دفاع ظریف از گفتمان صلح در نشست والدای مسکو

هفته پر‌کار وزیر امور خارجه کشورمان روز دوشنبه به پایان رسید و محمدجواد ظریف در حساب اینستاگرام خود چنین نوشت: «یک هفته پرسفر، سه‌شنبه و چهارشنبه کویت، پنجشنبه و جمعه حیدرآباد، شنبه دهلی‌نو، یکشنبه مونیخ و دوشنبه مسکو.» وزیر امور خارجه کشورمان پس از بازگشت از مسکو به تهران، این جمله را نوشت و بلافاصله پس از آن نیز تصاویری از سخنرانی‌های خود در «کنفرانس امنیتی مونیخ -۲۰۱۸» و «کنفرانس‌ بین‌المللی والدای»منتشر کرد. وی روز دوشنبه سخنران اصلی در مراسم افتتاحیه کنفرانس والدای در هتل اینترکنتینتال در روسیه بود؛ جایی که به محلی برای انتقادهای کارشناسان از سیاست‌های واشنگتن در سوریه تبدیل شد. ظریف در سخنرانی خود در این کنفرانس مجددا پیشنهاد «مجمع گفت‌وگوی منطقه‌ای» را برای خروج از چند دهه جنگ و درگیری و ایجاد آینده‌ای متفاوت برای منطقه غرب آسیا و محیط پیرامون آن مطرح کرد. به اعتقاد وی، تنها با فرآیند گفت‌وگو، دیپلماسی و راه‌حل‌های سیاسی می‌توان به بحران سوریه و یمن پایان داد. ظریف همچنین از ماندن در گذشته و تکرار الگوی قدیمی خرید امنیت، تشکیل بلوک‌ها و اتحادیه‌ها انتقاد کرد و آنها را بی‌نتیجه دانست.کنفرانس خاورمیانه‌ای باشگاه مذاکره بین‌المللی‌والدای تحت عنوان «‌جایگاه روسیه در خاورمیانه؛ ایفای نقش در همه حوزه‌ها» ۳۰بهمن در مسکو آغاز شد و سه‌شنبه به کار خود پایان داد. در این نشست دو روزه مقامات حدود ۳۰ کشور جهان‌ درباره شرایط پساداعش در سوریه، چشم‌انداز درگیری‌های فلسطین و رژیم صهیونیستی، بررسی شرایط و بحران در یمن، سازوکارهای کمک به لیبی، مسایل کردها و در مجموع کاهش تنش‌های منطقه‌ای بحث و تبادل نظر کردند. باشگاه سیاسی بین‌المللی والدای سال ۲۰۰۴ به منظور ایجاد میدانی برای مباحثه همانند داووس سوییس و در رقابت با این کنفرانس بین‌المللی غربی تاسیس شده است. این باشگاه سیاسی با جذب همکاری از ۶۲ کشور جهان نشست‌های خود را سالانه و منظم برگزار می‌کند و به عنوان گردهمایی بین‌المللی ارائه‌کننده دیدگاه‌های مستقل سیاسی یا همگرا با روسیه است؛ موضوع محوری اجلاس امسال باشگاه مباحثه والدای «حواشی دنیای فردا» نام داشت که به گونه سنتی فعالیت پنل‌ها پشت درهای بسته انجام می‌‌شد، اما پس از پایان جلسات شرکت‌کنندگان دیدگاه‌های خود را مطرح می‌کردند. ظریف پس از این نشست به ساختمان وزارت‌ خارجه روسیه رفت و در محل دفتر سرگئی لاوروف همتای روس خود در مورد گسترش روابط دو جانبه و آخرین تحولات منطقه از جمله بحران سوریه، یمن و موضوعات دیگری چون برجام و همکاری دو کشور رایزنی و پس از آن پایتخت روسیه را به مقصد تهران ترک کرد.
مخالفت ظریف با جنگ‌افروزی
اما رسانه‌های عربی تحلیل‌های مهمی درباره سفر وزیرامورخارجه جمهوری اسلامی به روسیه و اظهارات وی درباره تحولات منطقه در نشست والدای داشتند. شبکه خبری «المنار» لبنان و «الجزیره» قطر و روزنامه «العربی الجدید» چاپ لندن و تارنمای «اخبار الیوم» مصر انتقاد وزیر امور خارجه جمهوری از حضورنظامی آمریکا در سوریه را مورد توجه قرار دادند. شبکه خبری المنار نوشت: روز نخست کنفرانس والدای در مسکو شاهد نشست دیپلماسی گسترده‌ای با حضور محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه‌ جمهوری ‌اسلامی و ‌بثنیه شعبان‌ مشاور رسانه‌ای بشار اسد رییس‌جمهور‌ سوریه و سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه بود. وزیرامورخارجه ایران در این نشست شماری از مواضع را در پیش گرفت و طرح‌هایی را مطرح کرد که بررسی سازوکار تازه میان ایران و همسایگان آن از این موارد بود. به نوشته روزنامه العربی الجدید، محمد جواد ظریف در سخنرانی خود در نشست والدای از سیاست‌های آمریکا انتقاد کرد. او طرح آمریکا در شمال سوریه را برای واشنگتن و همپیمانان آن بسیار خطرناک به شمار آورد و دخالت آمریکا در منطقه را ناکارآمد و غیرعقلانی دانست. تارنمای اخبارنا الیوم نوشت: وزیر امور خارجه روز دوشنبه گفت با وجود شکست گروه تروریستی داعش در سوریه و عراق باز هم این گروه به دلیل دارا بودن سلاح و برخوردار بودن از حمایت برخی کشورها خطرناک هستند. وزیرامورخارجه‌ایران در کنفرانس والدای اظهار کرد: دخالت‌های آمریکا در سوریه مانعی در مسیر حل بحران سوریه است و آمریکا برای به کنترل در آوردن مناطقی از سوریه با هدف تجزیه این کشور و رسیدن به منافع راهبردی خود تلاش می‌کند. او گفت باید به حمله‌های رژیم اسراییل به سوریه پایان داده شود و از همه خواست به وحدت و حاکمیت سوریه احترام گذارند. شبکه خبری الجزیره نوشت: وزیران امور خارجه روسیه و ایران همزمان حضور نظامی آمریکا در سوریه را مورد حمله قرار دادند و این موضوع را مقدمه‌ای برای اشغال و تجزیه این کشور به شمار آوردند. وزیر امور خارجه‌ ایران در نشست بین‌المللی والدای در روسیه گفت موج جدیدی از اشغال از سوی آمریکایی‌ها در سوریه آشکار شده است.
از زمانی که محمدجواد ظریف سکان وزارت‌ امور خارجه را در دست گرفته تاکنون هیچ‌گاه در مجامع بین‌المللی، کشورهای مخالف جمهوری اسلامی ایران بهانه‌ای برای حمله به ایران نداشتند، هر چند اتهاماتی را در میان سخنرانی‌ها و اظهارات خود بیان می‌کنند.
اما محمدجواد ظریف در سخنرانی‌های این هفته خود به درستی و با شفافیت، مدعیان و اتهام‌زنان به جمهوری‌اسلامی‌ایران را در مقام محکوم و متهم اصلی به جامعه جهانی معرفی کرده‌ است. ظریف مواضع جمهوری‌ اسلامی ‌ایران را که یکسری مواضع ثابت مبتنی بر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و برابر و هماهنگ با منشور ملل متحد است، به خوبی تبیین و تشریح کرد.