دست‌اندازهای رشد بورس

«جهان‌صنعت»- اگر چه بازار سرمایه مدتی است با خبرهای مثبت احاطه شده است اما شاخص‌های این بازار همچنان در مسیر نزولی پیش می‌رانند و به نظر می‌رسد در برابر سیگنال‌های مثبت دچار بی‌حسی شده‌اند. اگر چه طی هفته‌های گذشته بازار رشدی شکننده را نیز تجربه کرده اما این روند صعودی به قدری ضعیف و ناپایدار بوده است که به محض احساس کوچک‌ترین ریسک‌ها جای خود را به افت و کاهش دسته‌جمعی شاخص‌ها داده است. از ابتدای هفته جاری نیز ترس معامله‌گران از کاهش نرخ دلار در نتیجه دستیابی به توافق در وین، بهانه‌ای برای قرار گرفتن سهم‌های ارزنده در صفوف فروش شده است تا مجددا بازار ارزنده سرمایه در مدار نزولی قرار گیرد. کارشناسان بازار سرمایه عنوان می‌کنند تا زمانی که ذهنیت معامله‌گران نسبت به بازار و متغیرهای اثرگذار بر آن تغییر نکند و اعتماد به بازار بازنگردد، نمی‌توان انتظار رشد پایدار و ورود نقدینگی تازه به بازار را داشت.
اعتماد؛ حلقه گمشده رشد بورس
حمزه کریمی کارشناس بازار سرمایه با تاکید بر مهم بودن نگرش سرمایه‌گذاران به بورس اظهار کرد: یکی از پارامتر‌های تاثیرگذار در بازار، نرخ بهره بین بانکی بوده اما در حال حاضر ذهنیت سهامدار نسبت به بازار سرمایه مهم‌ترین نکته است. وی افزود: در واقع اگر نرخ بهره بین بانکی به زیر ۲۰ درصد برسد به بازار کمک خوبی خواهد کرد، اما این عامل حتما منجر به بهبود وضعیت بورس نمی‌شود و به همین دلیل باید اعتماد مردم به بورس برگردد. کریمی درخصوص بی‌تاثیر بودن گزارش شرکت‌ها در رشد بازار ادامه داد: با توجه به شرایط می‌توان گفت دولت برای رشد بازار سرمایه هیچ اراده‌ای ندارد، یعنی در واقع شرکت‌های حقوقی ملزم می‌شوند اوراق منتشر شده دولتی را بخرند در صورتی که اکثرا اوضاع مالی خوبی ندارند و برای اینکه نقدینگی مورد نیاز را تامین کنند، دست به فروش سهام خود می‌زنند. این کارشناس بازار سرمایه در گفت‌و‌گو با بورس‌نیوز خاطرنشان کرد: زمانی که شرکت‌ها سهام را می‌فروشند، به بازار سرمایه فشار وارد می‌شود به طوری که کاملا مشخص است بسیاری از سهام حقوقی‌ها به خصوص حقوقی‌های دولتی، در وضعیت منفی قرار می‌گیرند، بنابراین زمانی که ذهنیت سهامدار نسبت به کلیت بازار و وعده‌های داده شده منفی باشد، هر قدر که خبر خوب به بازار سرمایه تزریق شود، هیچ تاثیری نخواهد داشت. با گذشت حدود دو سال از وضعیت بد بازار سرمایه همچنان هیچ اعتمادی در این حوزه وجود ندارد و مردم هر روز شاهد آب شدن سرمایه خود هستند.
بی‌توجهی به گزارش شرکت‌ها
کریمی با اشاره به گزارش شرکت‌ها بیان کرد: اکثر سهامداران هنگام ورود به بازار به گزارش شرکت‌ها توجهی نکردند. در حال حاضر نیز این گزارش‌ها توجه سرمایه‌گذاران را جلب نکرده است. در واقع اکثر سهامداران از طرف دولت به بورس دعوت و تشویق شده و با اعتماد به دولت برای سودآوری وارد بازار سرمایه شدند که به همین دلیل جو بازار منفی شده است. وی توضیح داد: هر چند ماه یکبار، مصوباتی برای بورس منتشر می‌شود که می‌توان گفت تغییرات بازار و انجام طرح‌ها در این حوزه نیازی به اطلاع قبلی ندارد و در واقع نتیجه این طرح‌ها باید در تابلوی معاملات بورس دیده شود چراکه با حلوا حلوا کردن دهان شیرین نمی‌شود، بنابراین زمانی که دولت ۱۰ مصوبه برای ارتقا بازار را تصویب می‌کند، سهامدار با خواندن این مصوبات فکر می‌کند که شاید انجام این امور در بازار سرمایه غیرممکن باشد. این کارشناس بازار سرمایه گفت: با توجه به وضعیت بورس در آمریکا، اکثر سهم‌ها در طولانی‌مدت افزایش دارند چراکه دولت توسعه و افزایش سرمایه سهام را در اولویت قرار داده است، در صورتی که در ایران نقدینگی از بازار مولد کشور به سمت بازار‌های دیگر می‌رود، به طوری که در صنعت خودرو، سهم‌ها دو برابر بیشتر معامله می‌شوند.
تردید سرمایه‌گذاران نسبت به پایداری سود
کاویان عبداللهی دیگر کارشناس بازار سرمایه هم اظهار کرد: تغییراتی که در نرخ بهره بین‌بانکی بالا صورت می‌گیرد، تاثیر کمتری بر بازار خواهد داشت، یعنی تفاوت تغییر نرخ بهره از ۲۱ به ۲۰ درصد باعث ورود نقدینگی به بازار می‌شود اما تاثیر آن کمتر از زمانی است که ۱۰ درصد به ۹ درصد تبدیل می‌شود. در سال‌های ۹۸ و ۹۹ کمترین نرخ بهره بین بانکی حدود هشت درصد بود که در آن زمان بازار سرمایه فروش خوبی داشت. قاعدتا کاهش نرخ بهره تاثیراتی را نیز در بازار‌های دیگر می‌گذارد که می‌تواند مشکلاتی را ایجاد کند. وی ادامه داد: می‌توان گفت گزارش شرکت‌ها نیز خوب به نظر می‌رسند اما سرمایه‌گذاران به پایداری این سود اعتمادی ندارند. در این راستا نرخ‌هایی هستند که سهامداران به تداوم آنها امیدی ندارند، به طور مثال تحلیلگران و کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند نرخ اوره در محدوده خود نمی‌ماند و انتظار کاهش این قیمت را دارند. عبداللهی ضمن تاکید بر تاثیر کمبود نقدینگی نسبت به گزارش شرکت‌ها تصریح کرد: کمبود نقدینگی در بورس تاثیرگذار بوده به ‌طوری که وقتی پولی در بورس نیست انتظارات رشد، کاهش می‌یابد و سرمایه‌گذاران کمتر در این جهت سرمایه‌گذاری می‌کنند. در واقع بحث نبود نقدینگی تاثیر بیشتری نسبت به گزارش‌ها خواهد داشت.
خطر فروش اوراق
وی در خصوص بودجه پیشنهادی بیان کرد: در بودجه، انتشار اوراق ۸۸ همتی وجود داشت که در مقابل آن تسویه اوراق حدود ۲۰۰ همتی ایجاد شد.
موضوع اصلی که وجود دارد و باید به آن توجه کرد، این است که آیا مجددا در سال جدید کسری بودجه به وجود می‌آید یا خیر . این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان کرد: در خصوص گزارش‌هایی که مرکز پژوهش مجلس داشته یک پیش‌بینی وجود داشت که نشان می‌دهد کسری بودجه سال بعد سنگین‌تر از امسال و در حدود ۸۰۰ همت خواهد بود، به همین دلیل احتمال دوباره انتشار و فروش اوراق در بازار سرمایه وجود دارد. وی افزود: دولت باید سعی کند دارایی شرکت‌هایی را که مالکیت آنها را بر عهده دارد، بفروشد. به نظر می‌رسد این فروش دارایی برای دولت سخت باشد چراکه مجبور به انتقال مالکیت می‌شود، در حالی که دولت دوست دارد همه چیز را تحت کنترل داشته باشد. عبداللهی اظهار کرد: در این راستا می‌توان کاری کرد که با فروش دارایی، مالکیت منتقل نشود، اما تجربه‌های بدی از این اتفاق وجود دارد. به طور مثال در صندوق‌های پالایشی و دارایی که منتشر شد انتقال دارایی بدون مالکیت بود که تجربه بدی را بر جای گذاشت. همچنین به نظر می‌رسد مالکیت بخش خصوصی مدیریت بهتری نسبت به بخش دولتی دارد و این موضوعی است که باید در زمینه بازار سرمایه به آن دقت شود.