دستاوردها و چشم انداز توافق هسته‌ای

گروه بازرگانی – عباس عراقچی، معاون وزیرامور خارجه و مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای روزگذشته در جمع هیات نمایندگان اتاق تهران حاضر شدو با فعالان بخش خصوصی به بحث و گفت‌وگو نشست. این مقام مسوول جزییات جدیدتری از نحوه آزادسازی دلارهای نفتی بلوکه شده در راستای اجرای توافق ژنو را اعلام کرد تا خیال بخش‌خصوصی راحت شود. وی گفت: بانک‌های کره، ژاپن و سوییس تراکنش‌های بانکی مرتبط با این توافقنامه را بدون هیچ‌گونه ریسکی انجام خواهند داد.
عباس عراقچی اظهار کرد: کانال بانکی از طرف آمریکا و دولت‌های غربی مشخص می‌شود تا تضمین‌ها و مصونیت‌های لازم را داشته باشد تا بتواند تراکنش‌های بانکی برای اقلام ذکر شده در توافق ژنو (مواد غذایی، دارو و تجهیزات پزشکی) را بدون هیچ‌گونه ریسکی انجام دهد.
وی افزود: در این باره بانک‌هایی در کره، ژاپن و سوییس مشخص شده است ضمن اینکه بانک مرکزی باید تعاملات لازم را با آنها داشته باشد. در شش ماه آینده ۲/۱۴ میلیارد دلار قابل وصول است.
عباس عراقچی درباره ابعاد مختلف توافق ژنو اظهار داشت: هدف مشترک در این توافق این است تا گام به گام حرکت کنیم و در این میان جزییات گام اول و کلیات گام آخر مشخص شده است. طرف مقابل ما همه تحریم‌های مرتبط با فعالیت هسته‌ای را بردارد و همچنین ما لزوم اطمینان را بدهیم که به دنبال سلاح هسته‌ای نیستیم که از نظر ما سلاح هسته‌ای ضد بشری، ضدانسانی و ضداسلامی است و فتوای رهبری در این خصوص نیز حکایت از آن دارد که تولید، نگهداری و استفاده از این سلاح‌ها حرام است.
وی افزود: گام اول در شش ماه طراحی شده است و ما تاکید کرده‌ایم که باید گام آخر را بدانیم و اگر گام آخر را ندانیم، نمی‌توانیم گام اول را با اشتیاق برداریم.
معاون وزیر خارجه گفت: گام نهایی یا راه‌حل جامع دوره زمانی دارد و همچنین اعتماد‌سازی برای برنامه‌های هسته‌ای نیز دوره زمانی دارد.
عراقچی تاکید کرد: برنامه غنی‌سازی ایران با محدودیت‌هایی ادامه پیدا خواهد کرد و نه‌تنها الان بلکه در گام آخر هم غنی‌سازی هسته‌ای ادامه خواهد داشت و این یک دستاورد بزرگ است که پس از ۱۰ سال تهدید و تحریم ملت ایران به خواست خودش رسیده است چراکه شش قطعنامه علیه ایران صادر شده بود تا ایران برنامه هسته‌ای را تعلیق کند تا بستر گفت‌وگو فراهم شود اما امروز قبول کرده‌اند که غنی‌سازی باید ادامه داشته باشد.
وی افزود: در حال حاضر کشور ما سه نوع تحریم دارد؛ تحریم هسته‌ای، تحریم حقوق بشری و تحریم به بهانه تروریستی که اینها ادعاهای واهی غرب است اما در این توافق فقط تحریم‌های مرتبط با فعالیت هسته‌ای فقط مرتفع می‌شود.
عراقچی گفت: ‌از مشخصات گام نهایی این است که تحریمی وجود نخواهد داشت و ما نیز اعتماد‌سازی لازم را در فعالیت‌های هسته‌ای خواهیم داشت و پروتکل نهایی باید به تصویب مجلس برسد که گفته‌ایم این موضوع به مجلس مربوط می‌شود.
وی افزود: در خصوص محدودیت‌های فعالیت‌های هسته‌ای ایران هیچ چیزی برچیده نمی‌شود، هیچ چیزی هم متوقف نمی‌شود همه چیز در همان حالت به کار خودش ادامه می‌دهد اما به لحاظ کمی نباید گسترش داشته باشد بنابراین این به معنی توقف سانتریفوژ‌ها نیست چرا که سانتریفوژها به فعالیت خود ادامه می‌دهند و ما هرچقدر صنعت هسته‌ای خواستیم به آن رسیده‌ایم هم دانش، هم تجهیزات و هم مواد لازم چراکه بیش از هفت تن اورانیوم ۵/۳ درصد و ۴۵۰ کیلوگرم اورانیوم ۲۰ درصد داریم که می‌تواند سوخت رآکتور تهران را تا سال‌ها تامین کند.
عراقچی گفت: وقتی ما به همه چیز دست یافته بودیم وقت مذاکره بود. ما با دست پر مذاکره کردیم. در توافق ژنو تاکید شد تا غنی‌سازی ۲۰ درصد متوقف شود و مواد ۲۰ درصد به اکسید یا ماده اولیه تبدیل گردد.
مذاکره کننده ارشد هسته‌ای گفت: در مقابل قرار شد تا خرید نفت ایران که قرار بود هر شش ماه ۲۰ درصد کاهش یابد متوقف شود ولی این به معنای آن نیست که فروش نفت ایران به حالت قبل برگردد بلکه در همین حالت یعنی یک میلیون بشکه باقی می‌ماند.
وی افزود: براساس این توافق صادرات پتروشیمی آزاد می‌شود همچنین باید توجه داشته باشیم که در واردات پتروشیمی هیچ‌گونه تحریمی وجود نداشته است اما اگر مشکلی در این خصوص وجود داشت به دلیل بار روانی تحریم‌ها بوده است.
عراقچی افزود: ‌از هشت میلیارد دلار صادرات محصولات پتروشیمی شش میلیارد دلار توسط بخش‌خصوصی انجام می‌شود و جا دارد تا ۲۰ میلیارد دلار نیز برسیم.
عراقچی گفت: صادرات و واردات طلا و فلزات گرانبها آزاد می‌شود همچنین تحریم خودرو و اجناس و قطعات آن نیز آزاد می‌شود اما اینکه به طور مثال کمپانی تویوتا تصمیم می‌گیرد به ایران خودرو صادر نکند تصمیم آن کمپانی است چرا‌که آمریکایی‌ها فقط اجناس و قطعات را تحریم کرده‌اند که این فرصت مناسبی برای پژو و شرکت‌هایی است که با ما فعالیت دارند و باید توجه داشته باشیم که پرداخت‌های بخش خودرو نباید از پول نفت باشد، مگر اینکه در کشورهایی انجام شود که ما به مثل کره و ژاپن نفت فروخته‌ایم .
عراقچی گفت: درباره مسایل مالی و بانکی آنها مدعی بودند که در اقلام بشردوستانه تحریم وجود ندارد، یعنی دارو و مواد غذایی تحریم ندارد اما عملا چون امکان نقل و انتقال پول وجود نداشت این تحریم‌ها اتفاق افتاده بود بنابراین قرار شد تا یک کانال بانکی ایجاد کنند و آمریکا و اروپا تضامین لازم را بدهند تا نقل و انتقالات مالی مربوط به غذا و دارو انجام شود که در این خصوص با بانک‌هایی در ژاپن، کره و سوییس صحبت شده است.
عراقچی گفت: واردات غذا و دارو در سال حدود ۱۸ میلیارد دلار است بنابراین در شش ماه می‌توان ۹ میلیارد دلار غذا و دارو وارد کشور کرد که این قسمت سقف ندارد و می‌تواند تا ۱۵ میلیارد دلار در شش ماهه اتفاق بیفتد.
وی افزود: شهریه دانشجویی تا سقف ۴۰۰ میلیون دلار و همچنین هزینه درمان در خارج از کشور از این کانال بانکی انجام می‌شود.
عراقچی گفت: برای این کانال بانکی هشت بانک داخلی پیش‌بینی شده‌اند که دو بانک دولتی (احتمالا ملی و سپه)و شش بانک خصوصی است بنابراین این بانک‌ها باید حساب‌های یورویی خود را فعال کنند و در این زمینه باید بانک مرکزی را هل داد چراکه بخش دولتی کشور کمی کند حرکت می‌کند.
عراقچی گفت: به طور کلی از این مسیر می‌توان ۱۰ میلیارد دلار در شش ماه وصول کرد و اگر سازمان‌های دولتی عرضه داشته باشند باید این کار انجام شود. همچنین ۲/۴ میلیارد دلار نیز از درآمد‌های نفتی ما در این شش ماهه و در هشت نوبت پرداخت می‌شود، یعنی به طور کلی ۲/۱۴ میلیارد دلار در شش ماه می‌توان آزاد کرد.
عراقچی گفت: وقتی آنها پول را به ما یکجا نمی‌دهند ما هم تعهداتمان را یکجا انجام نمی‌دهیم و تمامی توافقات به صورت گام به گام انجام می‌شود.
مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای گفت: اول فوریه ۵۵۰ میلیون دلار، ۱۵ فوریه ۴۵۰ میلیون دلار و هفتم مارس ۵۵۰ میلیون دلار از پول‌های ما آزاد می‌شود و تا پانزدهم اسفند‌ماه یک میلیارد و ۵۵۰ میلیون دلار از پول‌های ما آزاد می‌شود که در شرایط شب عید مناسب است.
وی با اشاره به برخی آستانه معاملات مالی گفت: آستانه معاملات مالی بدون مجوز زیر یکصد هزار دلار بود اما توافق شد تا این مبلغ به زیر یک میلیون دلار ارتقا پیدا کند، یعنی معاملات مالی بدون مجوز در اتحادیه اروپا با ایران اگر زیر یک میلیون دلار باشد نیاز به مجوز ندارد که این موضوع به رونق تجارت ما کمک می‌کند.
وی افزود: در این توافق ساختار برنامه هسته‌ای ایران به طور کامل حفظ می‌شود و امکان بازگشت به مرحله قبل فقط یک ساعت زمان می‌برد، هیچ چیزی در برنامه ما جمع نمی‌شود و همه چیز سر جای خودش است اما باید توجه داشته باشیم ساختار تحریم‌ها شکاف برداشته و به تدریج تحریم‌ها کاهش پیدا می کند به نحوی که در شش ماه آینده ۲/۱۴ میلیارد دلار قابل وصول است.
معاون وزیر خارجه گفت: اوباما و اطرافیانش در این میان تبلیغات زیادی می‌کنند اما ما انتظار داریم که جریان رسانه‌ای داخل کشور هم از این حرکت ملی حمایت کند.
وی با اشاره به برخی دستاوردهای توافق ژنو گفت: هیات ۱۲۰ نفره فرانسوی همین روزها به تهران می‌آید و همچنین ژاپنی‌ها بیمه نفتکش‌ها را برگردانده‌اند اما من شنیده‌ام معاون خزانه‌داری آمریکا در منطقه راه افتاده و تهدید می‌کند که با ایران معامله نکنید اما آمریکایی‌ها از شکافی که در ساختار تحریم‌ها به وجود آمده نگران هستند بنابراین باید قدر دستاوردهای ملی به دست آورده را بدانیم و ارج نهیم.
عراقچی گفت: بعد از توافق ژنو و به طور کلی بعد از هر واقعه سیاسی جنگ روانی و رسانه‌ای ایجاد می‌شود و باید اعتراف کنیم که در جنگ رسانه‌ای طرف مقابل ما بهتر عمل کرد.
وی افزود: سیاست اینکه ایران نباید غنی‌سازی داشته باشد دیگر شکست خورده است و تحریم‌کنندگان قبول کرده‌اند که ما می‌توانیم به غنی‌سازی خودمان ادامه دهیم و در هر راه‌حلی که وجود داشته باشد، غنی‌سازی ادامه خواهد داشت و برخی گروه‌های داخلی نیز باید توجه داشته باشند که در دام جو‌سازی‌های رسانه‌ای غربی گرفتار نشوند. واقعیت این است که ملت ایران دستاورد بزرگ هسته‌ای را با موفقیت به دست آورده و پس از سال‌ها امروز کل دنیا غنی‌سازی ما را به رسمیت می‌شناسد و این بسیار ارزشمند است و این موفقیت متعلق به دولت یا تیم مذاکره‌کننده نیست این موفقیت و دستاورد متعلق به همه مردم ایران است.
دولت می‌خواهد یارانه تولید را به سمت حمل‌ونقل و ذخیره انرژی ببرد
با توجه به اختصاص ۱۰ هزار میلیارد تومان یارانه به بخش تولید این میزان یارانه در راستای کاهش مصرف انرژی به سمت حمل‌ونقل و ذخیره انرژی حرکت داده می‌شود.همچنین یحیی آل‌اسحاق، رییس اتاق بازرگانی تهران با بیان اینکه سوال‌های متعددی درباره هدفمند‌سازی یارانه‌ها مطرح شده است، خاطر‌نشان کرد: در پس ذهن دولت و مجلس چند نکته در این باره وجود دارد؛ یکی اینکه با توجه به شرایط تورمی، تحریم‌ها و مسایل داخلی بحث اجرایی‌کردن فاز دوم هدفمند‌سازی تدریجی باشد.
آل‌اسحاق با تاکید بر اینکه در رابطه با کنترل تورم، شیوه دولت از طریق سیاست پولی و کنترل نقدینگی است، اظهار کرد: دولت با کنترل نقدینگی از یک طرف و از طرف دیگر با ثبات سیاست‌های پولی، جهت‌دهی و افزایش تسهیلات به دنبال برطرف کردن مشکلات است.
رییس اتاق بازرگانی تهران با اشاره به اینکه دولت در مورد اثر یارانه‌ها در بخش کشاورزی معتقد است که یارانه‌ها نقش کلیدی ندارند، بیان کرد: به اعتقاد دولت مشکلات بخش کشاورزی بیشتر ثبات قیمت‌ها و جلوگیری از افزایش قیمت‌های تمام شده است.
وی افزود: در بخش صنعت و تولید دولت معتقد است که ۱۰ هزار میلیارد تومان باید به بخش تولید ورود پیدا کند اما می‌خواهد بیشتر این مبلغ را به سمت حمل‌ونقل و ذخیره انرژی حرکت دهد.
آل‌اسحاق در ادامه با بیان اینکه آنچه در بخش تولید مهم است، بحث نقدینگی و فضای کسب‌و‌کار است، گفت: همچنین موضوع روابط داخلی و خارجی و دیگر موارد مهم‌تر از اختصاص ۱۰ هزار میلیارد تومان یارانه است.
وی با تاکید بر اینکه دولت در زمینه هدفمندسازی یارانه‌ها توجه ویژه‌ای به بخش خانوار دارد، تصریح کرد: این موضوع به نحوی است که بودجه اختصاص داده شده به سلامت و همچنین به امنیت غذایی نیز نگاه ویژه‌ای شده است. این موضوع به ویژه در دهک‌های اول و دوم چشمگیر‌تر است.
آل‌اسحاق در ادامه با بیان اینکه در زمینه روابط خارجی دورنمایی قابل تصور است که امیدواریم با زحماتی که کشیده شده مثبت باشد، گفت: نوع مذاکرات به نحوی‌ است که این دورنما را مثبت جلوه می‌دهد. البته در این مورد برای فعالان اقتصادی در این شرایط توجه ویژه‌ای لازم است.
رییس اتاق بازرگانی تهران با تاکید بر اینکه شرایط امروز جهان عوض شده و بخش خصوصی باید خود را آماده ورود به عرصه‌های جهانی کند، گفت: از نظر نوع روابط و تعاملات بنگاه‌ها و شرکت‌ها باید آماده باشند تا پس از نتیجه قطعی مذاکرات بتوانند حضور قوی در بازار‌های جهانی داشته باشد.
بانک‌های طرف معامله اروپایی و ایرانی در توافق ژنو
به گفته رییس کمیسیون سرمایه‌گذاری و تامین مالی اتاق بازرگانی تهران براساس توافق ژنو بانک «استاندارد چارتر» در زمینه قطعات خودرو و قطعات هواپیمایی به ایران معرفی شده است. شش بانک هم از سوی طرف‌های اروپایی برای اقلام دارویی، غذا و کالاهای غیردوگانه معرفی شده که «یوتی کردیت»، «دیکامس» و دو بانک فرانسوی و ایتالیایی در این فهرست قرار دارند.
محمدمهدی رییس‌زاده درباره جزییات خروج برخی از بانک‌های ایرانی از تحریم‌ها و بانک‌های معرفی شده در توافق ژنو برای مبادلات کالا با اعلام خبر بالا اظهار کرد: خروج بانک‌های ایرانی از تحریم مرحله بسیار طولانی و زمانبری است. حتی پروسه خروج بانک‌هایی که در لیست خروج از تحریم‌ها قرار دارند هنوز وارد مرحله اجرایی نشده‌ است.
وی با بیان اینکه چند بانک دولتی در ایران برای خروج از تحریم‌ها وکیل گرفته‌اند، خاطرنشان کرد: هنوز هیچ رایی در این زمینه از سوی دادگاه‌ها صادر نشده و این در حالی است که بانک‌های دولتی تازه پس از صدور رای وارد مرحله تجدیدنظر می‌شوند.
رییس کمیسیون سرمایه‌گذاری و تامین مالی اتاق بازرگانی تهران با تاکید بر اینکه در صورتی که در مرحله تجدیدنظر اعتراضی به رای نشود بانک‌ها از تحریم‌ها خارج می‌شوند، گفت:‌ این موضوع پروسه حقوقی بسیار پیچیده‌ای دارد.
وی اظهار کرد: دادگاه‌ها باید تشکیل و مستندات لازم از سوی بانک‌های ایرانی و طرف‌های مقابل ارایه شود.
رییس‌زاده با اشاره به اینکه اصل بر این است که در مرحله تعلیق شش ماهه بانک‌های اروپایی برای LC، غذا و دارو امکان واریز وجه را فراهم کنند، تصریح کرد: ایران باید بانک‌های ایرانی خود را که طرف بانک‌های اروپایی قرار می‌گیرد معرفی کند و تمامی این موارد پروسه‌ای طولانی است.
وی گفت: موضوع مهم در توافق ژنو این است که کانال مالی برای غذا، دارو و اقلام غیر دوگانه در راستای فعالیت‌های اقتصادی صلح‌آمیز ایران تعریف شود.
رییس‌زاده با اشاره به اینکه بانک‌های پاسارگاد‌، پارسیان و سرمایه بانک‌های خصوصی هستند که از لیست تحریم‌ها خارج شده‌اند، خاطرنشان کرد: بانک‌های کشاورزی و مسکن نیز دو بانک دولتی خارج از تحریم بوده و بانک ملت نیز سال گذشته از تحریم خارج شد و نتایج نهایی آن هنوز مشخص نیست.