۰۰ گرمی پگاه ۱,۶۶۰، پنیر سفید آمل ۱۰۰ گرمی کاله ۲۴۰۰، پنیر لبنه ۱ کیلویی کاله ۱۹ هزار، پنیر کم‌چرب ۵۱۵ گرمی روزانه ۹۴۰۸ و کره ۱۰۰ گرمی پگاه ۴۰۵۰ تومان به فروش می‌رسد‌. همچنین برای کره قیمت‌های کره ۱۰۰ گرمی پگاه ۴۰۵۰، کره حیوانی ۵۰ گرمی شکلی ۲۰۷۰، کره سنتی پاک ۵٠ گرم دو هزار، کره پاستوریزه ۱۰۰ گرمی شکلی ۴۵۰۰، کره پاستوریزه ۱۰۰ گرمی کاله ۳۸۲۵و کره پاستوریزه ۲۵ گرم میهن ۴۳۷۰ تومان در نظر گرفته شده است‌. البته باکری گفته که «قیمت محصولات لبنی تا بررسی نهایی از سوی ستاد تنظیم بازار به طور قطع تا پایان ماه رمضان افزایشی نخواهد داشت.»
میوه
میوه در لیست گرانی‌های اخیر هرازگاهی خود را به صدر می‌رساند‌. گرچه به اسم نوبرانه قیمت نوبرانه‌ها به بالای ۵۰هزار تومان و حتی صد هزار تومان هم رسید اما قیمت میوه در ماه رمضان نوسان زیادی نداشت‌. اسدالله کارگر رییس اتحادیه میوه و سبزی در خصوص قیمت میوه گفت: در حال حاضر قیمت هندوانه، هلو و زردآلو نسبت به هفته گذشته کاهش چشمگیری داشته است‌. او از کاهش ۷۰۰ تا ۸۰۰ تومانی هر کیلو هندوانه در بازار خبر داد و گفت: هم‌اکنون قیمت هر کیلو هندوانه در میدان مرکزی ‌هزار و ۵۰۰ تا دو هزار و ۵۰۰ تومان است.
نرخ هر کیلو خیار بوته‌ای دو تا چهار هزار و ۵۰۰، خیار گلخانه‌ای دو هزار و ۵۰۰ تا چهار هزار، سیب لبنانی زرد و قرمز شش تا ۱۱ هزار، کیوی شش تا ۱۰ هزار و موز ۱۱ تا ۱۳ هزار تومان است.
رییس اتحادیه میوه و سبزی از کاهش سه تا شش هزار تومانی هلو پیش رس و ۱۰ هزار تومانی زردآلو خبر داد و گفت: هر کیلو توت‌فرنگی کرج با نرخ هزار و ۵۰۰ تا دو هزار و ۲۰۰، توت‌فرنگی گرگان پنج تا ۱۲ هزار، زردآلو ۱۰ تا ۲۰ هزار، طالبی دو هزار و ۵۰۰ تا پنج هزار و ۵۰۰، گلابی جنگلی چهار تا ۱۲ هزار، گوجه‌سبز یرقان پنج تا ۱۳ هزار، گوجه سبز شمال سه تا ۹ هزار، ملون سه تا پنج هزار و هلو پیش رس هفت تا ۱۴ هزار تومان در میدان مرکزی میوه و تره بار عرضه می‌شود‌.
همچنین قیمت هر کیلوگرم بادمجان گلخانه‌ای چهار تا شش هزار، باقالی سبز دو تا سه هزار، برگ مو پنج تا ۱۶ هزار، پیاز زرد دو تا سه هزار و ۵۰۰، پیاز شیری دو تا سه هزار و ۷۰۰، ریواس چهار تا هفت هزار، سیر تازه پنج تا ۱۰ هزار، سیب زمینی نو چهار تا شش هزار، فلفل تند ریز پنج تا هشت هزار، فلفل دلمه سبز پنج تا هشت هزار و کنگر هشت تا ۱۳ هزار تومان است.
هر کیلو کاهوپیچ سالادی نیز با نرخ هزار تا دو هزار و ۵۰۰، کاهو رسمی ‌هزار و ۵۰۰ تا دو هزار و ۵۰۰، کدو مسمایی ‌هزار و ۵۰۰ تا دو هزار و ۵۰۰، گوجه فرنگی دو هزار و ۵۰۰ تا چهار هزار و ۵۰۰، لوبیا سبز پنج تا هشت هزار، نخود سبز چهار هزار و ۵۰۰ تا شش هزار و ۵۰۰، هویج سه تا پنج هزار، کلم بروکلی هشت تا ۱۲ هزار، گل‌کلم هزار و ۵۰۰ تا سه هزار، کلم سفید دو تا سه هزار و کلم قرمز دو تا سه هزار و ۵۰۰ تومان در میدان مرکزی و با احتساب سود منطقی در خرده‌فروشی‌ها عرضه می‌شود.
کارگر افزود: نرخ هر کیلوگرم سبزی خوردن را دو هزار و ۵۰۰ تا چهار هزار و ۵۰۰ و سبزی جور (پلو، آش، قورمه) دو تا سه هزار و ۵۰۰ تومان است‌.
خرما که پیش از ماه رمضان زمزمه کمبود عرضه آن در بازار به گوش می‌رسید افزایش قیمت دوبرابری داشته است‌. یک بررسی میدانی از قیمت خرما حکایت از آن داشت که برای تامین نیاز خرمای ماه رمضان باید کیلویی ۱۸ تا ۷۰ هزار تومان بنا بر تفاوت نوع این محصول داخلی هزینه کرد. از طرفی زمزمه کمبود این میوه به واقعیت تبدیل شد و سازمان‌های نظارتی از کشف انبارهای احتکار خرما خبر دادند‌. محسن رشیدفرخی رییس انجمن ملی خرما در خصوص افزایش قیمت خرما گفت: قیمت نهاده‌های کشاورزی چندین برابر شده است، مثلا کود شیمیایی از کیسه‌ای ۲۵ هزار به ۱۲۰ هزار تومان رسیده،‌ قیمت سم سه برابر شده و سایر نهاده‌ها هم رشد کرده‌اند‌. خرما در آستانه ماه رمضان در تهران به کیلویی ۵۰هزار تومان هم رسید در صورتی که در استان‌های تولیدکننده قیمت هر کیلو خرمای مضافتی ۲۲ هزار تومان است و جعبه‌های ۶۰۰ گرمی ۱۵ هزار تومان فروخته می‌شود‌. البته به گفته رشیدفرخی «اما این قیمت‌ها تا زمانی که به مقصد شهرهای بزرگ می‌رسد رشد ۱۰۰ درصدی پیدا می‌کند». در حال حاضر خرمای مضافتی بم با نرخ کیلویی حدود ۳۰هزار تومان به فروش می‌رسد‌.
روند افزایش قیمت‌ها کندتر شده اما همچنان ادامه دارد‌. کاهش سه برابری قدرت خرید مردم هم بر گرانی‌ها اضافه شده و عملا مردم را بر سر سفره‌ای کوچک‌تر از قبل نشانده است‌. تنش‌های قیمتی در سال جدید ثابت کرده که بازار اقلام اساسی به شدت ناپایدار است و بیش از نهادهای مربوطه، از دلالان خط می‌گیرد‌.