دست بخش خصوصی را باز بگذارید

«جهان‌صنعت»- بی‌تردید صنعت نمایشگاهی تاثیر بسزایی بر توسعه اقتصادی و صنعتی هر کشوری دارد، چراکه نمایشگاه‌ها بستر مناسبی برای تعامل با جهان و به اشتراک گذاشتن محصولات و تولیداتی هستند که همواره نقش مهمی در پیشرفت‌های علمی، فناوری و شکوفایی اقتصادی کشورها دارند. همراهی و همدلی بخش دولتی با بخش خصوصی موجب بالندگی صنایع و تجارت و ارتقای کیفیت محصولات در فضایی رقابتی می‌شود که هم تولید‌کننده و هم مصرف‌کننده از آن نفع می‌برند.

بررسی رابطه میان پیشرفت صنعت نمایشگاهی یک کشور با میزان رشد و توسعه اقتصادی و توان صنعتی آن کشور به خوبی نشان‌دهنده نقش و تاثیر مثبت صنعت نمایشگاهی بر مجموعه اقتصاد است. نمایشگاه‌ها ابزاری هستند که در کنار سایر ابزارهای تجارت خارجی می‌توانند اهرم تراز تجاری کشور را به نفع صادرات تغییر دهند و کمبودها در سایر بخش‌ها را جبران کنند. برگزاری نمایشگاه، از یک طرف باعث ایجاد رقابت‌های سالم داخلی و بین‌المللی می‌شود و همچنین توسعه‌دهنده گردشگری و اشتغال ملی است.

علی مرادی در جایگاه عضو هیات‌مدیره انجمن برگزارکنندگان نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران بر این باور است که صنعت نمایشگاهی ایران در صورتی که از تصدی دولت درآید و مسوولیت آن مانند بیشتر کشورهای موفق و پیشرو در این زمینه تمام و کمال به بخش خصوصی متخصص واگذار شود، می‌تواند مسیر رشد و توسعه را طی کند. از این رو تقویت نگاه دولت و مساعدت در تسهیل و قوانین و برنامه‌ریزی‌ها و به‌کارگیری نقش انجمن‌ها در تصمیم‌گیری‌های دارای اختیارات اجرایی حائز اهمیت است.

علی مرادی، عضو هیات مدیره انجمن برگزار‌کنندگان نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران در باره رونق صنعت نمایشگاهی پس از دوره کرونا به جهان صنعت گفت: پیش از کرونا که همزمان با برجام نیز شده بود، صنعت نمایشگاهی روند رو به رشدی داشت و به سمت رونق پیش می رفت، اما متاسفانه با شیوع کرونا این روند رو به کاهش گذاشت؛ چراکه بسیاری از شرکت های خارجی اجازه خروج از مرزها را نداشتند و این امر نه تنها صنعت نمایشگاهی ایران، بلکه صنعت نمایشگاهی بسیاری از کشورهای صاحب سبک را نیز تحت تاثیر قرار داد و عملا تا مدت ها نمایشگاهی برگزار نمی شد. با فروکش کردن کرونا شرایط رو به بهبود گذاشت و در اکثر کشورها از جمله ایران، نمایشگاه های مختلف در حال برگزاری است. نکته قابل توجه اینکه پس از کرونا با جلسات مستمری که با شرکت های سهامی نمایشگاه ها به عنوان متولی امر داشتیم تغییراتی در جهت رونق بخشیدن به حضور کمرنگ شرکت های خارجی در کشور داشتیم، این تغییرات موجب شد که از ابتدای امسال تعرفه مشارکت در بخش خارجی نمایشگاه های تهران تا میزان زیادی تقلیل یابد و از طرفی برای نمایندگی های خارجی در ایران که بسیاری از هزینه های شان را به صورت ریالی پرداخت می کنند شرایط بهتری ایجاد شد.

در تقویم نمایشگاهی تهران، نمایشگاه «ایران بیوتی و کلین» نخستین نمایشگاه امسال بود که بسیار موفق برگزار شد و مورد رضایت شرکت کننده های خارجی و شرکت هایی که در ایران نمایندگی داشتند و همچنین تولید کنندگان داخلی واقع شد.

عضو هیات مدیره انجمن برگزار‌کنندگان نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران در خصوص آمار مشارکت شرکت ها در نمایشگاه اظهار کرد: امسال سی امین دوره برگزاری این نمایشگاه بود و این نمایشگاه ۲۲ سال است که با نظارت و همکاری انجمن صنایع شوینده، آرایشی، بهداشتی ایران و همچنیین انجمن صنایع سلولزی، بهداشتی ایران برگزار می شود، البته در ۴-۵ سال گذشته حضور شرکت های سلولزی در نمایشگاه به دلیل مشکلات تامین مواد اولیه برای تولیداتشان بسیار کم بوده است. اما شرکت های مواد شوینده، آرایشی، بهداشتی به ویژه شرکت های آرایشی سهم بسزایی در نمایشگاه داشتند، به طوری که می توان گفت نزدیک به ۶۰ درصد فضای نمایشگاه به این شرکت ها اختصاص یافته بود.

وی در ادامه به مقایسه نمایشگاه امسال با نمایشگاه سال ۱۴۰۱ پرداخت و گفت: در سال ۱۴۰۱ در مجموع ۳۱۵۵۸ متر مربع فضای غیر مفید در نمایشگاه «ایران بیوتی» داشتیم که امسال به ۳۴۰۵۸ افزایش یافت، به این معنا که یک افزایش ۸ درصدی در متراژ ناخالص نمایشگاه داشتیم. از نظر تعداد شرکت کننده های داخلی که همان تولیدکنندگان ایرانی هستند سال گذشته ۲۶۹ شرکت داشتیم و امسال این تعداد به ۲۹۹ شرکت افزایش یافت که نزدیک به ۱۰ درصد در این زمینه رشد وجود داشته است. از نظر تعداد شرکت های خارجی سال گذشته ۱۷ شرکت خارجی در نمایشگاه حضور داشتند و امسال ۶۳ شرکت که رشد ۷۳ درصدی به خود اختصاص داده و در مجموع متراژ شرکت های خارجی در نمایشگاه نسبت به دوره گذشته رشد ۶۸ درصدی رو پیش رو داشت، به این معنا که ۳۶۷ متر سال گذشته به حدود ۱۱۶۶ متر افزایش یافته است.

رشد ۳۷ درصدی صنعت نمایشگاهی در ۱۴۰۲ 

وی تاکید کرد: در خصوص حضور شرکت های خارجی امسال بیش از ۱۳ کشور در این نمایشگاه حضور داشته که بیشترین حضور برای کشور چین با ۴۲ شرکت اختصاص یافته است، ترکیه با ۱۰ شرکت، فرانسه با ۴ شرکت، هندوستان با ۳ شرکت، آلمان ۲ شرکت، روسیه ۲ شرکت، ایتالیا ۲ شرکت، اسپانیا ۲ شرکت، سوئیس، ویتنام، کره جنوبی و سوئد هم هر کدام با یک شرکت در این نمایشگاه حضور داشتند. این آمار نشان می دهد که این نمایشگاه در مجموع نسبت به دوره گذشته حدود ۳۷ درصد رشد داشته است.

از طرفی کارگاه های آموزشی که توسط انجمن صنایع شوینده، آرایشی و بهداشتی ایران به همراه هیئت های تجاری که از کشورهای : لبنان، سلیمانیه عراق و روسیه حضور داشتند به کیفیت نمایشگاه و بالا بردن سطح کیفی آن کمک شایانی نمود.

ضرورت تغییر برگزاری ساعت نمایشگاه

این فعال اقتصادی مشکلات برگزاری نمایشگاه گفت: یکی از معضلاتی که از شهریور سال گذشته ایجاد شد، تغییر ساعت برگزاری نمایشگاه بود، برای جلوگیری از ترافیک اطراف نمایشگاه ساعت نمایشگاه از ساعت ۱۰ صبح تا ۵ بعد از ظهر به ساعت ۸ صبح تا ۳ بعدازظهر تغییر یافت که این تغییر انتظارات شرکت کننده ها را برآورده نکرد و موجب اعتراض آن ها شد؛ چراکه با این تغییر ساعت مفید نمایشگاه در روز به ۴ ساعت تقلیل یافته و سه ساعت ابتدایی روز عملا بازدیدکننده ای وجود ندارد. در ۴ روز  برگزاری ساعت مفید حضور شرکت ها در نمایشگاه ۱۶ ساعت می شود که با این تغییر ساعت فرصت کمی در اختیار شرکت کننده ها برای دستیابی به اهدافشان ایجاد کرده. بنابراین ضروری است که این روند تصحیح شود یا برای جلوگیری از ترافیک می توان زمان شروع نمایشگاه را از یک یا ۲ بعد از ظهر تا ۱۰ شب تغییر دهند؛ چراکه این زمان برای بسیاری از شرکت های حاضر در نمایشگاه مفیدتر است.

در این دوره، حضور تشکل های تصمیم گیر در صنعت شوینده، آرایشی، بهداشتی و سلولزی نسبت به دوره های گذشته افزایش یافته بود، انجمن و اتحادیه در نمایشگاه حضور داشتند و پاسخگوی بازدیدکنندگان بودند و همچنین برای اولین بار توانستیم سازمان غذا و دارو را که مرجع اصلی مجوز های این صنعت هستند در نمایشگاه داشته باشیم و یک غرفه را به آنها اختصاص دهیم. 

نقش خصوصی سازی در رشد صنعت نمایشگاهی

این فعال اقتصادی درباره نقش خصوصی سازی در رونق صنعت نمایشگاهی گفت: از ۲۲ سال گذشته که سیاست ها به سمت بخش خصوصی سوق پیدا کرد و نمایشگاه ها توسط مجریان خصوصی و انجمن صنایع شوینده، آرایشی، بهداشتی برگزار شد. با نگاهی به تقویم نمایشگاهی سال ۱۴۰۲ می بینیم که بیش از ۸۰ نمایشگاه در تقویم وجود دارد از این تعداد نزدیک به ۹۰ درصد آن توسط بخش خصوصی و متخصصان این حوزه که آموزش های لازم را در این زمینه درکشورهای خارجی و نمایندگان خارجی دیده اند، برگزار می شود. ۱۰ درصد باقی مانده نیز نمایشگاه هایی هستند که یا تحت پوشش دولت است از جمله نمایشگاه ایران پلاست( صنایع پتروشیمی)، نمایشگاه نفت، نمایشگاه الکامپ که سازمان نظام صنفی مسئولیت اجراییش را برعهده دارد، هرچند که مجریان بخش خصوصی وظیفه برگزاری آن را بر عهده دارند، اما سیاست گذاری و قوانین و مقرارت براساس سیاست های آن  وزارتخانه یا سازمان دولتی است. 

در کشورمان با توجه به حدود ۹۰ میلیون نفر جمعیت هنوز صنعت نمایشگاهی به بلوغ کافی نرسیده است، به عنوان مثال نمایشگاه نفت یا نمایشگاه ساختمان که به عنوان شاخصه ها و نمایشگاه های پر رونق ایران هستند، در مقایسه با شهر دوبی که جمعیتی ۸ میلیونی که به بیشتر آن ها مهاجر هستند، تعداد شرکت کنند ها قابل تامل است، چنان که ما با ۹۰ میلیون نفر جمعیت حدود ۱۵۰۰  شرکت داخلی و خارجی شرکت کننده داریم، در حالی که همان نمایشگاه در امارات با ۶ یا ۷ هزار شرکت کننده برگزار می شود، این امر نشان دهنده این است که بحث تحریم ها هنوز تاثیر گذار است.

فقدان فضای رقابتی در کشور

وی در ادامه اضافه کرد: نکته حائز اهمیت در این میان این است که صنعت نمایشگاهی ایران تا ۱۸ سال پیش به ویژه شرکت نمایشگاههای  بین المللی در منطقه در جایگاه نخست بود در حالی که اکنون ترکیه و امارات گوی سبقت را از ما ربوده اند. این موضوع نشئت گرفته از این امر است که باوجود این که ممکن است تحریم ها در این خصوص تاثیر گذار باشد، اما بخش خصوصی این توان را دارد که بتواند تحریم ها را مدیریت کند و شرکت های خارجی بیشتری را به کشور بیاورند، از سوی دیگر با توجه به قوانینی که در وزارت صمت طی چند سال گذشته مصوب شده، ورود برخی کالاها از جمله محصولات آرایشی به کشور ممنوع است، این امر موجب رشد تولید و تقویت شرکت های ایرانی شده است، اما در عین حال فضای رقابتی را از بین برده است، تولید کننده ایرانی با علم اینکه یک رقیب خارجی در کنار اوست، برای بالا بردن کیفیت محصولات و رقابت تلاش بیشتری می کند. این امر موجب محدود شدن فضای رقابتی بین شرکت های ایران و خارجی شده است، امیدوارم که تصیمیم گیران تصمیم جدی در این خصوص بگیرند. 

من برگزار کننده نمایشگاه هایی چون ایران بیوتی و کلین، نمایشگاه صنعت نساجی و همچنین نمایشگاه صنعت پوشاک هستم که در حال حاضر ورود پوشاک به کشور ممنوع شده است، باوجودی که صنعت پوشاک در کشور با کیفیت خوبی کار می کند اما بدون رقابت با شرکت های خارجی کیفیت و انگیزه لازم وجود نخواهد داشت، در این راستا ضروری است که زمینه رقابت بین شرکت های داخلی و خارجی ایجاد شود،  چراکه فایده آن به مصرف کننده داخلی برمی گردد که جنس را با کیفیت خرید می کند، اگر قوانین تسهیل و محدودیت ها برداشته شود، قطعا به نفع شرکت های تولیدکننده ایرانی در جهت ارتقای کیفیت محصولات نیز است، از طرفی این امر روی قیمت نیز تاثیرگذار است، اگر تولیدکننده ایرانی بداند که رقیب خارجی دارد روی قیمت هم می تواند محدودیت و رقابت ایجاد کند.

ارتباط با جهان راه ارتقاء برندسازی 

این فعال اقتصادی تاکید کرد: برند سازی زمانی نتیجه می دهد که بتوانید از ورود به بازارهای خارجی برای توسعه محصولات خود بهره ببرید، من در سال های ۷۴-۸۱ گروه لوازم خانگی را در نمایشگاه بین المللی بازرگانی تهران و توسط شرکت بازرگانی سازمان صنایع ملی ایران برگزار می کردیم، در همان سال ها بسیاری از تولیدکننده های داخلی با شرکت های خارجی مشارکت کردند و محصولاتی را با برند خودشان و تحت لیسانس آن کشور خارجی در ایران تولید کردند، این یکی از راه های موفقیت و ارتقای جایگاه برندسازی در ایران است.  البته در حال حاضر این امر انجام می شود، اما بسیار محدود است. 

وی تاثیر نمایشگاه ها در رشد اقتصادی کشورها گفت: کارشناسان هنوز آمار دقیقی ارائه نداده اند که با برگزاری هر نمایشگاه یا هر صنعتی  چه اتفاقی در رشد اقتصاد یک کشور رخ می دهد اما به طور یقین بسیاری از صنایع حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد فروش محصولات خود را مدیون برگزاری و مشارکت در نمایشگاه ها می باشند.

صنعت نمایشگاهی یک صنعت دولتی نیست

عضو هیات مدیره انجمن برگزار‌کنندگان نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران  در ادامه اظهار کرد: در حال حاضر متولی صنعت نمایشگاهی سازمان توسعه و تجارت ایران است، این سازمان عریض و طویلی است که مسئولیت های زیادی را بر عهده دارد، یکی ازمسئولیت هایش صدور مجوزهای  نمایشگاهی و نظارت بر عملکرد مجریان نمایشگاهی است. تا سال گذشته صدور مجوزهای نمایشگاهی چند روز قبل از برگزاری نمایشگاه ها انجام می شد، اما این رویه از سال گذشته در سازمان توسعه تجارت ایران بهبود پیدا کرده است، در حال حاضر ۵ یا ۶ ماه زودتر مجوز برگزاری نمایشگاهها صادر می شود. اما از سوی دیگر همان طور که در تمام  دنیا دیده می شود، صنعت نمایشگاهی یک صنعت دولتی نیست، بلکه وظیفه برگزاری آن در دست بخش خصوصی، شهرداری ها یا اتاق های بازرگانی است و مدیریت به سمت بخش خصوصی می رود. بخش دولتی قطعا توقف هایی در تصمیم گیری خواهد داشت و اگر مدیریت صنعت نمایشگاهی کشور به سمت بخش خصوصی انتقال پیدا کند، آمارهای خوبی قابل پیش بینی است به طوری که روند ورود بسیاری از برندهای مطرح نمایشگاهی خارجی به کشور برای شرکت در نمایشگاه تسهیل می شود. 

دست بخش خصوصی را باز بگذارید

علی مرادی در ادامه عنوان کرد: یکی از مشکلاتی که برگزار کنندگان بخش خصوصی در این حوزه دارند، سقف قیمت هایی است که برای برگزار کنندگان محدودیت هایی ایجاد می کند که این امر باعث می شد که برگزارکنندگان نتوانند از ایجنت های مطرح خارجی برای حضور بیشتر شرکت های خارجی استفاده کنند و به این معنا نیست که ما توانایی انجام کارهایی که در سطح جهان در نمایشگاه های خارجی صورت می گیرد را نداشته باشیم، چراکه بخش خصوصی ایران هم آگاهی، شناخت و هم تخصص کافی را در این زمینه دارند، اما این محدودیت باعث شده که نتوانیم خودمان را به استانداردهای جهانی برسانیم، البته بخشی از این استانداردهای جهانی نمایشگاهها از جمله: برگراری سمینارها و کارگاه های آموزشی و دعوت از هیات های تجاری خارجی موثر بوده است، اما برای رسیدن به سطح یک نمایشگاه استاندارد بین المللی کافی نیست.

وی در خصوص نقش تحریم ها و رویدادهای سیاسی بر رونق صنعت نمایشگاهی بیان کرد: بسیاری از تجار و شرکت های خارجی با وجود تحریم ها هیچ گاه از تجارت با ایران دست برنداشته اند؛ چراکه ایران بازار بکر تجاری است، از طرف دیگر ایران کشور قابل اعتمادی در زمینه اقتصادی است که با پشتوانه مالی خوبی از نظر ذخایر هیچ گاه ‌آن ها را فریب نداده است. از طرفی بسیاری از شرکت ها که با ایران همکاری نمی کنند اگر راهی پیدا کنند برای تعامل و تجارت استقبال خوبی می کنند، از سوی دیگر شرکت های دیگری نیز هستند که در این تحریم ها هم باز به ایران می آیند و از انواع اهرم ها استفاده می کنند که تحریم ها را دور بزنند و از بازار بکر ایران استفاده کنند. امیدوارم متوالایان صنعت نمایشگاهی دست بخش خصوصی را باز بگذارند که شاهد رونق هر چه بیشتر اقتصادی در این زمینه باشیم.