دفاع تمام‌قد شهرداری

گروه جامعه- ماجرای هتل‌سازی در ولنجک مربوط به زمینی در خیابان 26دانشجو در محدوده شمال تهران است که سازمان میراث فرهنگی در سال 96 قصد داشت در آن هتلی بسازد و بنابر درخواست‌هایی که داده بود سازمان ملی زمین و مسکن نیز زمینی به این کار اختصاص داد. این زمین توسط اداره کل راه‌وشهرسازی استان تهران به بخش غیردولتی واگذار شد، همچنین مجوز ساخت آن را نیز دولت سیزدهم صادر کرده بود. این پروژه یک هتل ۳۰ طبقه است که سازندگان آن مدعی‌اند ارزش‌افزوده‌ای برای شهر و کشور ایجاد خواهد کرد اما در مقابل، بسیاری از ساکنان منطقه و متخصصان حوزه شهرسازی و زمین‌شناسی نگرانی‌های جدی در مورد آن دارند. در ورودی کارگاه ساختمانی، تابلوهایی با شعارهایی همچون «هتل باعث ارزش‌افزوده شهر و کشور است»، «با ورود هر گردشگر سه شغل ایجاد می‌شود» و «هتل نشان‌دهنده پیشرفت کشور است» نصب شده است. با این‌ حال منتقدان بر تخلفات شهرسازی این هتل تاکید دارند. از جمله انتقادهایی که به این پروژه وارد شده، این است در حالی که مجوز اولیه صرفا برای احداث هتل صادر شده، شواهدی حاکی از ساخت واحدهای تجاری در این مجموعه نیز وجود دارد. محل احداث این هتل از نظر زمین‌شناسی و مقررات شهری مورد بحث است. پس از هشدار کارشناسان و ورود سازمان بازرسی به پرونده این ساخت‌وساز قوه قضاییه حکم به توقف فعالیت‌های ساختمانی این پروژه داد اما هر چند هفته یک بار فیلم‌های فعالیت‌های ساختمانی این پروژه منتشر می‌شود.
واکنش شهرداری منطقه یک
هادی حق‌بین، شهردار منطقه یک در واکنش به این تصاویر به روزنامه شهرداری تهران گفته که فعالیت ساختمانی فعلی صرفا به ‌منظور «پایدارسازی گود» انجام می‌شود. او تاکید کرده که این گودبرداری عمیق نیازمند تثبیت بوده و در صورت رها شدن، ممکن است خطرات جدی برای معابر و املاک اطراف ایجاد کند.
او تاکید کرده که مالک پروژه تا زمان تعیین‌تکلیف نهایی، اجازه ساخت طبقات مثبت را ندارد و در صورت صدور دستور توقف مجدد از سوی مقامات قضایی، مدیریت شهری موظف به رعایت آن خواهد بود.
ماجرای یک شکایت دسته جمعی
ماجرای هتل ولنجک تنها به مسائل فنی و شهرسازی محدود نمی‌شود. مدتی پیش دیوان عدالت اداری مصوبه کمیسیون ماده۵ درباره این پروژه را لغو کرد و سخنگوی قوه قضاییه نیز اعلام کرد که ساخت این هتل ۳۰طبقه متوقف شده است. با این ‌حال در عمل به گفته همسایگان کارگاه ساختمانی حتی یک روز هم تعطیل نشده است.
چهار استاد دانشگاه و یک وکیل دادگستری با ارائه دادخواستی علیه شهرداری تهران، خواستار بررسی قانونی این پروژه شده‌اند. آنها به دلایلی همچون تغییر کاربری زمین (که ابتدا برای ساخت مدرسه اختصاص داده شده بود)، مشکلات ترافیکی ناشی از احداث چنین بنایی در یک معبر باریک و قرارگیری پروژه در محدوده گسل زلزله اعتراض دارند. دفاع معاون شهردار از ساخت هتل پرتخلف
با وجود همه انتقادها، حمیدرضا صارمی، معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران از ضرورت احداث این هتل دفاع کرده و معتقد است که یک هتل پنج‌ طبقه نمی‌تواند نیازهای لازم را تامین کند. وی در واکنش به انتقادها درباره ارتفاع این پروژه به یکی از خبرگزاری‌ها گفته است: برخی دوستان می‌گویند این هتل باید پنج طبقه باشد اما نمی‌دانم هتل پنج‌طبقه‌ای که قرار است خدمات لازم را ارائه کند، چگونه می‌تواند پنج رستوران داشته باشد؟ آیا باید برای تامین فضاهای مورد نیاز، پشت هتل چادر بزنیم یا از زیرزمین استفاده کنیم؟ هتل باید ارتفاع مناسبی داشته باشد تا بتواند استانداردهای لازم را رعایت کند. صارمی به بحث‌های مطرح‌شده درباره قرارگیری این ساختمان روی گسل اشاره و تاکید کرد که مطالعات وی نشان می‌دهد این هتل نه‌تنها روی گسل نیست، بلکه حتی از حریم گسل نیز با فاصله قرار دارد. وی درباره انتقادهایی که در مورد تاخیر در اجرای پروژه مطرح شده، توضیح داده که پروانه این پروژه از سال ۱۴۰۱ صادر شده و همچنان معتبر است. صارمی همچنین در واکنش به مخالفت برخی اعضای شورای عالی شهرسازی با ساخت‌وساز بلندمرتبه در این منطقه گفته است: «در همان محدوده، سال‌های سال است که ساخت‌وساز انجام شده و این موضوع چیز جدیدی نیست. یک فرد که خانه‌اش در نزدیکی این پروژه قرار دارد- که پیش‌تر نماینده مجلس بوده- شکایت کرده و این مساله را به مجلس کشانده است.
نگرانی‌های زمین‌شناسی و زلزله‌شناسی
مهدی زارع، استاد زمین‌شناسی در این خصوص به «جهان‌صنعت» گفت: ساخت هتل در منطقه ولنجک واقع در شمال تهران، در بلوار دانشجو به سرعت ادامه دارد. این هتل که روی پهنه گسل شمال تهران قرار دارد، براساس مجوز ساخت هتل ۳۰طبقه در ولنجک تهران و با مصوبه غیرقانونی کمیسیون ماده۵ در بهمن ۱۴۰۰ ساخته می‌شود. چنین پروژه‌هایی جمعیت بیشتری را در مناطق پرخطر متمرکز می‌کنند و در صورت وقوع زلزله، تلفات جانی و مالی شدیدی در همان پهنه شهری به دنبال خواهند داشت.
وی افزود: توسعه شهری در حریم گسل‌های فعال تهران بمب ساعتی است که می‌تواند فاجعه‌ای انسانی ایجاد کند. در ایران، پروژه‌های ساختمانی باید طبق آیین‌نامه ۲۸۰۰ (مقررات زلزله) اجرا شوند اما باید توجه شود که آیین‌نامه ۲۸۰۰ مربوط به ساخت بنا‌های معمولی است و برجی که ۳۰طبقه روی زمین و ۱۳طبقه زیرزمین ساخته خواهد شد، نیازمند مطالعات ویژه ساختگاه و طراحی بوده است. اعلام اینکه رعایت استاندارد‌ها انجام شده یا اینکه در ژاپن هم چنین ساختمان‌هایی احداث شده، اولا صرفا توجیه‌کننده بوده و در ثانی قیاس مع‌الفارق است. ضمن اینکه ملاحضات ایمنی ساخت در ژاپن بسیار با ایران متفاوت است، متخصصان در ژاپن نیز به ساخت چنین بنا‌هایی در محل‌های خطرناک بسیار انتقاد می‌کنند.
این استاد دانشگاه بیان کرد: متاسفانه بین منافع اقتصادی پروژه‌های بزرگ (مانند ساختمان‌های لوکس) و ملاحظات ایمنی، تعارض وجود دارد. ساخت‌وساز در حریم گسل‌های فعال، علاوه بر خطر مستقیم برای ساکنان، الگویی خطرناک برای سایر پروژه‌ها ایجاد می‌کند. ضمنا بار مالی ناشی از خسارات احتمالی زلزله به اقتصاد کشور تحمیل می‌شود، در عین حال اعتماد عمومی به نظارت شهرداری و سازمان‌های مسوول را کاهش می‌دهد. ساخت هتل اسپیناس پالاس۳ در حریم گسل شمال تهران و نقش شهرداری تهران در صدور مجوز‌های آن پرسشی است که به سیاست‌های شهری، ضعف نظارتی و تضاد منافع در مدیریت کلانشهر تهران مربوط است. در این زمینه، نقش شهرداری و توجیهات مطرح شده را می‌توان از چند منظر تحلیل کرد؛ شهرداری تهران مسوول بررسی نقشه‌ها، رعایت حریم گسل‌ها و تطابق پروژه با مقررات ملی ساختمان است. برای سازه‌ای بلندمرتبه (مانند برج ۳۰طبقه)، توجه ویژه به موقعیت سایت- که در مورد هتل مذبور دقیقا روی پهنه گسله شمال تهران ساخته می‌شود- هیچ تردیدی در مورد اندازه و گستره حریم گسله اساسا قابل طرح نیست. شهرداری‌ها تحت تاثیر نیاز به درآمدزایی (از طریق عوارض ساخت‌وساز و مالیات بر املاک لوکس) پروژه‌های بزرگ را حتی در مناطق پرخطر تایید می‌کنند. او ادامه داد: ساخت‌وساز‌های بلندمرتبه در شمال تهران، به ویژه نزدیک گسل‌های فعال، شهر را در معرض فاجعه قرار می‌دهد. تایید چنین پروژه‌هایی به سایر سرمایه‌گذاران سیگنال می‌دهد که می‌توان قوانین را دور زد و در مناطق پرخطر ساخت‌وساز کرد. بی‌اعتمادی به مدیریت شهری افزایش می‌یابد، فجایعی مانند فروریزش پلاسکو و متروپول نماد‌های ضعف نظارتی شهرداری‌ها در دهه اخیر بوده‌اند. علاوه بر این، سازمان بازرسی کل کشور نیز در اردیبهشت ۱۴۰۲ اعلام کرده بود که این پروژه با قوانین شهرسازی مغایرت دارد و نباید بیش از ۶ طبقه در این محدوده ساخته شود. با این‌ حال، کمیسیون ماده۵ مجوز اولیه ۴طبقه را به ۲۴طبقه افزایش داده است.
پاسخ شهرداری به ادامه ساخت‌وساز
در مورد ادعاهایی که درباره ادامه فعالیت کارگاه ساختمانی با وجود دستور توقف مطرح شده، شهرداری تهران اعلام کرده که این فعالیت‌ها صرفا در راستای ایمن‌سازی گودبرداری انجام می‌شود و به معنای ادامه ساخت‌وساز نیست. در مورد این هتل ۳۰طبقه در ولنجک که برخی مدام تصاویر آن را منتشر می‌کنند و می‌گویند در حال ساخت است، باید گفت که شهرداری تنها اجازه ایمن‌سازی گود را داده است. اگر این هتل در یک سال گذشته واقعا در حال ساخت بود، اکنون باید پیشرفت قابل ‌توجهی در آن مشاهده می‌شد اما چنین چیزی وجود ندارد. شهرداری همچنین تاکید کرده که عملیات ایمن‌سازی برای جلوگیری از خطرات احتمالی ناشی از گودبرداری ضروری است و ادامه این فعالیت‌ها به معنای پیشبرد مراحل ساختمانی نیست. آنها در اطلاعیه اعلام کردند: «برخی می‌پرسند چرا با وجود توقف پروژه، همچنان گفته می‌شود که کار در جریان است؟ پاسخ ساده است؛ عملیات ایمن‌سازی به دلیل گودبرداری انجام می‌شود و این طبیعی است. این کار به معنی ادامه ساخت‌وساز نیست، بلکه اقدامی برای حفظ ایمنی و جلوگیری از مخاطرات احتمالی است. بنابراین هرگونه ادعا درباره ادامه ساخت، نادرست بوده و صرفا بحث ایمن‌سازی در حال انجام است.»
گفتنی است در حالی که مخالفان پروژه به مشکلات قانونی، زیست‌محیطی و زمین‌شناسی آن اشاره دارند، مسوولان شهری بر لزوم ساخت این هتل برای آینده گردشگری تهران تاکید می‌کنند. همچنان مشخص نیست که این اختلافات چگونه حل‌وفصل خواهد شد و آیا در نهایت این هتل ۳۰طبقه ساخته خواهد شد یا خیر.